03 Αυγούστου 2014

Το άγουρο διπλωματικό κλίμα

Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη

Βρετανικό χειρόφρενο στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη Νο 2- Όλο το παρασκήνιο και οι πρωταγωνιστές για τη ματαίωση της συμπερίληψης στα συμπεράσματα του Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2013, αναφοράς για ένταξη στον PfP- Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ποιο αντάλλαγμα πρόσφερε για την άρση του τουρκικού βέτο στον PfP
Έχει λεχθεί από κυβερνητικής πλευράς ότι η Βρετανία δεν άσκησε βέτο στην ένταξη της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη (Partnership for Peace, PfP) και ότι το πρόβλημα εντοπίζεται μόνο στην Τουρκία. Είναι κατανοητή η δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται το κυπριακό Υπουργείο των Εξωτερικών.

Άλλωστε, δεν θα μπορούσε δημοσίως να ειπωθεί η αλήθεια, διότι κάτι τέτοιο θα χαλούσε τις «αγαστές σχέσεις» με το Λονδίνο, το οποίο υποστηρίζει ανέκαθεν τη διχοτόμηση της Κύπρου. Και τώρα, όπως δήλωσε δημόσια ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας στην Κύπρο, Μάθιου Κιτ, τάσσεται υπέρ των μόνιμων αποκλίσεων από το κοινοτικό κεκτημένο εάν αυτό επιβάλλεται από τη λύση. Χωρίς να λάβει απάντηση είτε από την Κυβέρνηση είτε από τα κόμματα.

Η διπλωματική γλώσσα του βέτο

Κάποιος, πάντως, θα μπορούσε να ισχυριστεί το εξής: Πώς θα ήταν δυνατό να ασκηθεί τυπικά βέτο από τη Βρετανία όταν κατά την παραδοχή του Υπουργείου Εξωτερικών δεν υπεβλήθη αίτηση ένταξης στον Συνεταιρισμό για την Ευρώπη, διότι δεν είναι κατάλληλο το κλίμα, το οποίο αναμένουμε να «ωριμάσει». Πέραν, δε, της τυπικής άσκησης του βέτο υπάρχει και η ουσιαστική. Δηλαδή, η διά τον παρασκηνίων παρότρυνση όπως μη υποβληθεί αίτηση ένταξης επειδή το διπλωματικό κλίμα επί του παρόντος είναι «άγουρο».Το βέτο στη διπλωματική γλώσσα. Τα ίδια, άλλωστε, μας έλεγαν οι Βρετανοί και παλαιότερα για την υποβολή ένταξής μας στην Ε.Ε. Και όταν έγινε η ένταξη επιδίωξαν να διαλύσουν την Κυπριακή Δημοκρατία και να εντάξουν αντί αυτής, δηλαδή αντί ενός ενιαίου κράτους, τα δυο συνιστώντα κρατίδια του σχεδίου Ανάν, που βρίσκονται εκ νέου στο τραπέζι των συνομιλιών.

Το παρασκήνιο, ο Ρομπάι και η Άστον

Για χάριν της ιστορίας και της αλήθειας εμείς καταγράφουμε τι συνέβη μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας προκειμένου να μην περιληφθεί στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2013, αναφορά, διά της οποίας θα στηριζόταν η προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας για την ένταξή της στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη.Συναφώς επισημαίνουμε τα εξής, στα οποία οι Βρετανοί, μιλώντας τη διπλωματική γλώσσα του βέτο, κινούσαν τα νήματα του παρασκηνίου: Το κυπριακό Υπουργείο των Εξωτερικών έδωσε γραμμή για τη συμπερίληψη εντός δυο εκθέσεων, που θα ψηφίζονταν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αναφοράς στήριξης για τις προσπάθειες της κυπριακής Κυβέρνησης για ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη. Σκοπός, όπως ελέχθη, ήταν να χρησιμοποιηθεί η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως εργαλείο για την επίτευξη του επόμενου στόχου, που ήταν τα συμπεράσματα του Συμβουλίου.

