ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Από νεοσυλλέκτους που θα καταταγούν 5 - 12 ΙουλίουΠερίπου 300-500 άτομα κάθε χρόνo, με ψυχολογικό πρόβλημα, αποκλείονται
από την Εθνική Φρουρά. Η επιστημονική άποψη του Δρος Κυριάκου Βερεσιέ
Συνοδευόμενοι από τους γονείς τους, έκαναν ουρές για εξέταση από τον ψυχίατρο της Εθνικής Φρουράς όλη την περασμένη βδομάδα (17-28 Ιουνίου 2013), οι νεοσύλλεκτοι της 2013 Β\ΕΣΣΟ, που θα καταταγούν στα κέντρα εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων Λάρνακας, Λεμεσού και Πάφου, από τις 5 μέχρι τις 12 Ιουλίου. Κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου, αφού στις ιατρικές εξετάσεις που υποβλήθηκαν στο στρατιωτικό νοσοκομείο στο BMH στη Λευκωσία όσοι πρωτόκλητοι επιθυμούσαν πριν από την κατάταξη, το γραφείο του στρατιωτικού ψυχίατρου ήταν όλες τις καθορισμένες ώρες κατακλυσμένο από νεοσυλλέκτους, ενώ τα γραφεία των υπόλοιπων επτά ειδικών γιατρών, (χειρουργός, καρδιολόγος, παθολόγος, ορθοπεδικός, οφθαλμίατρος, ΩΡΛ και δερματολόγος), είχαν περιορισμένες επισκέψεις…
Κι όμως δεν είναι φυγοστρατία
Είναι προφανές ότι οι δηλώσεις προβλημάτων ψυχικής υγείας από μεγάλο αριθμό νεοσυλλέκτων συνδέονται με τάσεις φυγοστρατίας, σύμφωνα με ισχυρισμούς πολιτικών, ΜΜΕ και άλλων θεσμών. Συνομιλήσαμε για το θέμα με τον νευρολόγο-ψυχίατρο Δρα Κυριάκο Βερεσιέ, που αντιτάσσει την επιστημονική του άποψη. «Ο στρατός δεν μπορεί να δεχτεί στις γραμμές του άτομα με ψυχολογικά προβλήματα, διότι αυτά διαταράσσουν όλη τη δομή και την πειθαρχία του στρατεύματος», μας είπε. «Πρέπει να γίνει κατανοητό από την κοινή γνώμη ότι, σε κάθε κατάταξη, υπάρχει ένα ποσοστό ατόμων που, με βάση τις διεθνείς και τις κυπριακές στατιστικές, αποκλείονται από την υπηρεσία στην Ε.Φ.
- Υπάρχει κάποιο αριθμητικό δεδομένο για το πόσοι περίπου είναι αυτοί;
- Περίπου 300-500 άτομα κάθε χρόνο οπωσδήποτε έχουν σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα που τους αποκλείει βάσει αρχής, από την υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά. Υπάρχουν επίσης προβλήματα κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών, που δεν είναι λίγες στην εποχή μας. Όταν κάποιο άτομο, πριν από την κατάταξή του στην Εθνική Φρουρά, έχει στο ιστορικό του δύο-τρεις σοβαρές απόπειρες αυτοκτονίας και απευθυνθεί σε οποιονδήποτε γιατρό ή ακόμα και στην Επιτροπή Εξέτασης Σωματικής Ικανότητας του στρατεύματος, ποιος θα τολμήσει να του επιτρέψει να καταταγεί στην Ε.Φ.;
Σχιζοφρένεια, επιληψία και άλλα
Σύμφωνα με τον Δρα Βερεσιέ, αυτά τα 300-500 άτομα δεν μπορούν να υπηρετήσουν, γιατί έχουν πραγματικό ψυχιατρικό πρόβλημα. Πρόσθεσε τα εξής:
- Εδώ δεν μιλούμε για τις διαταραχές προσωπικότητας, οι οποίες εκδηλώνονται στη διάρκεια της θητείας μέσα στις συνθήκες του στρατεύματος. (Στην περίπτωση αυτή δεν πρόκειται για ασθένεια, αλλά για τον χαρακτήρα του ανθρώπου που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις στρατιωτικές συνθήκες).
- Για ποιες ψυχικές ασθένειες μιλάμε;
- Η κοινωνία μας, με βάση τις διεθνείς στατιστικές, έχει 1% σχιζοφρενείς. Δηλαδή από τις 10 χιλιάδες που κατατάσσονται περίπου κάθε χρόνο, εκατόν άτομα έχουν αυτό το πρόβλημα. Άλλα εκατόν άτομα, έχουν επιληψία, ενώ το ποσοστό των ατόμων με διανοητική καθυστέρηση στην Κύπρο είναι 1-3%.
- Υπάρχουν «κρυμμένα» ψυχολογικά προβλήματα και διαγνώσεις που αναπόφευκτα αποκαλύπτονται μόνο στην κατάταξη στην Ε.Φ. και μεγαλώνουν τον αριθμό αυτών που ζητούν απαλλαγή;
- Βεβαίως. Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές του κράτους, 8-10% του αρσενικού πληθυσμού είναι ομοφυλόφιλοι, από τους οποίους τουλάχιστον 3% είναι και σεξουαλικά εκδηλωμένοι. Επίσης υπάρχουν άλλες διαγνώσεις που δεν μπορούν να βγουν προς τα έξω. Π.χ. οι τρανσέξουαλ, γενικά τα άτομα με σεξουαλικές παραφιλίες, υπάρχουν κάποιοι που έχουν ψυχολογικό πρόβλημα νυχτερινής ενούρησης. Έχω ασθενή που δεν έφαγε σε όλη τη ζωή του μαγειρεμένο φαγητό λόγω ψυχολογικής πάθησης από τα παιδικά του χρόνια. Υπάρχουν άτομα που φοβούνται το σκοτάδι ή που φοβούνται τα όπλα ή που έχουν συγγενείς που υπέφεραν από τον στρατό και τον φοβούνται και αυτά.
Και αντί η κοινωνία να έρθει αρωγός στα προβλήματά τους, τους απειλεί να τους αφαιρέσει την άδεια οδήγησης, με βάση την πρόταση για προετοιμασία νέου σχετικού νομοσχεδίου, που θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος από όλα. Αυτή η διάκριση είναι σαφής καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικός αποκλεισμός του ψυχικά ασθενούς. Γιατί να αφαιρείται η άδεια οδήγησης από κάποιον που δεν υπηρέτησε στον στρατό, όπως γίνεται τώρα εισήγηση από διάφορες πλευρές;
Δεν μπορούν όλοι να υπηρετήσουν
- Μπορεί κάποιος να προσποιηθεί ψυχική ασθένεια;
- Κατηγορηματικά, όχι. Δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να κάνουν την ίδια δουλειά και να υπηρετήσουν επαρκώς σε μια τέτοιου είδους δομή, όπως ο στρατός. Εκείνος που ζητά να απαλλαγεί, πραγματικά έχει πρόβλημα, που πρέπει να αντιμετωπισθεί ανάλογα.
- Εκείνοι που στέκονται στην ουρά για τον ψυχίατρο, είναι όλοι ειλικρινείς;
- Το πρόβλημα της δυσκολίας να υπηρετήσουν, που μπορεί να είναι ψυχιατρικό με βάση τη διάγνωση, ή ψυχολογικό με βάση την αντοχή τους να υπηρετήσουν στον στρατό, αφορά άτομα που αργά ή γρήγορα θα εκδηλώσουν την αδυναμία τους να υπηρετήσουν. Υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι που δεν φαίνονται στην αρχή, όπως π.χ. η κατάσταση της οικογένειας που αφήνει πίσω του ένα παιδί. Αν ο στρατεύσιμος έχει τον ρόλο της «κεντρικής κολόνας» μέσα στο σπίτι του και πήγε τώρα να υπηρετήσει ένα σύστημα που δεν βοηθά ούτε τον ίδιο ούτε την οικογένειά του και αντιμετωπίζει τον φόβο ότι τώρα που έφυγε, «θα πέσει το σπίτι» χωρίς την παρουσία του, ο άνθρωπος αυτός έχει πρόβλημα. Αυτήν την παράμετρο δεν την λαμβάνει κανένας υπόψη.
«Η εναλλακτική θητεία απέτυχε»…
- Αν λαμβάνονταν όλα υπόψη, ίσως να ήταν αδύνατο να καταταγεί ένας επαρκής αριθμός στρατευσίμων;
- Δεν συμφωνώ. Υπάρχει π.χ. ο θεσμός της εναλλακτικής θητείας των 33 μηνών (με υπηρεσία από 8 π.μ. - 5 μ.μ. για εκείνους που δεν μπορούν να υπηρετήσουν για ψυχολογικούς ή άλλους λόγους, π.χ. συνείδησης), αλλά αντί η Πολιτεία να βοηθήσει τους νέους να την επιδιώξουν, πρόσθεσε οκτώ μήνες πάνω στους 26 της θητείας! Την οποία υπηρετούν ως βοηθητικοί μέσα στα στρατόπεδα και όχι σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες όπως μέχρι πρόσφατα. Είναι σαν να λέει «θα σε τιμωρήσω, αντί να σε βοηθήσω με το πρόβλημά σου». Ποιος μπορεί να αντέξει 33 μήνες, αντί 26 που υπηρετούν οι υπόλοιποι; Για ποιό λόγο αυτή η τιμωρία;
- Απέτυχε, κατά τη γνώμη σας, αυτός ο θεσμός;
- Δεν μπορεί να πετύχει η εναλλακτική θητεία όπως είναι τώρα, γιατί καθιερώθηκε όχι για να διευκολύνει αυτούς που έχουν πραγματικά προβλήματα, αλλά για να τους δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα, ακόμα και οικονομικά (χάσιμο χρόνου, έξοδα διακίνησης κ.λπ, που τα φορτώνεται η οικογένεια).
Ο ψυχίατρος και οι εκτός συστήματος
- Ο ψυχίατρος του στρατού έχει μια ευρεία αντίληψη των πραγμάτων;
- Ναι, την έχει, αλλά ο ψυχίατρος είναι μέρος του συστήματος του στρατού και δεν έχει χρόνο και ευχέρεια να ασχοληθεί επισταμένα. Ο στρατός δεν κάνει θεραπεία…
- Με αποτέλεσμα ο ψυχίατρος να απορρίπτει αιτήματα για απαλλαγή ή αναστολή ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα, που έπρεπε να τύχουν απαλλαγής ή αναστολής;
- Όχι… Ο στρατός συμπεριφέρεται πολύ καλά σε αυτό το θέμα και, μέσω της Επιτροπής Εξέτασης Σωματικής Ικανότητας, επιδεικνύει σεβασμό στους νέους με προβλήματα. Είναι άνθρωποι εκτός του συστήματος της ιατρικής, που βλέπουν μόνο ποσοστά και αριθμούς…
Συνοδευόμενοι από τους γονείς τους, έκαναν ουρές για εξέταση από τον ψυχίατρο της Εθνικής Φρουράς όλη την περασμένη βδομάδα (17-28 Ιουνίου 2013), οι νεοσύλλεκτοι της 2013 Β\ΕΣΣΟ, που θα καταταγούν στα κέντρα εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων Λάρνακας, Λεμεσού και Πάφου, από τις 5 μέχρι τις 12 Ιουλίου. Κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου, αφού στις ιατρικές εξετάσεις που υποβλήθηκαν στο στρατιωτικό νοσοκομείο στο BMH στη Λευκωσία όσοι πρωτόκλητοι επιθυμούσαν πριν από την κατάταξη, το γραφείο του στρατιωτικού ψυχίατρου ήταν όλες τις καθορισμένες ώρες κατακλυσμένο από νεοσυλλέκτους, ενώ τα γραφεία των υπόλοιπων επτά ειδικών γιατρών, (χειρουργός, καρδιολόγος, παθολόγος, ορθοπεδικός, οφθαλμίατρος, ΩΡΛ και δερματολόγος), είχαν περιορισμένες επισκέψεις…
Κι όμως δεν είναι φυγοστρατία
Είναι προφανές ότι οι δηλώσεις προβλημάτων ψυχικής υγείας από μεγάλο αριθμό νεοσυλλέκτων συνδέονται με τάσεις φυγοστρατίας, σύμφωνα με ισχυρισμούς πολιτικών, ΜΜΕ και άλλων θεσμών. Συνομιλήσαμε για το θέμα με τον νευρολόγο-ψυχίατρο Δρα Κυριάκο Βερεσιέ, που αντιτάσσει την επιστημονική του άποψη. «Ο στρατός δεν μπορεί να δεχτεί στις γραμμές του άτομα με ψυχολογικά προβλήματα, διότι αυτά διαταράσσουν όλη τη δομή και την πειθαρχία του στρατεύματος», μας είπε. «Πρέπει να γίνει κατανοητό από την κοινή γνώμη ότι, σε κάθε κατάταξη, υπάρχει ένα ποσοστό ατόμων που, με βάση τις διεθνείς και τις κυπριακές στατιστικές, αποκλείονται από την υπηρεσία στην Ε.Φ.
- Υπάρχει κάποιο αριθμητικό δεδομένο για το πόσοι περίπου είναι αυτοί;
- Περίπου 300-500 άτομα κάθε χρόνο οπωσδήποτε έχουν σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα που τους αποκλείει βάσει αρχής, από την υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά. Υπάρχουν επίσης προβλήματα κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών, που δεν είναι λίγες στην εποχή μας. Όταν κάποιο άτομο, πριν από την κατάταξή του στην Εθνική Φρουρά, έχει στο ιστορικό του δύο-τρεις σοβαρές απόπειρες αυτοκτονίας και απευθυνθεί σε οποιονδήποτε γιατρό ή ακόμα και στην Επιτροπή Εξέτασης Σωματικής Ικανότητας του στρατεύματος, ποιος θα τολμήσει να του επιτρέψει να καταταγεί στην Ε.Φ.;
Σχιζοφρένεια, επιληψία και άλλα
Σύμφωνα με τον Δρα Βερεσιέ, αυτά τα 300-500 άτομα δεν μπορούν να υπηρετήσουν, γιατί έχουν πραγματικό ψυχιατρικό πρόβλημα. Πρόσθεσε τα εξής:
- Εδώ δεν μιλούμε για τις διαταραχές προσωπικότητας, οι οποίες εκδηλώνονται στη διάρκεια της θητείας μέσα στις συνθήκες του στρατεύματος. (Στην περίπτωση αυτή δεν πρόκειται για ασθένεια, αλλά για τον χαρακτήρα του ανθρώπου που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στις στρατιωτικές συνθήκες).
- Για ποιες ψυχικές ασθένειες μιλάμε;
- Η κοινωνία μας, με βάση τις διεθνείς στατιστικές, έχει 1% σχιζοφρενείς. Δηλαδή από τις 10 χιλιάδες που κατατάσσονται περίπου κάθε χρόνο, εκατόν άτομα έχουν αυτό το πρόβλημα. Άλλα εκατόν άτομα, έχουν επιληψία, ενώ το ποσοστό των ατόμων με διανοητική καθυστέρηση στην Κύπρο είναι 1-3%.
- Υπάρχουν «κρυμμένα» ψυχολογικά προβλήματα και διαγνώσεις που αναπόφευκτα αποκαλύπτονται μόνο στην κατάταξη στην Ε.Φ. και μεγαλώνουν τον αριθμό αυτών που ζητούν απαλλαγή;
- Βεβαίως. Σύμφωνα με επίσημες στατιστικές του κράτους, 8-10% του αρσενικού πληθυσμού είναι ομοφυλόφιλοι, από τους οποίους τουλάχιστον 3% είναι και σεξουαλικά εκδηλωμένοι. Επίσης υπάρχουν άλλες διαγνώσεις που δεν μπορούν να βγουν προς τα έξω. Π.χ. οι τρανσέξουαλ, γενικά τα άτομα με σεξουαλικές παραφιλίες, υπάρχουν κάποιοι που έχουν ψυχολογικό πρόβλημα νυχτερινής ενούρησης. Έχω ασθενή που δεν έφαγε σε όλη τη ζωή του μαγειρεμένο φαγητό λόγω ψυχολογικής πάθησης από τα παιδικά του χρόνια. Υπάρχουν άτομα που φοβούνται το σκοτάδι ή που φοβούνται τα όπλα ή που έχουν συγγενείς που υπέφεραν από τον στρατό και τον φοβούνται και αυτά.
Και αντί η κοινωνία να έρθει αρωγός στα προβλήματά τους, τους απειλεί να τους αφαιρέσει την άδεια οδήγησης, με βάση την πρόταση για προετοιμασία νέου σχετικού νομοσχεδίου, που θα ήταν το μεγαλύτερο λάθος από όλα. Αυτή η διάκριση είναι σαφής καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνικός αποκλεισμός του ψυχικά ασθενούς. Γιατί να αφαιρείται η άδεια οδήγησης από κάποιον που δεν υπηρέτησε στον στρατό, όπως γίνεται τώρα εισήγηση από διάφορες πλευρές;
Δεν μπορούν όλοι να υπηρετήσουν
- Μπορεί κάποιος να προσποιηθεί ψυχική ασθένεια;
- Κατηγορηματικά, όχι. Δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να κάνουν την ίδια δουλειά και να υπηρετήσουν επαρκώς σε μια τέτοιου είδους δομή, όπως ο στρατός. Εκείνος που ζητά να απαλλαγεί, πραγματικά έχει πρόβλημα, που πρέπει να αντιμετωπισθεί ανάλογα.
