Για μερικά λεπτά όλα θύμιζαν το καλοκαίρι. Για μια σύντομη στιγμή η
οδός Ιστικλάλ στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης ανήκε πάλι στους
διαδηλωτές: «Ο Μπερκίν ζει», φώναζαν προς την κατεύθυνση της αστυνομίας.
Κι ήταν περικυκλωμένοι. Μπροστά τους στην πλατεία Ταξίμ και γύρω - γύρω
σε όλα τα κάθετα στενά ήταν στημένα τα ΜΑΤ, με μάσκες αερίου, και τους
κλείνουν κάθε διέξοδο. Τα όπλα τους με τα δακρυγόνα είναι σε ετοιμότητα.Ένα από αυτά τα φυσίγγια αερίου τραυμάτισε το περασμένο καλοκαίρι τον
15χρονο Μπερκίν Ελβάν στο κεφάλι. Οι γονείς του λένε ότι το αγόρι ήταν
περαστικό, είχε πάει να φέρει το ψωμί. Για μήνες ο Μπερκίν ήταν σε κώμα,
τώρα είναι νεκρός. Την Τετάρτη το απόγευμα έγινε η κηδεία του στην
Κωνσταντινούπολη. Ο Μπερκίν είναι ο όγδοος νεκρός των διαδηλώσεων για το
πάρκο Γκεζί.
Για να τον τιμήσουν οι άνθρωποι κατέβηκαν μαζικά στους δρόμους το βράδυ της Τετάρτης στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα, τη Σμύρνη και πολλές, πολλές άλλες πόλεις της Τουρκίας. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, λένε ορισμένοι. Θρηνούν τον Μπερκίν και είναι οργισμένοι για τον θάνατό του, για τον οποίο κανείς δεν έχει λογοδοτήσει μέχρι σήμερα.
Στην Ιστικλάλ οι διαδηλωτές φωνάζουν «Ταγίπ, είσαι δολοφόνος». Η αστυνομία ρίχνει δακρυγόνα. Τα αέρια κόβουν την ανάσα, καίνε τα μάτια και τους πνεύμονες. Ξεσπάει πανικός, οι διαδηλωτές τρέχουν να σωθούν στα καφενεία και τα δρομάκια, η αστυνομία τους κυνηγάει. Είναι ένα από τα πολυάριθμα, μικρά επεισόδια εκείνης της βραδιάς. Το ξημέρωμα βρίσκει δυο ανθρώπους νεκρούς. Έναν αστυνομικό και έναν διαδηλωτή. Οι νεκροί νούμερο εννέα και δέκα από τότε που ξέσπασαν οι διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που διαρκούν εδώ και σχεδόν δέκα μήνες κι έχουν αποκτήσει πάλι το μέγεθος και την ένταση που είχαν το περασμένο καλοκαίρι, όταν οι προβολείς της παγκόσμιας δημοσιότητας ήταν στραμμένοι στο μικρό πάρκο Γκεζί, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης.
Σε 33 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας κατέβηκαν στους δρόμους. Η μεγαλύτερη διαδήλωση έγινε στο Σισλί της Κωνσταντινούπολης. Οι άνθρωποι χειροκροτούσαν και φώναζαν: «Παντού είναι το Ταξίμ, αντίσταση παντού». Κάποιοι από αυτούς κουβαλούσαν στα χέρια τους ένα καρβέλι ψωμί. Άλλοι κράταγαν ψηλά μια φωτογραφία του Ερντογάν με τη φράση: «Εγώ έδωσα την εντολή». Ο Ερντογάν είχε καυχηθεί το καλοκαίρι για το έργο της αστυνομίας, είχε επαινέσει τους αστυνομικούς ως ήρωες.
