Ενας μεγάλος έφυγε. Δίχως το ξόδι του να έχει «υφανθεί» από πολιτικούς επικοινωνιολόγους, ή κόλακες-διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Δεν χρειάζεται τα φώτα της κοινής γνώμης να πέσουν επάνω του με «ειδικά φίλτρα» για να δικαιώσουν τον νεκρό. Ο Μαντέλα δεν έχει ανάγκη τους σύγχρονους Spin Doctors, που οικοδομούν τεχνητά πολιτικά προφίλ με ημερομηνία λήξης. Δικαιώνεται με τους αγώνες του απέναντι στο τυραννικό και ρατσιστικό καθεστώτος του Απαρτχάιντ.
Αυτό είναι το χαρακτηριστικό του μεγάλου ηγέτη. Η αγάπη του κόσμου, ένα κύμα θαυμασμού και υποστήριξης που έρχεται από τα σπλάχνα της Ιστορίας, δίχως την ανάγκη κομματαρχών και ιδεολογικών τελάληδων. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να μου μιλά για τον θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου, του δικού μας μεγάλου· που ήρθε ο πατέρας της από το Λιμάνι, όταν έφτασε η σορός του κατευθείαν στα Χανιά από το Παρίσι με το αντιτορπιλικό «Παύλος Κουντουριώτης», και την πήρε μικρό κορίτσι για να προσκυνήσουν τη σορό του που είχε τοποθετηθεί στην Ευαγγελίστρια της Χαλέπας. Και ήταν χιλιάδες αυτοί που είχαν κατακλύσει το Μεϊντάνι και ήταν ακόμα περισσότεροι αυτοί που βρίσκονταν έξω από την εκκλησία και περίμεναν με υπομονή τη σειρά τους για να πουν το τελευταίο αντίο στον επαναστάτη του Θερίσου, στον λόγιο που μετέφρασε τον Πελοποννησιακό Πόλεμο του Θουκυδίδη, στον πολιτικό που πραγμάτωσε τη Μεγάλη Ιδέα.
Οι ηγέτες δεν χρειάζονται φτιασιδώματα. Αλίμονο στους πολιτικούς αυτούς που χρειάζονται Spins Doctors για να «δικαιώσουν» το είναι τους, σε μια προσπάθεια να κερδίσουν το πρόσκαιρο. Αλίμονο στους πολιτικούς αυτούς που συνομιλούν με την Ιστορία δι' αντιπροσώπων, ενώ οι ίδιοι παραμένουν δέσμιοι της λαθερής αντίληψης περί πολιτικού κόστους. Αλίμονο στους πολιτικούς αυτούς που περιμένουν να τους δικαιώσει η Ιστορία ως «βολικούς». Αλίμονο στους πολιτικούς αυτούς που θα αντιμετωπίζουν εξαιτίας των έργων και των ημερών τους το αιώνιο ανάθεμα της Ιστορίας. Δεν υπάρχει χειρότερη καταδίκη για τον πολιτικό που καταδικάζεται από την ιστορική κρίση και οι επίγονοί του θα μεταφέρουν το βάρος της απαξίας σε βάθος αιώνων. Αλίμονο στους πολιτικούς αυτούς που αποδείχθηκαν μικρότεροι της ιστορικής συγκυρίας και άφησαν μετέωρο τον λαό, είτε γιατί δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν το βάρος των στιγμών είτε γιατί προτίμησαν τη λάμψη της πρόσκαιρης δόξας αντί της ουσίας.
Κι αν κάποιος ορθά υποστηρίξει ότι δεν γίνεται όλοι οι πολιτικοί να φτάνουν στο επίπεδο του Μαντέλα ή του Ελ. Βενιζέλου, υπάρχει και η «οδηγία» του Αλεξανδρινού προς χάριν «κάθε ναυτιλλομένου» στο αρχιπέλαγος της πολιτικής: «Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες. Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την στων σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινήν ανοησία, ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική».
Σπύρος Ν. Λίτσας