- Εκείνοι που στέκονται στην ουρά για τον ψυχίατρο, είναι όλοι ειλικρινείς;
- Το πρόβλημα της δυσκολίας να υπηρετήσουν, που μπορεί να είναι ψυχιατρικό με βάση τη διάγνωση, ή ψυχολογικό με βάση την αντοχή τους να υπηρετήσουν στον στρατό, αφορά άτομα που αργά ή γρήγορα θα εκδηλώσουν την αδυναμία τους να υπηρετήσουν. Υπάρχουν πολλοί άλλοι λόγοι που δεν φαίνονται στην αρχή, όπως π.χ. η κατάσταση της οικογένειας που αφήνει πίσω του ένα παιδί. Αν ο στρατεύσιμος έχει τον ρόλο της «κεντρικής κολόνας» μέσα στο σπίτι του και πήγε τώρα να υπηρετήσει ένα σύστημα που δεν βοηθά ούτε τον ίδιο ούτε την οικογένειά του και αντιμετωπίζει τον φόβο ότι τώρα που έφυγε, «θα πέσει το σπίτι» χωρίς την παρουσία του, ο άνθρωπος αυτός έχει πρόβλημα. Αυτήν την παράμετρο δεν την λαμβάνει κανένας υπόψη.
«Η εναλλακτική θητεία απέτυχε»…
- Αν λαμβάνονταν όλα υπόψη, ίσως να ήταν αδύνατο να καταταγεί ένας επαρκής αριθμός στρατευσίμων;
- Δεν συμφωνώ. Υπάρχει π.χ. ο θεσμός της εναλλακτικής θητείας των 33 μηνών (με υπηρεσία από 8 π.μ. - 5 μ.μ. για εκείνους που δεν μπορούν να υπηρετήσουν για ψυχολογικούς ή άλλους λόγους, π.χ. συνείδησης), αλλά αντί η Πολιτεία να βοηθήσει τους νέους να την επιδιώξουν, πρόσθεσε οκτώ μήνες πάνω στους 26 της θητείας! Την οποία υπηρετούν ως βοηθητικοί μέσα στα στρατόπεδα και όχι σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες όπως μέχρι πρόσφατα. Είναι σαν να λέει «θα σε τιμωρήσω, αντί να σε βοηθήσω με το πρόβλημά σου». Ποιος μπορεί να αντέξει 33 μήνες, αντί 26 που υπηρετούν οι υπόλοιποι; Για ποιό λόγο αυτή η τιμωρία;
- Απέτυχε, κατά τη γνώμη σας, αυτός ο θεσμός;
- Δεν μπορεί να πετύχει η εναλλακτική θητεία όπως είναι τώρα, γιατί καθιερώθηκε όχι για να διευκολύνει αυτούς που έχουν πραγματικά προβλήματα, αλλά για να τους δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα, ακόμα και οικονομικά (χάσιμο χρόνου, έξοδα διακίνησης κ.λπ, που τα φορτώνεται η οικογένεια).
Ο ψυχίατρος και οι εκτός συστήματος
- Ο ψυχίατρος του στρατού έχει μια ευρεία αντίληψη των πραγμάτων;
- Ναι, την έχει, αλλά ο ψυχίατρος είναι μέρος του συστήματος του στρατού και δεν έχει χρόνο και ευχέρεια να ασχοληθεί επισταμένα. Ο στρατός δεν κάνει θεραπεία…
- Με αποτέλεσμα ο ψυχίατρος να απορρίπτει αιτήματα για απαλλαγή ή αναστολή ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα, που έπρεπε να τύχουν απαλλαγής ή αναστολής;
- Όχι… Ο στρατός συμπεριφέρεται πολύ καλά σε αυτό το θέμα και, μέσω της Επιτροπής Εξέτασης Σωματικής Ικανότητας, επιδεικνύει σεβασμό στους νέους με προβλήματα. Είναι άνθρωποι εκτός του συστήματος της ιατρικής, που βλέπουν μόνο ποσοστά και αριθμούς…
