Σπύρος Λίτσας
Παρακολουθώντας τις συζητήσεις στο διαδίκτυο και στα ΜΜΕ γύρω
από το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη, μου θυμίζουν γαλαρία θερινού
κινηματογράφου με μαθητές δημοτικού που βγαίνουν για πρώτη φορά μόνοι
τους και προσπαθούν να γελοιοποιήσουν το έργο πριν ακόμα αυτό αρχίσει.
Και αυτού του είδους η αντίδραση σίγουρα δεν αποδίδει την ουσία του
εγχειρήματος.Προφανώς η νέα προσπάθεια τοποθετείται στη νέοσοσιαλδημοκρατία και επηρεάζεται από το γκιντενσιανό δόγμα του Τρίτου Δρόμου, δηλαδή το κυρίαρχο ιδεολογικό στίγμα και της Δημοκρατικής Αριστεράς.
Ομως αυτό που σίγουρα έκανε εντύπωση ήταν το εξαιρετικό σημείωμα του Σταύρου Θεοδωράκη στο protagon.gr γύρω από τους λόγους που τον ώθησαν να πάρει αυτήν την απόφαση. Το κείμενο αναδείκνυε μια αντικομφορμιστική ειλικρίνεια και φρεσκάδα, όπως και οι εκπομπές του. «Τι κάνουμε;» Εν αρχή το δομικό ερώτημα! Από αυτό ξεκινά και το Ποτάμι. Οπως λέει ο ίδιος, όπου και αν πήγαινε κόσμος τον ρωτούσε αυτό το απλό αλλά τόσο καταλυτικό ερώτημα. «Τι κάνουμε;» Το Ποτάμι αλλά και όλα τα υπόλοιπα πολιτικά σχήματα -πλην ασφαλώς της Χρυσής Αυγής που αποτελεί αρνητικό σημείο των καιρών-, αντί να κάθονται στο περιθώριο και να «βλέπουν τα τρένα να περνούν», αποφασίζουν να εκτεθούν στον δημόσιο διάλογο και να μετέχουν δημιουργικά στο πολιτικό δρώμενο του τόπου αυτού. Πού το κακό σε αυτό;
Η Δημοκρατία είναι το πλέον συναρπαστικό πολίτευμα, γιατί εκεί που λες «πάει, βαλτώσαμε», ξαφνικά κάτι γίνεται και βλέπεις ξανά και ξανά τη μαγική φράση του αείμνηστου Παύλου Μπακογιάννη, ότι σε αυτή δεν υπάρχουν αδιέξοδα, να πραγματώνεται δημιουργικά. Νέα κόμματα, νέοι σχηματισμοί ή επανεμφανίσεις διευρύνουν θετικά το δημοκρατικό πλαίσιο και, όπως ανέφερε ορθά ο Μανώλης Κοττάκης σε σχετικό σημείωμά του, «φέρνουν νέο αέρα». Αυτό είναι η Δημοκρατία. Η ενίσχυση του πλουραλισμού. Η ελπίδα για θετικές ανατροπές αλλά και συνέχεια όλων αυτών των θετικών στοιχείων που άντεξαν στον χρόνο. Αν η ενέργεια πετύχει, ο επιμερισμός του θετικού διαχέεται σε συλλογικό επίπεδο. Αν όχι, αυτά που μένουν είναι η προσπάθεια, το όραμα και κάποιες ωραίες ιστορίες για να τις μοιράζεσαι με τους φίλους-συνοδοιπόρους μικρών ή μεγάλων οδυσσειών συνήθως τις μικρές ώρες των μεγάλων ημερών. Ταξίδι είναι, άλλωστε, η ζωή αυτή.
Ακούω την κριτική πολλών ότι νέα κόμματα εμφανίζονται στη δημόσια σκηνή από το πουθενά και επιδιώκουν να κερδίσουν την ψήφο μας. Μα αυτό είναι και το νόημα της Δημοκρατίας. Να καταφέρει ο πολίτης να προβληματιστεί σε βάθος για το πού θα δώσει την ψήφο του. Να σκεφτεί. Να διαβάσει προγράμματα, να αφουγκραστεί ιδέες. Να οραματιστεί το εφικτό ή το ανέφικτο. Ποιος μπορεί να ζήσει δίχως ουτοπίες; Ωραίος, ελεύθερος, ονειροπόλος ή ρεαλιστής. Εχοντας όμως το ιερό προνόμιο της επιλογής.
Τον Σταύρο Θεοδωράκη τον ξέρω μόνο μέσα από την εξαιρετική δουλειά του. Διαφωνώ με το ιδεολογικό στίγμα του νέου κόμματος, πρώτον, γιατί ασπάζεται έναν «ευρώενθουσιασμό» που πλέον δεν έχει σημείο αναφοράς στο σύγχρονο διεθνοπολιτικό γίγνεσθαι και δεν προσφέρει ουσιαστικά στη βελτίωση της Ενωσης στη βάση μιας ρεαλιστικής οικονομικοπολιτικής συνισταμένης, ενώ είμαι της άποψης ότι ο πολιτικός φιλελευθερισμός, όπως δεν μπορεί να συνυπάρξει με ακροδεξιά ιδεολογήματα ή ορθόδοξα κομμουνιστικά δόγματα κ.ά., έτσι δεν μπορεί και να συνδυαστεί ούτε με τον νεοφιλελευθερισμό ούτε με τη γκιντενσιανή σοσιαλδημοκρατία. Η Δημοκρατία όμως τρέφεται από δημιουργικές ατομικές ιδεολογικές διαφωνίες και όχι από απρόσωπες μαζικές ομοφωνίες.
Εύχομαι από καρδιάς καλό ξεκίνημα στον Σταύρο Θεοδωράκη και στο Ποτάμι. Aντίθετα με την πλειοψηφία ημών που συνεχίζουμε να βλέπουμε τα τρένα να περνούν ασκώντας αέναη κριτική στους «μηχανοδηγούς», αυτός διάβηκε τον Ρουβίκωνα με τους συνοδοιπόρους του, τολμά, εκτίθεται και ζητάει να κριθεί από τους πολίτες για την προσπάθεια αυτή. Απλά, τίμια και ξεκάθαρα.
* Επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας / Twitter: @Spyros_Litsas
