Παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης, στον αέρα βρίσκονται οι 840 εργαζόμενοι της ΕΑΣ, οι οποίοι εάν συνυπολογιστούν με τους 350 της ΕΛΒΟ και τους 950 της ΕΑΒ υπερκαλύπτουν τον μνημονιακό στόχο των 2.000 απολύσεων.→Κατά διαστήματα οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. επιβάρυναν την ΕΑΣ με ποινικές ρήτρες, καθώς το υπ. Αμυνας καθυστερούσε να απαντήσει στα αιτήματα για τροποποίηση των συμβάσεων, με αποτέλεσμα σήμερα το Δημόσιο και η εταιρεία να βρίσκονται σε δικαστικές διενέξεις
Του Μάνου Τσαλδάρη
Η φράση «το χρονικό μιας “μεθοδευμένης” χρεοκοπίας, ώστε να θεωρείται αυτονόητη η πώληση είτε της ίδιας της εταιρείας ή “φιλέτων” από τη μεγάλης αξίας ακίνητη περιουσία της», μπορεί να συμπυκνώσει την υπόθεση-σκάνδαλο της εταιρείας «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα ΑΒΕΕ» (ΕΑΣ), που, όπως όλα δείχνουν, έχει μπει στο «στόχαστρο» της κυβέρνησης για… εκμετάλλευση. Αποφασισμένη, δε, να εφαρμόσει τις μνημονιακές επιταγές αποσκοπεί με την απόλυση των υπαλλήλων της εταιρείας, υπό το πρόσχημα της δημιουργίας ενός νέου ενιαίου φορέα αμυντικής βιομηχανίας, να ικανοποιήσει τους στόχους της τρόικας για άλλες 2.000 απολύσεις ώς το τέλος του έτους, ώστε να λάβει την επόμενη δόση.
Μετά την ΕΡΤ…
Η πώληση της εταιρείας, που ήταν, σύμφωνα και με δημοσιεύματα, ένα από τα επόμενα κυβερνητικά σχέδια μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, φαίνεται προς το παρόν –με τις νεότερες πληροφορίες– να απομακρύνεται. Ομως το σενάριο, η εταιρεία να «σαλαμοποιηθεί» και στη συνέχεια να γίνει η τμηματική εκποίηση των «επιμέρους» στοιχείων της και η «με το κομμάτι» πώληση της τεράστιας αξίας ακίνητης περιουσίας της, συνεχίζει να υφίσταται.
Εστω κι αν ισχύουν όσα ήρθαν πρόσφατα στο φως της δημοσιότητας περί αναδιάρθρωσης των ΕΑΣ εν λειτουργία και της συγχώνευσής τους με την Ελληνική Βιομηχανία Οχημάτων ΑΒΕ (ΕΛΒΟ) και την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία ΑΕ (ΕΑΒ) σε μια ενιαία αμυντική βιομηχανία –δυο σενάρια που δεν είναι δυνατόν να συμβούν ταυτόχρονα–, από πουθενά δεν έχει διασφαλιστεί η τύχη των σήμερα 840 εργαζομένων των ΕΑΣ, που εδώ και τεσσερισήμισι μήνες βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας και οι οποίοι εάν… συνενωθούν με τους 350 της ΕΛΒΟ και τους 950 της ΕΑΒ, υπερκαλύπτουν τον μνημονιακό στόχο.
Τα ΕΑΣ από κυβερνητικές πηγές εμφανίζονται να χρωστούν πάνω από ένα δισ. ευρώ σε τραπεζικά δάνεια, αν και το λογιστήριο της εταιρείας διαθέτει στοιχεία που μπορούν να αποδείξουν πως τα χρέη της εταιρείας δεν είναι πάνω από 350 εκατ. ευρώ. Σκοπός των «διαρροών», σύμφωνα με όσους γνωρίζουν την υπόθεση των ΕΑΣ σε βάθος, είναι η απαξίωση της εταιρείας στα μάτια της κοινή γνώμης, ώστε να απορροφηθούν ευκολότερα οι κραδασμοί που θα προκληθούν πιθανότατα από τη συνειδητοποίηση πως με την ιδιωτικοποίησή της απεμπολείται κι ο έλεγχος της απρόσκοπτης τροφοδότησης με πυρομαχικά των Ενοπλων Δυνάμεων. Μια απαξίωση που, όπως προκύπτει από την αναδίφηση της ιστορίας της εταιρείας, υπήρξε σταδιακή, ώστε η ανωτέρω «λύση» της ιδιωτικοποίησης ή του ξεπουλήματος της περιουσίας να φαντάζει ως η πλέον ενδεδειγμένη.
Η πλέον πρόσφατη πράξη στο… έργο της απαξίωσης εκτυλίσσεται γύρω από τη νέα διοίκηση της εταιρείας, η οποία δεν έχει διοριστεί ακόμη, παρότι ανακοινώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών από τον Φεβρουάριο. Ως τώρα, όμως, η σχετική απόφαση δεν έχει επισημοποιηθεί από τη Βουλή, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να μένουν απλήρωτοι από τα μέσα Φεβρουαρίου που προχώρησαν σε επίσχεση, ενώ παράλληλα δεν έχουν κάποιον για να συνομιλήσουν ώστε να δοθεί λύση στα προβλήματά τους. Η μεν διοίκηση όταν βρίσκεται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας υποστηρίζει πως δεν έχει νομιμοποιηθεί για να λάβει αποφάσεις, ενώ από την άλλη το υπουργείο Αμυνας «νίπτει τας χείρας» του και πετά το… μπαλάκι στη νέα διοίκηση.
