Του Χριστόδουλου Γιαλλουρίδη
- Μπροστά σε μια στιγμή-καμπή για το μέλλον της Κύπρου
- Δεν έχει καμία σημασία να συζητούμε σήμερα για
διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Οφείλει η ηγεσία της χώρας να
επαναφέρει το θέμα της δημοκρατίας στο προσκήνιο
- Η ΚΥΠΡΟΣ το 1974 έπρεπε να υιοθετήσει τη γραμμή της διόρθωσης του λάθους του 1960 και του αγώνα για την άρση των συνθηκών που επέβαλε η τραγωδία της κατοχής
Σήμερα συζητείται στην Κύπρο, δημόσια και από πολλές πλευρές, η δημοκρατία ως αρχή και ως πολίτευμα, που θα πρέπει να διέπει τη λύση του κυπριακού προβλήματος. Το πλέον αυτονόητο, το πλέον κραυγαλέα φυσικό που ως πολιτική αρχή, ως αξία πολιτισμού, ως πολίτευμα έλκει την καταγωγή της από την Κλασσική Ελλάδα, αμφισβητείται για την Κύπρο και τον κυπριακό λαό εδώ και πολλές δεκαετίες, όχι μόνο εξαιτίας των τρίτων, ξένων και αλλότριων συμφερόντων, αλλά και γιατί εμείς οι ίδιοι, ως Έλληνες, Ελλαδίτες και Κύπριοι, προσχωρήσαμε στην αρχή της υιοθέτησης μιας διαιρετικής τομής, που κατά τρόπο άνισο και προκλητικό προς τα δημοκρατικά ήθη και θέσμια υπονομεύει το δημοκρατικό πολίτευμα, κατακερματίζει την Κύπρο ως χώρα και ως κρατική υπόσταση και την μετατρέπει σε ένα κράτος που υιοθετεί το ίδιο, εθελόδουλα, τις φυλετικές διακρίσεις, υποθηκεύοντας και το μέλλον της χώρας στην επίβλεψη και διεθνή «επιστασία» του περιφερειακού ηγεμόνα.
Αυτό που συνέβη το 1960 με τη Ζυρίχη, την οποία αδίκως και παρανόμως αποδέχθηκε πιεζόμενη πανταχόθεν η ελληνική και κυπριακή ηγεσία, ήταν λάθος. Ήταν πολιτικό λάθος, το οποίο κόστισε ως τραγική εξέλιξη στην Κύπρο και στην Ελλάδα, τότε, και κυρίως όλα τα χρόνια που ακολούθησαν. Το κυπριακό πρόβλημα τη δεκαετία του 1950 ήταν ένα πρόβλημα αυτοδιάθεσης και ελευθερίας για τους Κυπρίους.
Εμείς, ως Ελλάδα και Κύπρος, υιοθετήσαμε τον δικοινοτισμό, ο οποίος έμμελε να αποδειχθεί θνησιγενής και μαζί με τα πραγματικά εγκλήματα που ακολούθησαν από την δικτατορία των συνταγματαρχών, ουσιαστικά παραδώσαμε την Κύπρο σε μια τραγική μοίρα υποθήκευσης του μέλλοντός της στη βούληση του Αττίλα και των εκάστοτε Μεγάλων Δυνάμεων και των συμφερόντων τους στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η Κύπρος το 1974 έπρεπε να υιοθετήσει τη γραμμή της διόρθωσης του λάθους του 1960 και του αγώνα για την άρση των συνθηκών που επέβαλε η τραγωδία της κατοχής.
Αντιθέτως, η υιοθέτηση από την ηγεσία της χώρας, με τη σύμπλευση των Αθηνών, της Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπως αποκαλείται έκτοτε, ως φόρμουλας διεθνούς προβολής και πειθούς για τη λύση του κυπριακού προβλήματος, είναι ένα μοιραίο λάθος, χειρότερο του πρώτου, δηλαδή της δικοινοτικότητας. Δεν μπορείς να διορθώνεις ένα λάθος κάνοντας ένα δεύτερο. Η Κύπρος εδικαιούτο από την εποχή του αγώνα για ελευθερία, δηλαδή τη δεκαετία του 1950, τη διεκδίκηση της εφαρμογής της δημοκρατικής αρχής για όλους τους Κυπρίους, Έλληνες, Τούρκους, Αρμένιους, Μαρωνίτες και Λατίνους, ανεξαρτήτως χρώματος, καταγωγής, φυλής ή θρησκείας.
Το 1974 οφείλαμε να προχωρήσουμε σε έναν διεθνή αγώνα για την αποκατάσταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών για όλον τον κυπριακό λαό, δηλαδή της εφαρμογής του κράτους δικαίου ως συστήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών για όλους τους Κυπρίους. Αυτό σημαίνει πως η διζωνικότητα διαιρεί ως εθνική ομοιογένεια, αναγκαστικά, την Κύπρο, σε δύο ζώνες κατοικούμενες υποχρεωτικά από ομοιογενείς πληθυσμούς, Έλληνες και Τούρκους, σε δύο κρατικές οντότητες. Εθνική ομοιογένεια σημαίνει αναγκαστικά να κατοικούν οι Τούρκοι στο βορρά πλειοψηφικά και οι Έλληνες στο νότο.