Η αποστολή στην Ευρωβουλή εξετελέσθη. Όμως το ίδιο δεν συνέβη με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ενώ από τη μια η Λευκωσία έστελνε μήνυμα προς την Ευρωβουλή για το θέμα του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη, από την άλλη, την ίδια περίοδο, στις 14 Οκτωβρίου ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι επισκεπτόταν τη Λευκωσία διατυπώνοντας τη θέση ότι δεν θα ήταν σοφή η συμπερίληψη στα συμπεράσματα του Συμβουλίου αναφοράς στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, διότι βρίσκονταν σε εξέλιξη οι προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών επί τη βάσει έκδοσης κοινού ανακοινωθέντος, το οποίο θα εκδιδόταν προ των Χριστουγέννων.

Αληθές είναι ότι Ρομπάι δεν ενήργησε από μόνος του. Αρμόδια για τα θέματα αυτά είναι η Βρετανίδα Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επικεφαλής της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής, Βαρόνη Κάθριν Άστον, η οποία έδωσε μέσω του Λονδίνου κατεύθυνση για το μπλοκάρισμα της συμπερίληψης στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου του 2013 παραγράφου για τη στήριξη των προθέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας για την υποβολή αίτησης ένταξης στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη.

Σημειώνουμε ότι, όταν η Βαρόνη Άστον αναλάμβανε καθήκοντα προ πενταετίας, ο βρετανικός Τύπος έγραφε ότι δεν ήταν καθόλου σχετική με τα αντικείμενα τής Άμυνας και της Εξωτερικής Πολιτικής. Τότε, μάλιστα, ο “Independent” έγραφε περίπου ότι οι αποφάσεις επί των εν λόγω θεμάτων θα λαμβάνονται από τις Βρετανικές Υπηρεσίες!Όταν, δε, πλησίαζε ο Δεκέμβριος και κλιμακώνονταν οι προσπάθειες για τη συμφωνία επί ενός κοινού ανακοινωθέντος, οι βρετανικές παρασκηνιακές διαβουλεύσεις κλιμακώθηκαν και καμιά αναφορά δεν έγινε στα Συμπεράσματα σχετικά με τις προθέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας για ένταξη στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη. Σημειώνεται ότι το κοινό ανακοινωθέν επροσδοκάτο να εκδοθεί παραμονές Χριστουγέννων, με την επίσκεψη του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου στα κατεχόμενα στις 14 Δεκεμβρίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνερχόταν στις 19 με 20 Δεκεμβρίου.

Συνεπώς, υπό το πρόσχημα του κοινού ανακοινωθέντος, το οποίο εκδόθηκε τελικά στις 11 Φεβρουαρίου και με αρχιτέκτονες πίσω από τους θεσμούς της Ε.Ε. τους Βρετανούς, η συμπερίληψη της υπόθεσης του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιου του Δεκεμβρίου του 2013 δεν συνέβη. Ούτε στη συνέχεια, βεβαίως, ώς σήμερα δηλαδή, το εν λόγω θέμα φαίνεται να κινείται. Και διερωτάται κάποιος: Ποιος ενοχλείτο εκτός των Τούρκων από μιαν αναφορά στις προθέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας να υποβάλει αίτηση ένταξης στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη;

Προφανώς, οι Βρετανοί, οι οποίοι μαζεύουν πολιτικούς και άλλους παράγοντες εντός και εκτός της πρεσβείας τους στη Λευκωσία για να πείσουν ότι δεν είναι ώριμες οι συνθήκες για την υποβολή αίτησης ένταξης στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, επειδή θυμώνει η Τουρκία. Τονίζουν, μάλιστα, και κάτι άλλο: Λογικότερο είναι να μείνει το θέμα στο κεφάλαιο της ασφάλειας για να υλοποιηθεί μετά τη λύση.

