ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ Το σημείο θραύσης της τουρκικής αυτοπεποίθησης
πλησιάζει. Την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός Ερντογάν συζητούσε την Τρίτη
στις Βρυξέλλες με την ηγεσία της Ε.Ε. για την ενταξιακή πορεία της
Αγκυρας (και τα ατοπήματά της), πίσω στην Τουρκία, η Κεντρική Τράπεζα
έκανε ανακοινώσεις για τα επιτόκια: Ανακοινώσεις, που εξασφάλισαν την
παράταση της ανασφάλειας για τις προοπτικές της Τουρκίας και την
ενίσχυση των φόβων για πιο ραγδαία επιδείνωση.
Η τουρκική Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αφήσει το βασικό επιτόκιο αμετάβλητο στο 7,75%, παρά το γεγονός ότι η τουρκική λίρα αιμορραγεί - και μια αύξησή του θα ανέκοπτε την πτώση. Δεν εξεπλάγη κανείς με την παθητικότητα της κεντρικής τράπεζας, καθώς οι αγορές γνωρίζουν τον αυτοεγκλωβισμό της κυβέρνησης Ερντογάν: Εχει πολιτικοποιήσει το επιτόκιο τόσο πολύ («ξένα κέντρα μας πιέζουν να αυξήσουμε τα επιτόκια») που ούτε η -θεωρητικά- ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα μπορεί να το πειράξει.
Η ανακοίνωση της Τράπεζας της Τουρκίας κατάφερε δύο χτυπήματα στη διεθνή αξιοπιστία της χώρας: 1) Οι κεντρικές τράπεζες στις ώριμες οικονομίες οφείλουν να είναι ανεξάρτητες και να αντιδρούν στα δεδομένα - κι όχι να τους δένουν τα χέρια οι κυβερνώντες. 2) Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να είναι ξεκάθαρες και να εκπέμπουν αυτοπεποίθηση στις ανακοινώσεις τους. Η απόφαση της τουρκικής τράπεζας προσπάθησε να παντρέψει αντιφατικά ζητούμενα με αμφίβολα αποτελέσματα. Αφησε αμετάβλητο το επιτόκιο μεν, αλλά αφήνει ένα τεχνικό παράθυρο για αύξηση του επιτοκίου χρηματοδότησης ώς το 9% «σε ξεχωριστές μέρες» δε. «Ηξεις αφήξεις»; ή κουτοπόνηρο μπάλωμα του τύπου «και η πίτα σωστή και ο σκύλος χορτάτος» που όμως δεν πείθει πλέον τις διεθνείς αγορές - πόσω μάλλον όταν προέρχεται από «τζούνιορ» κεντρικές τράπεζες.
Ο Ερντογάν, από το Βέλγιο, συνεχάρη την κεντρική του τράπεζα για την «προσήκουσα απόφαση» πλέκοντας το εγκώμιο της ανεξαρτησίας της. Μετά τις πρώτες αντιδράσεις όμως, από χθες φάνηκαν καλύτερα οι συνέπειες: Οι επενδυτές δεν «συνεχάρησαν»: έσπευσαν να πουλήσουν τα πιο βραχυπρόθεσμα τουρκικά ομόλογα, οδηγώντας τις αποδόσεις τους υψηλότερα κι από αυτές των μακροπρόθεσμων. Η απόδοση του διετούς ομολόγου σκαρφάλωσε στο 9,96%, ενώ η απόδοση του δεκαετούς έπεσε στο 9,88%. Αυτή η αντιστροφή της φυσικής τάσης (κανονικά πληρώνεις μεγαλύτερο επιτόκιο για μεγαλύτερης διάρκειας δανεισμό), αποτελεί κλασική ένδειξη ότι η ανησυχία για τη χώρα ανεβαίνει κλίμακα. Η λίρα υποχώρησε σε νέο χαμηλό. «Θορυβημένοι» αναλυτές κάνουν πρόχειρους υπολογισμούς και δημοσιεύουν τις εκτιμήσεις τους για τη συνολική έκθεση των ξένων τραπεζών στην Τουρκία (δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που υπολόγιζαν την έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών σε ελληνικά ομόλογα ή τις ελληνικές τράπεζες). Το πρελούδιο μιας «ανοιχτής κρίσης εμπιστοσύνης» έχει ξεκινήσει - ταυτόχρονα με τις παραφωνίες Τούρκων πολιτικών για εσωτερική κατανάλωση όπως ότι «δεν μπορεί να υπάρξει κρίση ακόμα κι αν θελήσουμε να την κατασκευάσουμε».
Δεν είναι ν’ απορείς: δεν έχουν ακόμα μάθει κάτι που το ελληνικό πολιτικό προσωπικό έχει πια εμπεδώσει: Οτι υπάρχει κρίση, από τη στιγμή που οι διεθνείς επενδυτές αποφασίσουν ότι θα κερδίσουν περισσότερα στοιχηματίζοντας εναντίον σου από ό,τι υπέρ σου - και η τούμπα στις αποδόσεις μεταξύ βραχυχρονίου/μακροχρονίου δανεισμού αποτελεί ένδειξη για ακριβώς αυτό. Η Τουρκία αυτή την περίοδο χορεύει πυροβολώντας τα πόδια της.