Αυτή η ατμόσφαιρα του Γκεζί επανήλθε δριμύτερη. Η συνοχή των διαδηλωτών από όλα τα κοινωνικά στρώματα ενάντια στην κυβέρνηση. Μόνο που αυτή τη φορά, οι άνθρωποι είναι οργισμένοι: «Ο θάνατος του Μπερκίν ξεχείλισε το ποτήρι. Είναι ένα σύμβολο», λέει ο ακτιβιστής Ιμπραήμ Καγιά. Για την αστυνομική βία και το γεγονός ότι η κυβέρνηση διατηρεί ένα προστατευτικό χέρι πάνω από ένα επιλεγμένο μέρος του πληθυσμού.
Δεν πρόλαβαν να θάψουν τον Μπερκίν και η αστυνομία διέλυσε τη νεκρική πομπή με δακρυγόνα. Στη συνέχεια, η κατάσταση κλιμακώθηκε. Οι διαδηλωτές έριξαν πέτρες και έστησαν οδοφράγματα, οι αστυνομικοί απάντησαν με ακόμα περισσότερα δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες. Μόλις έπεσε το σκοτάδι, ο κεντρικός δρόμος έμοιαζε σαν πεδίο μάχης. Πέτρες και σπασμένα γυαλιά παντού. Ένας πωλητής κλείνει με χαρτόνια τη σπασμένη βιτρίνα του μαγαζιού του. Προληπτικά είχε φροντίσει να το αδειάσει. Οι διαδηλωτές είχαν καταφύγει στο μαγαζί του, πριν αρχίσουν να πέφτουν τα δακρυγόνα, λέει. «Και τι κάνει η αστυνομία; Ρίχνει δακρυγόνα μέσα στο μαγαζί», προσθέτει. Είναι έξαλλος: «Şerefsiz» - «άτιμοι» είναι οι αστυνομικοί. Είναι μία από τις χειρότερες προσβολές στα τουρκικά. Λίγα μέτρα μακριά μια παρόμοια εικόνα. Ένας έμπορος καρφώνει το άδειο κούφωμα. Είναι κι αυτός θυμωμένος, αλλά με τους διαδηλωτές. Πρέπει να μείνουν στα σπίτια τους, λέει. «Ρίχνουν πέτρες στην αστυνομία, το έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια».Τα μέτωπα σκληραίνουν, μεταξύ εκείνων που εξακολουθούν να υποστηρίζουν το ΑΚΡ, και όσων δεν αντέχουν πια το αυταρχικό στιλ της κυβέρνησης.
Το πώς ακριβώς έχασε τη ζωή του ο Μπερκίν και ποιοι αστυνομικοί είναι υπεύθυνοι, δεν έχει διερευνηθεί. Ο πατέρας του αγοριού κατηγόρησε την κυβέρνηση στην τουρκική τηλεόραση. Θα μπορούσε, αν το επιθυμούσε, να ανακαλύψει ποιος ήταν υπεύθυνος για το περιστατικό. Η οργάνωση Human Rights Watch επέκρινε επίσης το γεγονός ότι στην Τουρκία είναι βαθιά ριζωμένη μια «κουλτούρα της ατιμωρησίας». Μόνο όταν η υγεία του Μπερκίν επιδεινώθηκε, το περασμένο Σαββατοκύριακο και το παιδί έφτασε να ζυγίζει μόλις 16 κιλά, αξιώθηκε ο πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ να τηλεφωνήσει την οικογένεια. Μετά τον θάνατο του αγοριού ο Γκιουλ εξέφρασε τα συλλυπητήριά του. Ο πρωθυπουργός δεν είπε κουβέντα. Έκανε προεκλογικές εμφανίσεις στα ανατολικά της χώρας. Στις 30 Μαρτίου διεξάγονται δημοτικές εκλογές, τίποτα άλλο δεν μετρά για τον Ερντογάν. Ελπίζει ότι στις κάλπες οι Τούρκοι θα αντισταθούν στη « συνωμοσία εναντίον της χώρας». Αυτό λέει σε όλους τους τόνους ο Ερντογάν. Οι εξωτερικοί εχθροί φταίνε για τις διαδηλώσεις, για τις καταγγελίες για διαφθορά, για την κατάρρευση της τουρκικής λίρας. Μόνο μια ανανεωμένη, καθαρή νίκη του θα μπορούσε να βάλει τέλος σε όλα αυτά. Διότι πώς μπορεί κάποιος να κάνει λάθος, όταν τον στηρίζει η πλειοψηφία των Τούρκων; Αυτή είναι η λογική του Ερντογάν. Και μετά τις εκλογές θα χτυπήσει πιο αποφασιστικά τους εχθρούς.
