ΡΩΣΙΑ Με το «όχι» για την επέμβαση στη Συρία και τη συμφωνία με τις ΗΠΑ ο Πούτιν κατέκτησε επαξίως και το παρατσούκλι του Γκρομίκο, αλλά κυρίως τη διεθνή αναγνώριση ότι ήταν ο κερδισμένος αυτής της υπόθεσης
Του Μιχάλη ΨύλουΟ Αντρέι Γκρομίκο, ο επί 28 συναπτά έτη υπουργός Εξωτερικών της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης, άφησε εποχή ως «Mr. Nyet» (κύριος Οχι) στη διεθνή διπλωματική σκηνή στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ο Γκρομίκο δεν δίσταζε να χρησιμοποιεί το δικαίωμα του βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, χαλώντας πολλές φορές τα σχέδια της Δύσης. Κάποτε ο γιος του τον ρώτησε πώς αντιδρά στο παρατσούκλι του. Ο Γκρομίκο απάντησε: «Πραγματικά, συχνά τους λέω “όχι”. Ομως πολύ πιο συχνά ακούω “Οχι!” από εκείνους. Και ξέρεις γιατί; Διότι εμείς τούς κάνουμε πολύ περισσότερες προτάσεις, παρά εκείνοι σ’ εμάς».
Μισό αιώνα μετά, τον τίτλο του «Mr. Nyet» διεκδικεί επαξίως ο Βλαντίμιρ Πούτιν, χωρίς η σημερινή Ρωσία να διαθέτει το ειδικό βάρος της Σοβιετικής Ενωσης στη διεθνή σκηνή
Διεθνής λάμψη
Μπορεί η εναντίωση της Ρωσίας σε ξένη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία να μην ήταν φυσικά ο μοναδικός λόγος που ανέκρουσε –προς το παρόν-πρύμναν ο Ομπάμα όσον αφορά τον βομβαρδισμό των δυνάμεων του Ασαντ, αλλά στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης «έλαμψε» και πάλι το «άστρο του Κρεμλίνου».
Ακόμη και το υπερσυντηρητικό αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο Fox News σχολίασε ότι «ο Πούτιν είναι ο μόνος που αξίζει το βραβείο Νόμπελ για την ειρήνη». Στο ίδιο μήκος κύματος, το γαλλικό περιοδικό «Εξπρές» σημείωνε ότι «στην περίπτωση της Συρίας ο Πούτιν φαίνεται να κερδίζει με τα “Οχι” του ένα δύσκολο παιχνίδι πόκερ», ενώ η επίσης γαλλική «Μοντ» παραδέχεται ότι «ο Ρώσος πρόεδρος κέρδισε πολλούς πόντους».
Αναμφίβολα, η Μόσχα παραμένει δύναμη δεύτερης κατηγορίας σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Αμερικανοί δεν εμφανίζονταν μάλιστα να ανησυχούν για το «ρωσικό εμπόδιο» στα σχέδιά τους. «Σε πολιτικό επίπεδο αποκλείεται η Μόσχα να συναινέσει σε επίθεση κατά της Συρίας, αλλά στο στρατιωτικό επίπεδο είναι εντελώς ανίκανη να εμποδίσει την επέμβαση», εκτιμούσαν αμερικανικές διπλωματικές πηγές στα τέλη Αυγούστου. Οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» δεν δίσταζαν μάλιστα να ειρωνεύονται τον Ρώσο πρόεδρο γράφοντας τότε σε κύριο άρθρο τους: «Ο Πούτιν παραμένει σιωπηλός καθώς οι βοηθοί του επιτίθενται κατά της Δύσης»! «Φαίνεται ότι πιστεύει πως δεν μπορεί να σταματήσει την επίθεση», πρόσθετε μεταξύ άλλων ο υπότιτλος, εμφανίζοντας τον Ρώσο πρόεδρο να έχει χάσει τη «μάχη». Λογάριαζαν, όμως, χωρίς τον ξενοδόχο.
«Ο Πούτιν, ως καλός τζουντόκα, ξέρει να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των αντιπάλων του», λέει η Φιόνα Χιλ, ειδικός για τη Ρωσία στο ίδρυμα Μπρούκινγκς. «Ποδοσφαιρικά μιλώντας, ο Πούτιν φαίνεται επίσης να είναι ένας καλός αμυντικός. Μπλοκάρει απλά το παιχνίδι, αλλά μόλις ο αντίπαλος κάνει ένα λάθος ή μια γκάφα, παίρνει την ευκαιρία για να προωθήσει το πλεονέκτημά του». Ετσι, ο Πούτιν εκμεταλλεύτηκε την «γκάφα» του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Τζον Κέρι, να μιλήσει για έλεγχο του χημικού οπλοστασίου του Ασαντ… Το σίγουρο είναι βέβαια ότι «η Μόσχα είχε αυτήν τη φορά το πλεονέκτημα, ίσως προσωρινά, γιατί υπάρχει μια μεγάλη απροθυμία της πλειοψηφίας της δυτικής κοινής γνώμης να ακολουθήσει τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Γαλλίας στην επίθεση-τιμωρίας του Ασαντ», όπως εξηγεί το γαλλικό περιοδικό «Εξπρές».
Ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κοινή γνώμη -κουρασμένη από τους συνεχείς πολέμους- είναι σαφώς αντίθετη στην επίθεση στη Συρία, γεγονός που είχε την αντανάκλασή του και στο Κογκρέσο. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι ο Ομπάμα έβαλε στην άκρη τα σχέδιά του για να ανατρέψει το καθεστώς Ασαντ. Κάτι τέτοιο θα ήταν πραγματική ήττα γι’ αυτόν και ένας «πλανητάρχης» δεν μπορεί εύκολα να δει το κύρος του να καταρρακώνεται. Αρα, κάτι πρέπει να περιμένουμε ως «στρατιωτική απάντηση» στον Ασαντ…
Ο Ομπάμα υποτίμησε το ταλέντο και την αποτελεσματικότητα της ρωσικής διπλωματίας. «Στην πραγματικότητα, υπερεκτίμησε κυρίως τη δύναμη των Βρετανών και των Αμερικανών», λέει ο Φρανσουά Ασμπούργκ, ειδικός σύμβουλος στο γαλλικό Ιδρυμα Στρατηγικών Ερευνών. «Στο Λονδίνο, η κυβέρνηση σκέφτηκε ότι θα μπορούσε εύκολα να πάρει το “πράσινο φως” από τη Βουλή των Κοινοτήτων για να βομβαρδίσει τον Ασαντ.
Οσο για τον Ομπάμα, παρουσίασε αρχικά την επίθεση στη Συρία ως εξαιρετικά επείγουσα… πριν πατήσει φρένο και αναγκαστεί να αναζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου. Το χειρότερο για τον Ομπάμα είναι ότι είδε ξαφνικά τη Μόσχα να επιστρέφει δυναμικά στο επίκεντρο του διπλωματικού παιχνιδιού. «Πολλοί αναρωτιούνται γιατί ο Πούτιν έπαιξε τόσο πεισματικά το παιχνίδι του “όχι” στη Συρία», λέει ο Φρανσουά Ασμπούργκ. «Χρησιμοποιώντας την απειλή του βέτο, ο Πούτιν διατήρησε το status quo της Μόσχας, όπως και τον σύμμαχό του Μπασάρ Ασαντ στην εξουσία. Διατήρησε επίσης τις ιστορικές θέσεις της Ρωσίας στη Συρία, έγινε ο πόλος συσπείρωσης των συνεχώς αυξανόμενων αντιπάλων των Αμερικανών διεθνώς και βελτίωσε ταυτόχρονα την προσωπική του εικόνα, που έχει σπιλωθεί τόσο στη Ρωσία όσο και διεθνώς», τονίζει ο Γάλλος αναλυτής.
Η πετρο–απολυταρχία Πούτιν
Φυσικά, η Μόσχα υπερασπίζεται τα δικά της συμφέροντα και όχι τη διεθνή ειρήνη. Αλλωστε η παράταση της αστάθειας στη Μέση Ανατολή διασφαλίζει τη διατήρηση των υψηλών τιμών του πετρελαίου, η οποία και δίνει στον Πούτιν τη δυνατότητα της «πετρο–απολυταρχίας». Ο Ρώσος πρόεδρος εκφράζει πολιτικά εκείνο το τμήμα της αναδυόμενης αστικής τάξης της Ρωσίας που συνδέεται με την παραγωγή και έχει συνειδητοποιήσει ότι, ανεξαρτήτως του ληστρικού τρόπου με τον οποίο άρπαξε τη σοβιετική περιουσία, θέλει να επενδύσει στον παραγωγικό ιστό της χώρας, γιατί μόνο έτσι θα μπορούσε και να πολλαπλασιάσει, αλλά και να διατηρήσει την περιουσία του.
Ευνοούμενος και από την εκρηκτική άνοδο των διεθνών τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ο Πούτιν κατόρθωσε πραγματικά να στήσει στα πόδια της την καπιταλιστική Ρωσία. «Είτε μας αρέσει είτε όχι, πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα τελευταία δύο χρόνια, το κλειδί για τις πιο θερμές διεθνείς κρίσεις αυτή τη στιγμή βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Μόσκβα», λέει ο Ρώσος αναλυτής Μάσα Λίπμαν. «Εκεί που η Δύση ταλαντευόταν, δίσταζε και συζητούσε, ο Πούτιν είχε οχυρωθεί σε μια σταθερή, ισχυρή, πάγια και αναλλοίωτη θέση: Καμία παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις μιας κυρίαρχης χώρας, καμία στρατιωτική επίθεση χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ. Και επέπλευσε…