Η εσωστρέφεια της τουρκικής διοίκησης (και κοινωνίας) -η οποία αποκλείει γρήγορες, ρεαλιστικές αντιδράσεις ή σωστά, συνεπή διεθνή μηνύματα- μοιάζει να είναι μεγαλύτερη κι από αυτή της ελληνικής. Το μέγεθος όμως της Τουρκίας και η μοναξιά του νομίσματός της κάνει αυτό το έλλειμμά της ακόμα πιο επικίνδυνο, πρώτα από όλα για την ίδια τη χώρα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.
Η τουρκική Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αφήσει το βασικό επιτόκιο αμετάβλητο στο 7,75%, παρά το γεγονός ότι η τουρκική λίρα αιμορραγεί - και μια αύξησή του θα ανέκοπτε την πτώση. Δεν εξεπλάγη κανείς με την παθητικότητα της κεντρικής τράπεζας, καθώς οι αγορές γνωρίζουν τον αυτοεγκλωβισμό της κυβέρνησης Ερντογάν: Εχει πολιτικοποιήσει το επιτόκιο τόσο πολύ («ξένα κέντρα μας πιέζουν να αυξήσουμε τα επιτόκια») που ούτε η -θεωρητικά- ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα μπορεί να το πειράξει.
Η ανακοίνωση της Τράπεζας της Τουρκίας κατάφερε δύο χτυπήματα στη διεθνή αξιοπιστία της χώρας: 1) Οι κεντρικές τράπεζες στις ώριμες οικονομίες οφείλουν να είναι ανεξάρτητες και να αντιδρούν στα δεδομένα - κι όχι να τους δένουν τα χέρια οι κυβερνώντες. 2) Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να είναι ξεκάθαρες και να εκπέμπουν αυτοπεποίθηση στις ανακοινώσεις τους. Η απόφαση της τουρκικής τράπεζας προσπάθησε να παντρέψει αντιφατικά ζητούμενα με αμφίβολα αποτελέσματα. Αφησε αμετάβλητο το επιτόκιο μεν, αλλά αφήνει ένα τεχνικό παράθυρο για αύξηση του επιτοκίου χρηματοδότησης ώς το 9% «σε ξεχωριστές μέρες» δε. «Ηξεις αφήξεις»; ή κουτοπόνηρο μπάλωμα του τύπου «και η πίτα σωστή και ο σκύλος χορτάτος» που όμως δεν πείθει πλέον τις διεθνείς αγορές - πόσω μάλλον όταν προέρχεται από «τζούνιορ» κεντρικές τράπεζες.
Ο Ερντογάν, από το Βέλγιο, συνεχάρη την κεντρική του τράπεζα για την «προσήκουσα απόφαση» πλέκοντας το εγκώμιο της ανεξαρτησίας της. Μετά τις πρώτες αντιδράσεις όμως, από χθες φάνηκαν καλύτερα οι συνέπειες: Οι επενδυτές δεν «συνεχάρησαν»: έσπευσαν να πουλήσουν τα πιο βραχυπρόθεσμα τουρκικά ομόλογα, οδηγώντας τις αποδόσεις τους υψηλότερα κι από αυτές των μακροπρόθεσμων. Η απόδοση του διετούς ομολόγου σκαρφάλωσε στο 9,96%, ενώ η απόδοση του δεκαετούς έπεσε στο 9,88%. Αυτή η αντιστροφή της φυσικής τάσης (κανονικά πληρώνεις μεγαλύτερο επιτόκιο για μεγαλύτερης διάρκειας δανεισμό), αποτελεί κλασική ένδειξη ότι η ανησυχία για τη χώρα ανεβαίνει κλίμακα. Η λίρα υποχώρησε σε νέο χαμηλό. «Θορυβημένοι» αναλυτές κάνουν πρόχειρους υπολογισμούς και δημοσιεύουν τις εκτιμήσεις τους για τη συνολική έκθεση των ξένων τραπεζών στην Τουρκία (δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που υπολόγιζαν την έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών σε ελληνικά ομόλογα ή τις ελληνικές τράπεζες). Το πρελούδιο μιας «ανοιχτής κρίσης εμπιστοσύνης» έχει ξεκινήσει - ταυτόχρονα με τις παραφωνίες Τούρκων πολιτικών για εσωτερική κατανάλωση όπως ότι «δεν μπορεί να υπάρξει κρίση ακόμα κι αν θελήσουμε να την κατασκευάσουμε».
Δεν είναι ν’ απορείς: δεν έχουν ακόμα μάθει κάτι που το ελληνικό πολιτικό προσωπικό έχει πια εμπεδώσει: Οτι υπάρχει κρίση, από τη στιγμή που οι διεθνείς επενδυτές αποφασίσουν ότι θα κερδίσουν περισσότερα στοιχηματίζοντας εναντίον σου από ό,τι υπέρ σου - και η τούμπα στις αποδόσεις μεταξύ βραχυχρονίου/μακροχρονίου δανεισμού αποτελεί ένδειξη για ακριβώς αυτό. Η Τουρκία αυτή την περίοδο χορεύει πυροβολώντας τα πόδια της.
Η εσωστρέφεια της τουρκικής διοίκησης (και κοινωνίας) -η οποία αποκλείει γρήγορες, ρεαλιστικές αντιδράσεις ή σωστά, συνεπή διεθνή μηνύματα- μοιάζει να είναι μεγαλύτερη κι από αυτή της ελληνικής. Το μέγεθος όμως της Τουρκίας και η μοναξιά του νομίσματός της κάνει αυτό το έλλειμμά της ακόμα πιο επικίνδυνο, πρώτα από όλα για την ίδια τη χώρα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.