Αυτή η στάση του ρίχνει λάδι στη φωτιά. «Αυτή είναι μόνο η αρχή», λέει ο ακτιβιστής της Κωνσταντινούπολης, Καγιά. Μετά τις εκλογές θα αρχίσουν πραγματικά οι διαδηλώσεις. Οι άνθρωποι είναι φορτισμένοι, οργισμένοι με τη βία της αστυνομίας, με τον αυταρχισμό της κυβέρνησης, με τη διαφθορά, με τη σχεδιαζόμενη λογοκρισία του Διαδικτύου, με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των μυστικών υπηρεσιών.
Με το ξημέρωμα η Ιστικλάλ ερήμωσε. Οι διαδηλωτές σκόρπισαν στο Τζιχανγκίρ, μακριά από τα δακρυγόνα. Εκεί έβαλαν φωτιά σε ΑΤΜ, έφτιαξαν οδοφράγματα με καρέκλες, παγκάκια και τραπέζια από ένα εγκαταλελειμμένο νοσοκομείο. «Το ποτήρι ξεχείλισε», λένε, ως εξήγηση για τους βανδαλισμούς. Η οργή που τους έβγαλε στον δρόμο θεριεύει, με κάθε νέα ρίψη δακρυγόνου.\
ΑΥΓΗ
Για να τον τιμήσουν οι άνθρωποι κατέβηκαν μαζικά στους δρόμους το βράδυ της Τετάρτης στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα, τη Σμύρνη και πολλές, πολλές άλλες πόλεις της Τουρκίας. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, λένε ορισμένοι. Θρηνούν τον Μπερκίν και είναι οργισμένοι για τον θάνατό του, για τον οποίο κανείς δεν έχει λογοδοτήσει μέχρι σήμερα.
Στην Ιστικλάλ οι διαδηλωτές φωνάζουν «Ταγίπ, είσαι δολοφόνος». Η αστυνομία ρίχνει δακρυγόνα. Τα αέρια κόβουν την ανάσα, καίνε τα μάτια και τους πνεύμονες. Ξεσπάει πανικός, οι διαδηλωτές τρέχουν να σωθούν στα καφενεία και τα δρομάκια, η αστυνομία τους κυνηγάει. Είναι ένα από τα πολυάριθμα, μικρά επεισόδια εκείνης της βραδιάς. Το ξημέρωμα βρίσκει δυο ανθρώπους νεκρούς. Έναν αστυνομικό και έναν διαδηλωτή. Οι νεκροί νούμερο εννέα και δέκα από τότε που ξέσπασαν οι διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που διαρκούν εδώ και σχεδόν δέκα μήνες κι έχουν αποκτήσει πάλι το μέγεθος και την ένταση που είχαν το περασμένο καλοκαίρι, όταν οι προβολείς της παγκόσμιας δημοσιότητας ήταν στραμμένοι στο μικρό πάρκο Γκεζί, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης.