Η Αρχή, δηλαδή, που θα διοικεί, θα πρέπει να είναι τουρκική στον βορρά και ελληνική στον νότο. Πρόκειται για μια ομοσπονδιακή διάρθρωση, φυλετικώς κατανεμημένη, δηλαδή οριζόμενη μέσα από το σύστημα των φυλετικών διακρίσεων. Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο αντίστοιχο σύστημα που να διαρθρώνεται όπως το Ανανικό προηγούμενο του 2004 της Κύπρου. Εννοείται ότι οι εκτοπισθέντες βιαίως και παρανόμως από τις περιοχές όπου ζούσαν για δεκαετίες και αιώνες οι πρόγονοί τους, δεν θα επιστρέψουν ως ιδιοκτήτες ποτέ. Μπορούν, όμως, να επιστρέφουν ως τουρίστες στην ίδια τους τη χώρα!
Η ομοσπονδία στην κρατική δομή οφείλει να ενώνει. Στην περίπτωση της Κύπρου, αυτό το οποίο συζητείται για την κυπριακού τύπου ομοσπονδιακή δομή δεν ενώνει. Αντίθετα, διαιρεί τη χώρα ως λαό και ως έδαφος. Δηλαδή, φανταστείτε στη γερμανική ομοσπονδιακή δομή, να μη δικαιούται ένας κάτοικος του Βερολίνου να εγκατασταθεί και να αποκτήσει περιουσία στο Μόναχο! Το ίδιο συμβαίνει και στην Αμερική. Αν η αμερικανική ομοσπονδία ακολουθούσε το κυπριακό προηγούμενο, θα έπρεπε να απαγορεύεται στον κάτοικο της Ουάσιγκτον να εγκαθίσταται στο Σικάγο. Παντού, οι ομοσπονδίες δεν απαγορεύουν καμία μετακίνηση και καμία εγκατάσταση και απόκτηση περιουσίας. Οι ελευθερίες είναι υπόθεση του 20ού αιώνα, ούτε καν του 21ου.
Πλατφόρμα αρχών…
ΤΟ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ στοιχείο της Κύπρου συνίσταται, όχι μόνο στην ομοσπονδοποίηση, αλλά κυρίως στον τεχνητό εθνικό διαχωρισμό μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, έτσι ώστε και οι δύο να τεθούν υπό τον έλεγχο της εγγυήτριας γειτνιάζουσας ηγεμονικής Τουρκίας. Αυτό θα μετέτρεπε την Κύπρο, όχι σε προτεκτοράτο, αλλά σε επαρχία της Τουρκίας. Δεν έχει καμία σημασία να συζητούμε σήμερα για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.
Οφείλει η ηγεσία της χώρας να επαναφέρει το θέμα της δημοκρατίας στο προσκήνιο, δηλαδή να διεκδικήσει τη δημοκρατική ομοσπονδιακή δομή για ολόκληρη την Κύπρο, που σημαίνει πως οι Κύπριοι είναι ένα σύνολο λαού που ψηφίζει την κυβέρνησή του και την ηγεσία του, ενώ ταυτόχρονα οι Έλληνες και οι Τούρκοι Κύπριοι, οι Αρμένιοι και Μαρωνίτες διατηρούν την αυτονομία τους σε πολιτιστικό, πολιτικό, ακόμα και σε διοικητικό επίπεδο.
Ταυτόχρονα, όμως, ανήκουν και στηρίζουν όλοι το ίδιο κράτος, το οποίο και υπερασπίζονται τόσο εσωτερικά, όσο και διεθνώς. Επομένως, σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια στιγμή-καμπή για το μέλλον της Κύπρου, το οποίο θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις της ηγεσίας και που συνίσταται στο ότι η μέχρι τούδε πολιτική που ακολουθήσαμε, αυτή της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, διαπιστώνεται ως λανθασμένη.
Οφείλουμε να τη διορθώσουμε. Ο κόσμος καταλαβαίνει εύκολα, φτάνει να προβάλουμε παντού το επιχείρημα της δημοκρατίας για την Κύπρο και τους Κυπρίους, το επιχείρημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών για όλους τους πολίτες. Πάνω σε αυτήν την πλατφόρμα αρχών και καταξιωμένων επί αιώνες πολιτειακών εμπειριών, οι οποίες εφαρμόζονται σε όλον τον κόσμο πλέον, είμαστε υποχρεωμένοι να αξιώσουμε δημοκρατία για την Κύπρο, χωρίς να αρνούμαστε την ομοσπονδιακή δομή. Αυτό προϋποθέτει σύμπνοια όλων των πολιτικών δυνάμεων της Κύπρου, συνεννόηση με την Αθήνα και κινητοποίηση των φίλων και συμμάχων μας σε όλον τον κόσμο.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής,
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου
