Μια εκ των αποχρώσεων είναι και η ομφαλοσκόπηση. Η συντριπτική
πλειοψηφία του πολιτικού μας συστήματος, παρά τις αντίθετες διακηρύξεις
και πάντως παραμένοντας ερμητικά αιχμάλωτη των πελατειακών δομών,
εξακολουθεί να ομφαλοσκοπεί και, ως εκ τούτου, να απορρίπτει
ριζοσπαστικές τομές που είναι conditio sine qua non για μια σύγχρονη
πολιτική διοίκηση και διαχείριση. Αλήθεια, σε ποιο βαθμό η «συντεταγμένη
πολιτεία» έχει συλλέξει υλικό γεωπολιτικών πληροφοριών, το έχει
κωδικοποιήσει και, συνάμα, αναλύσει με στόχο τη διαμόρφωση και υλοποίηση
ολιστικής στρατηγικής;
Η απάντηση, φοβάμαι, πως είναι αρνητική. Ο βαθμός που αυτές θα κινούνται συναινετικά ή ανταγωνιστικά. Πρόκειται για ζήτημα κλειδί για τα κυπριακά συμφέροντα, καθότι μια κυβέρνηση δεν μπορεί να κινείται στο κενό ούτε και στο παλαιάς κοπής δόγμα «ανήκουμε στη δύση», αλλά σε ένα συγκεκριμένο μετεξελισσόμενο διεθνές περιβάλλον και συστήματα ισχύος. Τούτου δοθέντος, αμφιβάλλω αν υπάρχει εμπεριστατωμένη μελέτη με προτάσεις στρατηγικής για το «νέο δόγμα» των ΗΠΑ που εισήγαγε και δημοσίευσε η διοίκηση Ομπάμα.
Στο εν λόγω κείμενο οι ΗΠΑ κατέγραψαν όχι μόνο προβλήματα και τρόπους αντιμετώπισης, αλλά και σειρά αλλαγών του διεθνούς περιβάλλοντος (όπως βέβαια τις αντιλαμβάνεται η Ουάσιγκτον). Με βάση αυτές τις αλλαγές, οι ΗΠΑ (η «Εθνική Υπηρεσία» τους) επανατοποθετούσαν τα κύρια συμφέροντα-ενδιαφέροντά τους για τον κόσμο του 2060. Στα κείμενα διαφαίνονται τέσσερεις βασικοί άξονες, άμεσα συνδεδεμένοι και με τη σχετική αποδυνάμωση των ίδιων των ΗΠΑ.
Πρώτος άξονας είναι η σταδιακή απόσυρσή τους (ως ένα βαθμό φυσικά) από την άμεση παρέμβαση στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα τον δεύτερο άξονα που είναι η πολιτική ώθησης για επεμβάσεις από τρίτα κρατικά και διακρατικά υποκείμενα. Ως τρίτο άξονα έχουν την υποκατάσταση -όπου κρίνει η Ουάσιγκτον- της πολιτικής των στρατιωτικών επεμβάσεων με πολιτικές οικονομικών και πολιτικών πιέσεων. Και τέλος, η πρόθεση μετακίνησης του κέντρου ενδιαφέροντος, ήτοι της πολιτικής ασφάλειας των ΗΠΑ από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, στη Νοτιοανατολική Ασία, επειδή σε αυτή την περιοχή εστιάζουν τον τρόπο και την ένταση αντιμετώπισης της Λ.Δ. της Κίνας.
Καθώς η Κίνα τις τελευταίες δύο δεκαετίες οκταπλασίασε το ΑΕΠ της (η ετήσια μεγέθυνση του ΑΕΠ της Κίνας το 2013 ήταν 630 δισεκατομμύρια, ξεπερνώντας το αντίστοιχο άθροισμα των ΕΕ και ΗΠΑ που ήταν 580 δισ.), οι ΗΠΑ στοχεύουν να μετακινήσουν μεγάλο μέρος των πόρων τους στη Ν.Α Ασία. Έτσι πασχίζουν να διευθετήσουν εντατικά και συστηματικά κάθε πρόβλημα και υπόθεση στην Ανατολική Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Εν ολίγοις, επιζητούν -όπως αναφέρει και ο καθηγητής Νίκος Κοτζιάς- να κλείσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα ορισμένες υποθέσεις όπως είναι το Κυπριακό, το ζήτημα των σχέσεων Ισραήλ και Παλαιστίνης όπου θα υπάρξει προσωπική παρέμβαση του Ομπάμα, καθώς και του ρόλου της Τουρκίας. Να επαναπροσδιορίσουν, ως προς τα συμφέροντά τους, τη θέση της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν.
Την ίδια ώρα στη Συνδιάσκεψη Ασφαλείας (Ιανουάριος 2014) στο Μόναχο, ο Πρόεδρος της Γερμανίας και υπουργοί εξωτερικών και άμυνας, κατέστησαν σαφές πως η Γερμανία οφείλει να απαλλαγεί από «τα δεσμά του παρελθόντος» ακολουθώντας χωρίς αναστολές μια νέα εξωτερική πολιτική πολύμορφων επεμβάσεων, ακόμα και στρατιωτικών. Σε ένα τέτοιο μετεξελισσόμενο διεθνές περιβάλλον θα έπρεπε -και πρέπει- η κυβερνώσα κυπριακή δεξιά να είναι πολύ πιο προσεκτική αντί να υιοθετεί με εμμονοληπτική «λογική» αφενός το επικίνδυνο δέσιμο στο ΝΑΤΟ, αφετέρου την προσήλωσή της στο παρωχημένο δόγμα του «ανήκουμε στη Δύση».
* Ο Κώστας Γουλιάμος είναι αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Έρευνας «Προμηθέας».
- See more at: http://www.philenews.com