«Αντίσταση παντού»
Η αντίσταση δεν σταμάτησε ποτέ, απλά έχασε σε ένταση. Οι άνθρωποι κατέβαιναν στον δρόμο κατά της λογοκρισίας στο Διαδίκτυο, κατά της διαφθοράς, κάθε φορά η αστυνομία διέλυε ακόμη και τις μικρότερες διαδηλώσεις με δακρυγόνα. Στο μεταξύ σχεδόν σε κάθε γωνιά στο κέντρο της Πόλης είναι στημένη μια διμοιρία των ΜΑΤ, θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι του δρόμου. Από κοντά και αμέτρητοι αστυνομικοί με πολιτικά, με τους ασυρμάτους τους να τρίζουν. Η κρατική καταστολή είναι πανταχού παρούσα στην πόλη. Αυτή τη συνεχή απειλή της βίας οι διαδηλωτές την αγνόησαν και πάλι το βράδυ της Τετάρτης.Σε 33 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας κατέβηκαν στους δρόμους. Η μεγαλύτερη διαδήλωση έγινε στο Σισλί της Κωνσταντινούπολης. Οι άνθρωποι χειροκροτούσαν και φώναζαν: «Παντού είναι το Ταξίμ, αντίσταση παντού». Κάποιοι από αυτούς κουβαλούσαν στα χέρια τους ένα καρβέλι ψωμί. Άλλοι κράταγαν ψηλά μια φωτογραφία του Ερντογάν με τη φράση: «Εγώ έδωσα την εντολή». Ο Ερντογάν είχε καυχηθεί το καλοκαίρι για το έργο της αστυνομίας, είχε επαινέσει τους αστυνομικούς ως ήρωες.
Αυτή η ατμόσφαιρα του Γκεζί επανήλθε δριμύτερη. Η συνοχή των διαδηλωτών από όλα τα κοινωνικά στρώματα ενάντια στην κυβέρνηση. Μόνο που αυτή τη φορά, οι άνθρωποι είναι οργισμένοι: «Ο θάνατος του Μπερκίν ξεχείλισε το ποτήρι. Είναι ένα σύμβολο», λέει ο ακτιβιστής Ιμπραήμ Καγιά. Για την αστυνομική βία και το γεγονός ότι η κυβέρνηση διατηρεί ένα προστατευτικό χέρι πάνω από ένα επιλεγμένο μέρος του πληθυσμού.
Δεν πρόλαβαν να θάψουν τον Μπερκίν και η αστυνομία διέλυσε τη νεκρική πομπή με δακρυγόνα. Στη συνέχεια, η κατάσταση κλιμακώθηκε. Οι διαδηλωτές έριξαν πέτρες και έστησαν οδοφράγματα, οι αστυνομικοί απάντησαν με ακόμα περισσότερα δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες. Μόλις έπεσε το σκοτάδι, ο κεντρικός δρόμος έμοιαζε σαν πεδίο μάχης. Πέτρες και σπασμένα γυαλιά παντού. Ένας πωλητής κλείνει με χαρτόνια τη σπασμένη βιτρίνα του μαγαζιού του. Προληπτικά είχε φροντίσει να το αδειάσει. Οι διαδηλωτές είχαν καταφύγει στο μαγαζί του, πριν αρχίσουν να πέφτουν τα δακρυγόνα, λέει. «Και τι κάνει η αστυνομία; Ρίχνει δακρυγόνα μέσα στο μαγαζί», προσθέτει. Είναι έξαλλος: «Şerefsiz» - «άτιμοι» είναι οι αστυνομικοί. Είναι μία από τις χειρότερες προσβολές στα τουρκικά. Λίγα μέτρα μακριά μια παρόμοια εικόνα. Ένας έμπορος καρφώνει το άδειο κούφωμα. Είναι κι αυτός θυμωμένος, αλλά με τους διαδηλωτές. Πρέπει να μείνουν στα σπίτια τους, λέει. «Ρίχνουν πέτρες στην αστυνομία, το έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια».Τα μέτωπα σκληραίνουν, μεταξύ εκείνων που εξακολουθούν να υποστηρίζουν το ΑΚΡ, και όσων δεν αντέχουν πια το αυταρχικό στιλ της κυβέρνησης.