Άρση των βέτο και δημόσια στήριξη του Λονδίνου

Αληθές είναι και κάτι άλλο: Όταν κτύπησε η κυπριακή Κυβέρνηση την πόρτα των Βρυξελλών, ενημερώνοντας βεβαίως και τους Βρετανούς, χωρίς καν να αρχίσει ουσιαστική διαπραγμάτευση, πρόσφερε ως αντάλλαγμα για την άρση του τουρκικού βέτο, την άρση του δικού της βέτο επί του European Defence Agency. Το βέτο αυτό ασκήθηκε το 2005 και απαγορεύει στην Τουρκία να έχει πρόσβαση σε μεγάλα ευρωπαϊκά κονδύλια εκατομμυρίων για στρατιωτικούς σκοπούς.
Παρά την πρόθεση της Λευκωσίας, η Άγκυρα παραμένει σταθερή στη θέση της περί του βέτο επί της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στον PfP με τη στήριξη των Βρετανών, οι οποίοι ουδόλως θέλουν να δουν την Κυπριακή Δημοκρατία να κάνει βήματα προς το ΝΑΤΟ, μέσω του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη, διότι καθόλου δεν επιθυμούν τη γεωστρατηγική ενίσχυση της Κύπρου μέσω αμυντικών προγραμμάτων, όπως είναι ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη. Απλώς, οι Βρετανοί κρύβονται πίσω από τους Τούρκους. Εάν η Βρετανία δεν είναι αντίθετη με την ένταξη της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, γιατί δεν το δηλώνει δημόσια;

Βρετανικές επιδιώξεις

ΣΤΗΝ πραγματικότητα, η Κυπριακή Δημοκρατία στο θέμα του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη βρίσκεται στριμωγμένη, ενώ στη θέση αυτή θα έπρεπε να βρίσκεται η Τουρκία. Και αυτό προκύπτει από τα εξής:1. Εάν η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλλε αίτηση ένταξης στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη ή ακόμη και στο ΝΑΤΟ ποιος θα βρισκόταν σε δύσκολη θέση; Η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία ή η Τουρκία και προφανώς η Βρετανία; Προφανώς, οι δυο τελευταίες, διότι ένα από τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην Ε.Ε. είναι το ακόλουθο: Προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι το άλυτο κυπριακό ζήτημα προκαλεί εμπόδιο στις σχέσεις ΝΑΤΟ - Ε.Ε.Μια δική μας αίτηση ένταξης μεταφέρει το βάρος της ευθύνης σε εκείνους που θα πουν όχι και θα ασκήσουν βέτο. Εμείς γλιτώνουμε από έναν μπελά. Εάν, από την άλλη, η Κύπρος ενταχθεί στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, θα συμμετέχει στις συνεδριάσεις που αφορούν συζητήσεις μεταξύ ΝΑΤΟ και Ε.Ε. επί αναβαθμισμένων πληροφοριών που προέρχονται από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Επί του παρόντος, όταν γίνεται τέτοια συζήτηση αποχωρούν οι αξιωματικοί ή ακόμη και οι Υπουργοί της Κυπριακής Δημοκρατίας από την αίθουσα και περνούν οι Τούρκοι!
2. Εάν η Κυπριακή Δημοκρατία υποβάλει αίτηση ένταξης στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη θα κινδυνέψει, όπως έχουνε ήδη τονίσει από αυτές της στήλες, μια εν δυνάμει συμμαχία μεταξύ Κυβέρνησης - ΑΚΕΛ. Το οποίο μάλλον θα πει όχι σε μια λύση στο πλαίσιο της οποίας η Κύπρος θα ανήκει στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη ή στο ΝΑΤΟ.

