12 Ιουνίου 2014

Εξαντλημένοι, λιποτακτούν μαζικά

KAREEM FAHIM και SUADAD AL-SALHY / THE NEW YORK TIMES
Εκατοντάδες είναι τα κρούσματα λιποταξίας τις τελευταίες ημέρες μεταξύ των ανδρών του ιρακινού στρατού, που πολεμούν ήδη έξι μήνες στο δυτικό Ιράκ. Ο πεζικάριος Μπασάρ αλ Χαλμπουσί, ο οποίος λιποτάκτησε πριν από μία εβδομάδα, λέει ότι ο θάνατος συντρόφου του από σφαίρα ελεύθερου σκοπευτή υπήρξε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και τον έσπρωξε στη λιποταξία, όπως και εκατοντάδες άλλα μέλη του συντάγματός του. «Το κράτος είναι αδύναμο. Η μάχη αυτή δεν θα τελειώσει ποτέ», λέει ο Χαλμπουσί. Η λιποταξία σουνιτών στρατιωτών από τις θρησκευτικά μεικτές μονάδες του στρατού δημιουργεί, στο μεταξύ, την εντύπωση ότι το στράτευμα είναι πια σιιτικό, παρότι μεταξύ των λιποτακτών συγκαταλέγονται και πολλοί σιίτες.

Πριν από την κατάρρευση των κυβερνητικών στρατιωτικών τμημάτων στη Μοσούλη, το ιρακινό επιτελείο έκανε λόγο για 300 απώλειες την ημέρα, που περιλαμβάνουν νεκρούς, τραυματίες και λιποτάκτες.

Πρώην στρατιώτης, που αρνήθηκε να αποκαλύψει την ταυτότητά του, περιγράφει την πτώση της Ραμάντι. «Νόμισα ότι πολεμάμε στρατούς ολόκληρους. Ηλθαν καταπάνω μας σε κύματα, ενώ έστειλαν βομβιστές καμικάζι, μόλις τους τέλειωσαν τα πυρομαχικά. Δεν μπορώ να πιστέψω πώς σώθηκα», λέει ο 24χρονος Μοχάμεντ, που λιποτάκτησε στη Ραμάντι.

Σε μία προσπάθεια να υποβαθμίσει στατιστικά την κρίση, η κυβέρνηση επέλεξε να χαρακτηρίσει τους λιποτάκτες «αγνοουμένους» τις τελευταίες εβδομάδες. Για πρώτη φορά την Τρίτη, η κυβέρνηση της Βαγδάτης μνημόνευσε δημόσια τον νόμο που τιμωρεί τη λιποταξία, απειλώντας με αυστηρές ποινές, συμπεριλαμβανομένης και της εσχάτης των ποινών.

Σε συνεντεύξεις τους με τους Times, όμως, πολλοί λιποτάκτες αποκαλύπτουν ότι η θηριωδία των μαχών υπήρξε η αιτία της φυγής τους. Οι άνδρες αυτοί μίλησαν για τον τρόμο των νυχτερινών περιπόλων σε αμφισβητούμενες αστικές ζώνες, την έρευνα σε παγιδευμένα με εκρηκτικά σπίτια και τους πανταχού παρόντες ελεύθερους σκοπευτές.

Ορισμένοι από τους λιποτάκτες αποκαλύπτουν ότι προχώρησαν στην πράξη τους υποκύπτοντας στις πιέσεις των οικείων τους. Ενας 25χρονος λιποτάκτης αναφέρει ότι η μητέρα του έκαιγε τη στολή του κάθε φορά που επέστρεφε σπίτι του σε άδεια. Πριν από δύο μήνες, η μητέρα του στρατιώτη απείλησε ότι θα αυτοκτονήσει εάν αυτός επέστρεφε στη μονάδα του.

Οι αθρόες λιποταξίες απειλούν να μεταμορφώσουν τη διένεξη στο Ιράκ σε πραγματικό εμφύλιο, με τους εξεγερμένους σουνίτες να διατηρούν τα εδάφη που έχουν κατακτήσει –όπως στη Φαλούτζα, την οποία κατέχουν εδώ και έξι μήνες–, εν μέρει χάρη στη λειψανδρία του ιρακινού στρατού. Η έλλειψη αυτή μάχιμων στρατιωτών θα υποχρεώσει τώρα την κυβερνητική πλευρά να χρησιμοποιήσει αεροπορικούς βομβαρδισμούς και πυροβολικό για την ανακατάληψη των πόλεων αυτών από τους σουνίτες μαχητές, προκαλώντας απώλειες μεταξύ των αμάχων και ενισχύοντας πολιτικά την Αλ Κάιντα.

Την ίδια στιγμή, η αμφιταλάντευση του κυβερνητικού στρατού σημαίνει την ενίσχυση της επιρροής των σιιτικών πολιτοφυλακών, τις οποίες στηρίζει πολιτικά και στρατιωτικά η κυβέρνηση του σιίτη πρωθυπουργού Μαλικί. Η ενίσχυση και πολιτική νομιμοποίηση των σιιτικών πολιτοφυλακών μπορεί, όμως, να οδηγήσει σε γενικευμένη εθνοτική σύρραξη.

Θρησκευτική πόλωση
Η λιποταξία ανδρών, όπως ο Χαλμπουσί, σουνίτης στον κατά πλειονότητα σιιτικό στρατό, δημιουργεί έναν ακόμη κίνδυνο: «Ενισχύει τη θρησκευτική πόλωση, όπως κάνουν και οι ατυχείς κυβερνητικές δηλώσεις περί θρησκευτικού πολέμου», υποστηρίζει ο Ιρακινός αναλυτής του ινστιτούτου Chatham House στο Λονδίνο, Χαϊντέρ αλ Χόι.
http://www.kathimerini.gr/771249/article/epikairothta/kosmos/e3antlhmenoi-lipotaktoyn-mazika