Με την κατάρριψη συριακού ελικοπτέρου και με Τούρκο διπλωμάτη
επικεφαλής στον διεθνή έλεγχο των χημικών, η Αγκυρα θέλει να παίξει
ουσιαστικό ρόλο την ώρα που οι ελεγκτές του ΟΗΕ παρέδωσαν την έκθεσή
τους η οποία δεν παίρνει ευθέως θέση για το ποιος έριξε τα χημικάΤου Νικόλα Ζηργάνου
Η Τουρκία έγινε η δεύτερη, μετά το Ισραήλ, χώρα που επενέβη στρατιωτικά στη συριακή κρίση, καθώς χθες μαχητικά της αεροσκάφη κατέρριψαν συριακό πολεμικό ελικόπτερο κοντά στα σύνορα, στην επαρχία του Χατάι (Αλεξανδρέττα). Σύμφωνα με δήλωση του Τούρκου αντιπροέδρου, Μπουλέντ Αρίντς, το συριακό ελικόπτερο παραβίασε χθες το απόγευμα τον εναέριο χώρο της Τουρκίας σε βάθος δύο χιλιομέτρων, κοντά στο Γκιούβετσι, χωριό δίπλα από τα σύνορα, και κατερρίφθη από τουρκικά μαχητικά που απογειώθηκαν από την αεροπορική βάση της Μαλάτιας.
Ομως, το ελικόπτερο έπεσε μέσα σε συριακό έδαφος και μάλιστα, οι αντάρτες ανακοίνωσαν ότι συνέλαβαν και εκτέλεσαν τους δύο Σύρους πιλότους οι οποίοι είχαν διασωθεί. Η Αγκυρα έδειχνε έτοιμη από καιρό να αρπάξει -ή και να δημιουργήσει- την ευκαιρία να ανταποδώσει την κατάρριψη μαχητικού της που είχε παραβιάσει τον περασμένο Ιούνιο τον συριακό εναέριο χώρο και είχε καταρριφθεί από τη συριακή αεράμυνα πάνω από τη Μεσόγειο.
Η Τουρκία όχι μόνο δείχνει αποφασισμένη να παίξει ουσιαστικό (ακόμη και στρατιωτικό, αν της δοθεί η ευκαιρία) ρόλο στη συριακή κρίση, αλλά ελέγχει και το πρόσωπο-κλειδί που θα χειριστεί για τον ΟΗΕ τη διαδικασία επαλήθευσης και εφαρμογής της απόσυρσης των συριακών χημικών όπλων. Επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού για την Απαγόρευση των Χημικών Οπλων (OPCW) είναι ο Τούρκος διπλωμάτης Αχμέτ Ουζουμτσού, ο πρώτος Τούρκος πρέσβης που ανέλαβε την ηγεσία διεθνούς οργανισμού. Ο Ουζουμτσού δείχνει να είναι ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση, καθώς μεταξύ άλλων έχει υπηρετήσει στο παρελθόν ως πρέσβης στο ΝΑΤΟ και το Τελ Αβίβ (το Ισραήλ παραμένει μια από τις επτά χώρες παγκοσμίως που δεν έχει επικυρώσει τη διεθνή συμφωνία για την απαγόρευση των χημικών όπλων) και ως πρόξενος στο Χαλέπι της Συρίας.
Η αναφορά των επιθεωρητών του ΟΗΕ που εξέτασαν την πιθανή χρήση χημικών όπλων στις 21 Αυγούστου στο προάστιο της Δαμασκού Γκούτα παραδόθηκε χθες στον γ.γ. του διεθνούς οργανισμού, Μπαν Κι Μουν, από τον επικεφαλής ερευνητή του ΟΗΕ, Ακε Σέλστρομ. Σύμφωνα με τις επίσημες διαρροές προς τα διεθνή ΜΜΕ, καθώς το κείμενο της έκθεσης θα δημοσιοποιηθεί ολόκληρο σήμερα στην ιστοσελίδα του ΟΗΕ, στη διεύθυνση www.un.org/disarmament, έγινε πράγματι «χρήση χημικών όπλων σε σχετικά μεγάλη κλίμακα» και μάλιστα του νευροπαραλυτικού αερίου σαρίν.
Αν και η έκθεση Σέλστρομ δεν κατονομάζει τις κυβερνητικές δυνάμεις ως υπεύθυνες για τη χρήση χημικών, δείχνει έμμεσα προς το καθεστώς, αφού τεκμηριώνει με φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα ότι τα χημικά έπεσαν στην περιοχή με βολές πυροβολικού, προερχόμενες από κυβερνητικές θέσεις. Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ δεν είχαν την αρμοδιότητα να υποδείξουν τους υπεύθυνους και η έκθεση -λέγεται ότι- είναι προσεκτική και έτσι διατυπωμένη ώστε να βολεύει όλες τις πλευρές. Χωρίς ρητή αναφορά για ευθύνη της Δαμασκού, μπορεί να συνεχιστεί η εφαρμογή της αμερικανο-ρωσικής συμφωνίας για την παράδοση και εξουδετέρωση των χημικών όπλων του Ασαντ.
Μέσα σε αυτό το κλίμα κι ενώ οι διπλωμάτες των δύο μεγάλων δυνάμεων προσπαθούν να βρουν έναν κοινό τόπο για να κατατεθεί σχέδιο απόφασης στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Γαλλία εμφανίζεται να θέλει να υπερκεράσει την Ουάσινγκτον και να τηρεί σκληρή στάση απέναντι στη Δαμασκό, που κάποτε υπήρξε αποικία της.
Απειλές Ολάντ
Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ προωθεί σχέδιο που θα προβλέπει «σοβαρές συνέπειες αν δεν τηρήσει τις υποσχέσεις του» ο Ασαντ, με το Παρίσι να θέλει να συμπεριληφθεί αναφορά στο άρθρο 7 του ΟΗΕ για χρήση βίας. Ο Ρώσος υπουργός εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, τόνισε πως κάτι τέτοιο δεν συμπεριλαμβάνεται στη συμφωνία του με τον Τζον Κέρι και πως δεν μπορεί να διαπραγματεύεται εκ των υστέρων με κάθε Ευρωπαίο. Ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας άσκησε κριτική στη συριακή αντιπολίτευση και ζήτησε από τη διεθνή κοινότητα να σταματήσει τις εκκλήσεις και να πιέσει ώστε να αναγκαστεί η αντιπολίτευση να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για μια πολιτική λύση του προβλήματος.
● Δήλωση υπουργού Εθνικής Αμυνας, Δημήτρη Αβραμόπουλου, για τη Συρία:
«Η συμφωνία της Διάσκεψης της Γενεύης για τη Συρία, που θέτει στο περιθώριο τη στρατιωτική λύση, επιβεβαιώνει τη στάση της Ελλάδος, η οποία από την πρώτη στιγμή τάχθηκε υπέρ της πολιτικής λύσης. Υποστηρίζοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να εντοπιστούν και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι για τη χρήση των χημικών όπλων, που αποτελεί έγκλημα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας».