Το πώς ακριβώς έχασε τη ζωή του ο Μπερκίν και ποιοι αστυνομικοί είναι υπεύθυνοι, δεν έχει διερευνηθεί. Ο πατέρας του αγοριού κατηγόρησε την κυβέρνηση στην τουρκική τηλεόραση. Θα μπορούσε, αν το επιθυμούσε, να ανακαλύψει ποιος ήταν υπεύθυνος για το περιστατικό. Η οργάνωση Human Rights Watch επέκρινε επίσης το γεγονός ότι στην Τουρκία είναι βαθιά ριζωμένη μια «κουλτούρα της ατιμωρησίας». Μόνο όταν η υγεία του Μπερκίν επιδεινώθηκε, το περασμένο Σαββατοκύριακο και το παιδί έφτασε να ζυγίζει μόλις 16 κιλά, αξιώθηκε ο πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ να τηλεφωνήσει την οικογένεια. Μετά τον θάνατο του αγοριού ο Γκιουλ εξέφρασε τα συλλυπητήριά του. Ο πρωθυπουργός δεν είπε κουβέντα. Έκανε προεκλογικές εμφανίσεις στα ανατολικά της χώρας. Στις 30 Μαρτίου διεξάγονται δημοτικές εκλογές, τίποτα άλλο δεν μετρά για τον Ερντογάν. Ελπίζει ότι στις κάλπες οι Τούρκοι θα αντισταθούν στη « συνωμοσία εναντίον της χώρας». Αυτό λέει σε όλους τους τόνους ο Ερντογάν. Οι εξωτερικοί εχθροί φταίνε για τις διαδηλώσεις, για τις καταγγελίες για διαφθορά, για την κατάρρευση της τουρκικής λίρας. Μόνο μια ανανεωμένη, καθαρή νίκη του θα μπορούσε να βάλει τέλος σε όλα αυτά. Διότι πώς μπορεί κάποιος να κάνει λάθος, όταν τον στηρίζει η πλειοψηφία των Τούρκων; Αυτή είναι η λογική του Ερντογάν. Και μετά τις εκλογές θα χτυπήσει πιο αποφασιστικά τους εχθρούς.
Αυτή η στάση του ρίχνει λάδι στη φωτιά. «Αυτή είναι μόνο η αρχή», λέει ο ακτιβιστής της Κωνσταντινούπολης, Καγιά. Μετά τις εκλογές θα αρχίσουν πραγματικά οι διαδηλώσεις. Οι άνθρωποι είναι φορτισμένοι, οργισμένοι με τη βία της αστυνομίας, με τον αυταρχισμό της κυβέρνησης, με τη διαφθορά, με τη σχεδιαζόμενη λογοκρισία του Διαδικτύου, με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των μυστικών υπηρεσιών.
Νεκροί και τραυματίες
Τη νύχτα ακούγονται νέες ιστορίες τρόμου: Ένας έφηβος χτυπήθηκε κοντά στην πλατεία Ταξίμ από ένα φυσίγγιο αερίου στο κεφάλι. Στην Άγκυρα τραυματίστηκε σοβαρά ένας άνθρωπος όταν η αστυνομία τον χτύπησε από τα δύο μέτρα με μια αντλία νερού. Οι τουρκικές εφημερίδες μεταδίδουν ότι στη γειτονιά του Μπερκίν στην Πόλη σκοτώθηκε ένας διαδηλωτής. Και στα ανατολικά της χώρας, στο Τουντζελί, πέθανε από έμφραγμα ένας αστυνομικός την ώρα που ήταν απέναντι στους διαδηλωτές.Με το ξημέρωμα η Ιστικλάλ ερήμωσε. Οι διαδηλωτές σκόρπισαν στο Τζιχανγκίρ, μακριά από τα δακρυγόνα. Εκεί έβαλαν φωτιά σε ΑΤΜ, έφτιαξαν οδοφράγματα με καρέκλες, παγκάκια και τραπέζια από ένα εγκαταλελειμμένο νοσοκομείο. «Το ποτήρι ξεχείλισε», λένε, ως εξήγηση για τους βανδαλισμούς. Η οργή που τους έβγαλε στον δρόμο θεριεύει, με κάθε νέα ρίψη δακρυγόνου.\
ΑΥΓΗ
