Στεφάν Λακρουά: «Το Ισλαμικό Κράτος ήρθε για να μείνει»

Μποζανίνου Τάνια -Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι περιγράφει τις ανακατάξεις που προκαλεί το αυτόκλητο κράτος των σκληροπυρηνικών σουνιτών στη Συρία και στο Ιράκ-
Το 2014 είδε τέσσερα κράτη - Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Υεμένη - να περνούν για τα καλά στην κατηγορία των «αποτυχημένων κρατών». Αλλά κυρίως είδε την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους, σε τμήματα του Ιράκ και της Συρίας, που φέρνει ανακατατάξεις στα σύνορα της περιοχής για πρώτη φορά ύστερα από τη χάραξή τους πριν από έναν αιώνα.

Ιδεολογικά, το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει διαφορές από άλλα τζιχαντιστικά κινήματα, όπως η Αλ Κάιντα. Η μεγάλη διαφορά του από τα υπόλοιπα ακραία ισλαμιστικά κινήματα είναι ότι, από τον Ιούνιο που κατέκτησε τη Μοσούλη και αυτοανακηρύχθηκε κράτος, αποτελεί γεωγραφική οντότητα με «κρατικά» έσοδα και οργάνωση. Η εμφάνισή του έφερε ανακατατάξεις σε ολόκληρη την περιοχή, αλλά και παγκόσμιες, από την ενίσχυση του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ ως την προσέγγιση ΗΠΑ - Ιράν.Το Ισλαμικό Κράτος ήρθε για να μείνει, λέει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Στεφάν Λακρουά, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι και ειδικός στο ισλάμ και στην πολιτική στη σύγχρονη Μέση Ανατολή.

Τι θα συμβεί με το Ισλαμικό Κράτος το 2015;

«Το Ισλαμικό Κράτος έχει ακόμη τη δυνατότητα να επεκταθεί. Κυρίως στο Ιράκ, θα συνεχιστούν οι κατακτήσεις του στις σουνιτικές ζώνες που δεν έχει κατακτήσει ακόμη. Στη Συρία, οι δυνατότητες επέκτασής του είναι μικρότερες, διότι έχει καλύψει το σύνολο σχεδόν των σουνιτικών περιοχών που θα μπορούσε να κατακτήσει - είναι ενδεικτικό ότι τους τελευταίους μήνες επικεντρώνει τις επιθέσεις του στο κουρδικό Κομπανί. Το 2015 λοιπόν το Ισλαμικό Κράτος αναμένω ότι θα πετύχει μια σχετική επέκταση στο Ιράκ, η οποία όμως θα είναι περιορισμένη και δεν θα πάει πέρα από τις σουνιτικές ζώνες.

Δεν νομίζω ότι το Ισλαμικό Κράτος θα επεκταθεί στις γειτονικές χώρες το 2015. Η Τουρκία είναι ένα σταθερό κράτος, η Ιορδανία είναι εύθραυστη, αλλά παρ' όλα αυτά δεν θα καταφέρουν να της πάρουν εδάφη οι τζιχαντιστές. Ο Λίβανος αποτελεί ένα ερωτηματικό. Είναι αλήθεια ότι το Ισλαμικό Κράτος κερδίζει σε υποστήριξη στον Βορρά, κυρίως γύρω από την Τρίπολη, αλλά δεν πιστεύω ότι οι τζιχαντιστές θα κατορθώσουν να καταλάβουν λιβανέζικα εδάφη. Η μεγάλη υποστήριξη την οποία έχουν οι τζιχαντιστές στον Βόρειο Λίβανο δεν νομίζω ότι θα μεταφραστεί σε εδαφικά κέρδη».

Οι αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους θα έχουν κάποιο αποτέλεσμα εντός της νέας χρονιάς;

«Προφανώς όχι σπουδαίο, αφού πιστεύω ότι το Ισλαμικό Κράτος θα πετύχει μια σχετική εδαφική επέκταση το 2015. Οι αμερικανικές επιθέσεις χρησιμεύουν κυρίως στο να το συγκρατήσουν εντός των σουνιτικών ζωνών, κυρίως για να μην επεκταθεί στις κουρδικές περιοχές ή να μη φθάσει ως τη Βαγδάτη και για να παραμείνει στα εδάφη τα οποία ήδη κατέχει σήμερα. Οπως έχει φανεί ως σήμερα, το Ισλαμικό Κράτος δυσκολεύεται πολύ να ελέγξει τις ζώνες που δεν είναι σουνιτικές.Οι αεροπορικές επιδρομές απλώς συγκρατούν το Ισλαμικό Κράτος - όπως θα μπορούσαν να κάνουν και οι τοπικές πολιτοφυλακές των σιιτών ή των Κούρδων - αλλά δεν κατορθώνουν να μειώσουν τα εδάφη που έχει στην κατοχή του.Από εκείνους που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν με χερσαίες δυνάμεις τους τζιχαντιστές στην περιοχή, οι Κούρδοι δεν φαίνεται να έχουν καμία όρεξη να μπουν σε τέτοιες περιπέτειες, ενώ οι σιίτες έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία στα μάτια των υπολοίπων. Ελλείψει χερσαίων επιχειρήσεων, οι αεροπορικές επιθέσεις μπορούν να πετύχουν μόνο μέχρι ενός σημείου».

