Μερίδιο από τα πιθανολογούμενα
κοιτάσματα των 40 τρισ. κυβικών μέτρων αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου και
παράλληλα, στρατηγικό ρόλο στη διαμετακόμιση των ενεργειακών πόρων της
Νοτιοανατολικής Μεσογείου διεκδικεί η Τουρκία. Από τον Φεβρουάριο του
2007 που η κυπριακή κυβέρνηση προχώρησε στον πρώτο γύρο παραχωρήσεων 11
ερευνητικών οικοπέδων, οι παρεμβολές της Τουρκίας ήταν συστηματικές όχι
μόνο προς την Κύπρο αλλά και προς τις πετρελαϊκές εταιρείες που έβλεπαν
στην περιοχή ένα νέο επενδυτικό πεδίο.Στις παρεμβολές της Τουρκίας αποδίδεται και η μη προσέλευση επενδυτών στον πρώτο γύρο παραχωρήσεων. Η μοναδική εταιρεία που υπέβαλε προσφορά ήταν η αμερικανική Noble Energy που λόγω της δραστηριότητάς της στο γειτονικό Ισραήλ γνώριζε την ύπαρξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» στο οικόπεδο 12. Οι απειλές της Αγκυρας δεν εμπόδισαν ωστόσο 33 πετρελαϊκές εταιρείες να καταθέσουν προσφορές στον δεύτερο γύρο παραχωρήσεων τον Φεβρουάριο του 2012, όπου δημοπρατήθηκαν 12 ερευνητικά οικόπεδα (1-11 και 13). Είχε προηγηθεί η ανακάλυψη από την Νοble Energy του κοιτάσματος της «Αφροδίτης» που δεν επιβεβαίωσε τις αρχικές προσδοκίες για πιθανολογούμενα αποθέματα ύψους 7 τρισ. κυβικών ποδιών αερίου αφού η επιβεβαιωτική γεώτρηση έδειξε ότι περιορίζονται στα 5 τρισ. κυβικά πόδια αερίου.
To ενδιαφέρον των πετρελαϊκών εταιρειών ενισχύθηκε και από τις ανακαλύψεις των γιγαντιαίων κοιτασμάτων «Ταμάρ» και «Λεβιάθαν» στην ΑΟΖ του Ισραήλ το ίδιο διάστημα και τις εκτιμήσεις του Αμερικανικού Γεωλογικού Ινστιτούτου για συνολικά πιθανολογούμενα αποθέματα ύψους 1, 7 δισ. βαρελιών πετρελαίου και 122 τρισ. κυβικών ποδιών αερίου στη Λεκάνη της Λεβαντίνης που εκτείνεται μέχρι την κυπριακή ΑΟΖ.
Η Τουρκία από το 2011 είχε αρχίσει να απειλεί ότι θα προχωρήσει σε έρευνες στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, ενώ το 2012 επιχείρησε να αποτρέψει την υπογραφή συμβάσεων με τους αναδόχους, εξαπολύοντας απειλές και προς τις πετρελαϊκές εταιρείες. Η ιταλική ΕΝΙ είχε δεχθεί απειλές εξόδου από την αγορά της Τουρκίας για να μην προχωρήσει στην υπογραφή συμφωνίας με την Κύπρο. Η εταιρεία τις αγνόησε και υπέγραψε από κοινού με την κορεατική εταιρεία KOGAS τρεις συμβάσεις για τα οικόπεδα 2, 3 και 9. Η άφιξη στην Κύπρο του γεωτρύπανου της ENI- KOGAS για την πραγματοποίηση της πρώτης ερευνητικής γεώτρησης στο κοίτασμα «Ονασαγόρας» του οικοπέδου 9, προκάλεσε την κλιμάκωση της τουρκικής στάσης, η οποία ξεκίνησε με την κάθοδο του ερευνητικού τουρκικού σκάφους Barbaros στην ΑΟΖ της Κύπρου και κλιμακώθηκε περαιτέρω με την παρουσία πολεμικών πλοίων. Υπό την παρακολούθηση πολεμικών τουρκικών σκαφών σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων, η ΕΝΙ-ΚΟGAS προχώρησε κανονικά στις εργασίες της γεώτρησης στο οικόπεδο 9 , οι οποίες θα ολοκληρωθούν στα τέλη Δεκεμβρίου.
Κανονικά συνεχίζεται και το ερευνητικό πρόγραμμα της Total στα οικόπεδα 10 και 11 που βρίσκεται στο στάδιο των σεισμικών ερευνών. Η εταιρεία έχει προγραμματίσει γεωτρήσεις στα δύο οικόπεδα που της παραχωρήθηκαν στον δεύτερο γύρο για το 2015. Παράγοντες της αγοράς που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην Κύπρο, εκτιμούν ότι ο πραγματικός κίνδυνος από πλευράς της Τουρκίας είναι να προχωρήσει σε γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. Δεν το θεωρούν ωστόσο πιθανό σενάριο και αυτό γιατί η Τουρκία δεν διαθέτει κατάλληλη εξέδρα για μεγάλα βάθη, οπότε θα πρέπει να καταφύγει είτε σε ναυπήγηση που σημαίνει χρονικό διάστημα δύο ετών και κόστος που προσεγγίζει τα 2 δισ. είτε να βρεθεί εταιρεία που θα δεχθεί να βάλει εξέδρα σε αμφισβητούμενη περιοχή. Οι φήμες για συζητήσεις με την αζερική Socar δεν έχουν μέχρι στιγμής επιβεβαιωθεί, ενώ εκτιμάται ότι το Μπακού είναι δύσκολο να κινηθεί έξω από τη γραμμή της Ε.Ε. και των ΗΠΑ σε αυτήν τη συγκυρία.