Πόσο μάλλον να γίνει ένταξη προ της λύσης. Η όποια συμμαχία μεταξύ των δυο κομμάτων θα κινδυνέψει να χαλάσει προτού αρχίσει. Αυτά προωθούνται από τους Βρετανούς στην Κύπρο και στις Βρυξέλλες. Και επί τη βάσει αυτής της λογικής επιδιώκουν να σκοτώσουν και την υπόθεση του Συνεταιρισμού για την Ειρήνη και την όποια πιθανότητα για το ΝΑΤΟ. Ευλόγως διερωτάται κάποιος γιατί το κάνουν;Διότι, θέλουν με τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία να ελέγξουν πολιτειακά την Κύπρο μέσω των δυο συνιστώντων κρατών, νομιμοποιώντας έτσι τα τετελεσμένα της εισβολής και τον στρατηγικό στόχο που είχαν θέσει με τους Τούρκους από το 1956 στην αντίληψη της διχοτόμησης. Δηλαδή του γεωγραφικού, πολιτειακού και διοικητικού διαχωρισμού της Κύπρου, που επιβλήθηκε με τα όπλα της εισβολής. Ταυτοχρόνως, επιδιώκουν να κρατήσουν την Κύπρο εκτός Συνεταιρισμού για την Ειρήνη και εκτός ΝΑΤΟ, για να διατηρήσουν τον γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό έλεγχό μας και τη μονοπωλιακή στρατηγική τους σχέση με τις ΗΠΑ, καθιστώντας την Κύπρο προτεκτοράτο.

Πώς το πλεονέκτημα γίνεται μειονέκτημα
Υπάρχει ακόμη μια τρίτη διάσταση: Εάν η Κυπριακή Δημοκρατία υποβάλει αίτηση ένταξης είτε στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη ή ακόμη και στο ΝΑΤΟ και ασκηθεί βέτο από την Τουρκία ή και τη Βρετανία, η Κυβέρνηση φοβάται προφανώς ότι θα καταρριφθεί ένα τμήμα της πολιτικής της και των προεκλογικών της δεσμεύσεων.Επομένως, σε μια τέτοια εξέλιξη, για να σταθεί στο ύψος της θα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε ισοδύναμα διπλωματικά μέτρα εντός της Ε.Ε., που παραπέμπουν στην άσκηση μικρών βέτο, που θα αφορούν στο κλείσιμο ανοίγματος και κλεισίματος τουρκικών ενταξιακών κεφαλαίων.Όμως, η κυπριακή Κυβέρνηση, αλλά και το σύνολο της κομματικής ηγεσίας, δεν έχουν πρόθεση πρόκλησης κόστους στην Τουρκία υπό το πρόσχημα ότι θα επέλθουν προβλήματα στις συνομιλίες, οι οποίες είναι ήδη βαλτωμένες λόγω της τουρκικής σκληρής στάσης, η οποία τροφοδοτείται:

Α) Από τη δική μας αδυναμία.
Β) Από το γεγονός ότι η Τουρκία στο Κυπριακό δεν έχει κόστος ούτε σε επίπεδο Ε.Ε. ούτε σε άλλα διεθνή φόρα.
Συνεπώς, το πλεονέκτημα, που έχουμε για την πρόκληση κόστους στην Τουρκία ως αποτέλεσμα του βέτο της Άγκυρας, εμείς οι ίδιοι το μετατρέπουμε σε μειονέκτημα, ένεκα βρετανικών και άλλων συμβουλών! Αυτές οι αντιλήψεις δεν είναι μυστικές. Κυκλοφορούν ακόμη και στους διαδρόμους των Βρυξελλών.
Αυτή ήταν η λογική που φρέναρε την κυπριακή Κυβέρνηση στο θέμα της παραγράφου για τον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη στα συμπεράσματα του Συμβουλίου τον περασμένο Δεκέμβριο. Έκτοτε αναμένουμε, όπως το όλο ζήτημα ωριμάσει. Μακάρι να ωριμάσει. Πώς, όμως, να ωριμάσει όταν δεν υπάρχει σχέδιο Β και όταν επιχειρείται όπως η διπλωματική μας δεινότητα καταστραφεί και εκμηδενιστεί εξ υπαρχής;