Εκτιμάτε ότι το Ισλαμικό Κράτος θα συνεχιστεί και πέρα από το 2015;

«Αυτό μοιάζει πιθανό, διότι δεν υπάρχει εναλλακτική. Το Ισλαμικό Κράτος καλύπτει ένα μεγάλο πολιτικό κενό που άφησαν τα καθεστώτα του Ιράκ και της Συρίας, τα οποία δεν έχουν πλέον καμία νομιμοποίηση. Στην περιοχή δεν υπάρχουν σήμερα δυνάμεις ικανές να περιορίσουν την ισχύ του. Το Ισλαμικό Κράτος θα παραμείνει. Οχι γιατί είναι υπέροχο αλλά ελλείψει εναλλακτικής. Στη Συρία υπάρχουν σουνίτες, όχι κατ' ανάγκη τζιχαντιστές, που δηλώνουν ότι από τη στιγμή που ήρθε το Ισλαμικό Κράτος στην περιοχή τους επικρατεί κάποιου είδους τάξη. Η πιθανότητα να οικοδομηθεί μια εναλλακτική εντός του 2015 είναι ανύπαρκτη. Η συριακή αντιπολίτευση, η οποία θεωρούνταν κάποτε η πιο ικανή να παίξει αυτόν τον ρόλο, είναι σήμερα εντελώς ανίκανη να αποτελέσει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση. Η Δύση αποκλείεται να στείλει χερσαίες δυνάμεις - έχει διδαχθεί το μάθημά της από το Ιράκ. Συνεπώς το Ισλαμικό Κράτος θα παραμείνει λόγω όλων αυτών».

Εξάπλωση
«Η δημοτικότητα του ISIS μειώνεται»

Το Ισλαμικό Κράτος θα συνεχίσει να ασκεί τόσο έντονη έλξη στους ευρωπαίους τζιχαντιστές; Πιστεύετε ότι γάλλοι ισλαμιστές και άλλοι νέοι από τη Δύση θα συνεχίσουν να πηγαίνουν μαζικά να πολεμήσουν στις τάξεις του ή να ζήσουν στην πρωτεύουσά του, τη Ράκα;

«Πιστεύω ότι η έλξη που ασκεί το Ισλαμικό Κράτος θα υποχωρήσει κάπως, ιδίως επειδή τον περασμένο χρόνο κέρδισε πολύ σε δημοτικότητα και επεκτάθηκε γρήγορα. Οι τζιχαντιστές είχαν ορισμένες εντυπωσιακές επιτυχίες, όπως η κατάκτηση της Μοσούλης, οι οποίες τους επέτρεψαν να προβάλουν μια "εικόνα επιτυχίας". Αλλά καθώς θα μειώνεται ο ρυθμός επέκτασης του Ισλαμικού Κράτους, θα μειώνεται και η έλξη που ασκεί στους Ευρωπαίους. Κυρίως ό,τι συμβαίνει στο Κομπανί, το οποίο οι τζιχαντιστές προσπαθούν μάταια επί τρεις μήνες να κατακτήσουν, περιορίζει τη δημοτικότητά τους. Το Ισλαμικό Κράτος δεν είναι πλέον ικανό να προβάλει μια εικόνα επιτυχίας και εξάπλωσης.  

Επίσης, οι Τούρκοι είναι πλέον πιο προσεκτικοί. Τόσο πολλοί Ευρωπαίοι κατάφεραν να περάσουν στη Συρία τον τελευταίο χρόνο γιατί η Τουρκία έκανε τα στραβά μάτια. Σήμερα ούτε η δημοτικότητα του Ισλαμικού Κράτους ούτε η δυνατότητα να μεταβεί κάποιος σε αυτό έχουν παραμείνει ίδιες και αυτό αναμένεται να επηρεάσει τη δυνατότητα προσέλκυσης Ευρωπαίων».