02 Ιανουαρίου 2014

Ο πιo καλός ο μαθητής στην Ευρωζώνη


https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcRpYOcoFb7XIOUqskA8--_JAyapCzbGp91YZXYhn9HnrhncSqeMkQ
Η πρώτη μαθήτρια της γερμανικής λιτότητας, η Λετονία, θα είναι από σήμερα τα μεσάνυχτα το 18ο μέλος της Ευρωζώνης. Αν η αγαπημένη φράση της καγκελαρίου Μέρκελ δεν είναι άλλη από την υπενθύμιση της ανάγκης «να κάνουν τα μαθήματά τους οι χώρες του Νότου», και αν για τον Σόιμπλε τα αντιγερμανικά αισθήματα στην Ευρωζώνη δεν είναι παρά η ζήλια των συμμαθητών προς τον πρώτο μαθητή, τότε η Λετονία δεν είναι η πρώτη μαθήτρια αλλά για να θυμηθούμε το σοβιετικό παρελθόν της, ο Σταχάνοφ της λιτότητας. Στο σχετικό αφιέρωμα της Μοντ, την Παρασκευή 27 Δεκεμβρίου, ο πρωθυπουργός της χώρας αναρωτιέται αν η χώρα μπορεί να αναπτυχθεί πιο γρήγορα εντός ή εκτός Ευρωζώνης. Ετσι είναι ολοφάνερο ότι η επιλογή της Ρίγα δεν είναι οικονομική-νομισματική αλλά πολιτική.
Η χώρα δεν είναι κοντά στη Γερμανία λόγω παραδειγματικής δημοσιονομικής λιτότητας αλλά εξίσου, αν όχι περισσότερο, λόγω ιστορικού παρελθόντος. Η πρωτεύουσα της χώρας Ρίγα ήταν ένα από τα λιμάνια της Χάνσα της γερμανικής εμπορικής ένωσης που ήλεγχε όλο το εμπόριο της Βαλτικής, ενώ στην ενδοχώρα το μεγαλύτερο μέρος της οποίας είχε το γερμανικό όνομα Κουρλανδία κυριαρχούσε το τάγμα των Τευτόνων Ιπποτών και οι Γερμανοί γαιοκτήμονες Γιούνκερ.

Στην ουσία με την πρόσδεσή της άνευ όρων στη γερμανική λιτότητα, η Λετονία ξαναβρίσκει ένα χαμένο νήμα μιας ιστορικής συνέχειας που διεκόπη απότομα στον 18ο αιώνα, όταν μετά τον Πόλεμο του Βορρά και την ήττα της Σουηδίας οι Βαλτικές Χώρες περιήλθαν στον έλεγχο της Ρωσίας. Τη Λετονία μαζί με τις άλλες δύο Βαλτικές Χώρες, την Εσθονία και τη Λιθουανία, είχε κατοχυρώσει στη ζώνη κυριαρχίας της η Γερμανία τον Φεβρουάριο του 1918 με τη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ, που αναγκάσθηκαν να υπογράψουν οι Μπολσεβίκοι για να μπορέσουν να σταθεροποιήσουν την εξουσία τους στο εσωτερικό της χώρας.

Στη Λετονία υπήρχε ισχυρό ρεύμα υπέρ της Οκτωβριανής Επανάστασης και μόνον η παρουσία του γερμανικού στρατού και μετά την ήττα του Βερολίνου τον Νοέμβριο του 1918 των παραστρατιωτικών Ελευθέρων Σωμάτων -Freikorps- απέτρεψε την παραμονή της χώρας στη Σοβιετική Ρωσία. Μετά την Εσθονία το 2011, από αύριο η Λετονία στην Ευρωζώνη, με την Πολωνία και την Ουκρανία να παραμένουν οι δύο μεγάλες εκκρεμότητες της πολιτικής του Βερολίνου στην Ανατολική Ευρώπη: Οι διμερείς σχέσεις Γερμανίας - Πολωνίας είναι σήμερα ειδυλλιακές και παραπέμπουν στις καλές στιγμές του Γαλλογερμανικού Αξονα. Η Βαρσοβία δεν έχει λόγους να βιάζεται να μπει στην Ευρωζώνη πριν ξεκαθαρίσει ο ορίζοντας του κοινού νομίσματος και άλλωστε ούτε το Βερολίνο πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση. Βερολίνο και Βαρσοβία έχουν ως κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον την ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας: Το Βερολίνο βλέπει την Πολωνία ως ήσσονα εταίρο στο ρόλο του υπ' αριθμόν δύο στην Ε.Ε. - Ευρωζώνη ισότιμη αν όχι στη θέση που μέχρι στιγμής είχε η Γαλλία, και η Βαρσοβία με τη σειρά της βλέπει την Ουκρανία σαν προνομιακό πεδίο εκτός συνόρων επιρροής μια διεκδίκηση με ιστορικό βάθος, καθώς η Πολωνία προηγήθηκε της Ρωσίας ως επικυρίαρχος στο Κίεβο.

Αργά αλλά σταθερά η Κεντρική και η Ανατολική Ευρώπη, άλλοτε χαμένες πατρίδες της Γερμανικής Μεσευρώπης (Mitelleuropa), προβάλλουν ως εναλλακτική λύση του δύστροπου και απροσάρμοστου Νότου της Ευρωζώνης για το Βερολίνο, με μόνο πρόβλημα την τουλάχιστον μια δεκαετία που χρειάζεται ώστε η περιοχή αυτή να καταστεί ταυτόχρονα πεδίο επενδύσεων, μεταφοράς παραγωγικών δραστηριοτήτων, αλλά και διέξοδος γερμανικών εξαγωγών. Χαμένο νήμα Με την πρόσδεσή της άνευ όρων στη γερμανική λιτότητα, η Λετονία ξαναβρίσκει ένα χαμένο νήμα μιας ιστορικής συνέχειας που διεκόπη απότομα στον 18ο αιώνα, όταν μετά τον Πόλεμο του Βορρά και την ήττα της Σουηδίας, οι Βαλτικές Χώρες περιήλθαν στον έλεγχο της Ρωσίας.-Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
 kapopoulos@pegasus.gr