Χαρακτηριστικό δείγμα για τον τρόπο που η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα ΕΑΣ δόθηκε όταν ο Σύλλογος Εργαζομένων ΕΑΣ ανακοίνωσε στις 23 Φεβρουαρίου ότι ενώ το υπουργείο Αμυνας χρωστούσε στην εταιρεία 5,3 εκατ. ευρώ από προϊόντα που του παρέδωσαν, εκείνο έδωσε στην εταιρεία μόλις 2,6 εκατ. και στη συνέχεια τους παρέπεμψε στη διοίκηση.
Απόδειξη εξάλλου για το ότι η κυβέρνηση αντιμετώπιζε τα ΕΑΣ τουλάχιστον με προχειρότητα είναι το ότι από την αρχή του χρόνου ώς τώρα η διοίκηση της εταιρείας άλλαξε τρεις φορές, αφού λίγο μετά την αρχική ανακοίνωση της 21ης Φεβρουαρίου, όπου αναφερόταν ότι παρέμενε πρόεδρος ο Κωνσταντίνος Πιλάλης και διοριζόταν διευθύνων σύμβουλος ο Σωτήρης Χριστογιάννης, ο πρόεδρος αντικαταστάθηκε τον Μάρτιο από απόστρατο αντιπτέραρχο, ο οποίος όμως απομακρύνθηκε στα μέσα Απριλίου, όταν υπήρξε «πρόβλημα» με την επιλογή του, και αντικαταστάθηκε από απόστρατο υποναύαρχο.
«Συνεργάτης εμπόρου όπλων»
Στη θέση του προέδρου είχε τοποθετηθεί ο αντιπτέραρχος Παναγιώτης Μανούσος, ο οποίος όμως σύμφωνα και με δημοσιεύματα φερόταν να είναι ένας από τους στενούς συνεργάτες του εμπόρου όπλων Δημήτρη Μανωλόπουλου, με συνέπεια να δημιουργηθεί θέμα ηθικής τάξης και να αποφασιστεί η μετακίνησή του. Το θέμα ήταν ότι ο κ. Μανωλόπουλος «εκπροσωπεί» στη χώρα μας τη γερμανική Rheinmetall, η οποία, σύμφωνα και με δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδα Handelsblatt του Ιουνίου του 2011 εστίαζε το ενδιαφέρον της στην εξαγορά των ΕΑΣ! Ετσι ο αντιπτέραρχος Μανούσος αποχώρησε από τη θέση του και σε αυτήν τοποθετήθηκε ο απόστρατος υποναύαρχος Γιάννης Δεμίρης.
Ενδεικτικοί, ακόμη, των κυβερνητικών προθέσεων περί πώλησης της εταιρείας θεωρούνται από εργαζομένους και κόμματα της αντιπολίτευσης οι έως πρόσφατα «λανθασμένοι» χειρισμοί της σχετικά με το πρόστιμο 1 δισ. ευρώ που ετοιμάζεται να επιβάλει η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ε.Ε. στη χώρα μας, μετά την ολοκλήρωση έρευνας που διεξήγαγε για δήθεν παράνομη κρατική ενίσχυση της εταιρείας. Η έρευνα αφορούσε ένα κρατικό δάνειο 10 εκατ. ευρώ για εκσυγχρονισμό της μονάδας Αιγίου, μια αύξηση κεφαλαίου το 2011 ύψους 158 εκατ. ευρώ και εγγυήσεις για δάνεια συνολικού ποσού 942 εκατ. ευρώ που από το 2004 ώς το 2011 δόθηκαν στην εταιρεία.
Στις 7 Μαρτίου με αριθμό πρωτοκόλλου SG-Greffe (2013) εκδόθηκε εκτελεστική απόφαση την οποία υπογράφει ο επίτροπος Χοακίν Αλμούνια με την οποία ενημέρωνε την κυβέρνηση ότι θα επιβάλει πρόστιμο για παράνομη κρατική ενίσχυση και ότι αναμένει την απάντησή της πριν προχωρήσει στην τελική επιβολή του.
Ως και την περασμένη Παρασκευή, όμως, η κυβέρνηση δεν είχε κάνει τίποτα, άφηνε την υπόθεση ανοιχτή και η ποινή του 1 δισ. κρεμόταν πάνω από τα κεφάλια των πολιτών.
Δεν κινήθηκε καν…
Οι ελληνικές αρχές, όπως προκύπτει από την απόφαση, όταν κλήθηκαν από την Επιτροπή, «δεν επικαλέστηκαν επισήμως ποτέ, ούτε τεκμηρίωσαν τους ισχυρισμούς τους» σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 346 της Συνθήκης της Λισαβόνας, με την οποία επιτρέπεται να λαμβάνονται μέτρα για την προστασία εταιρειών ουσιωδών συμφερόντων εθνικής ασφάλειας στην παραγωγή και την εμπορία πυρομαχικών.
Η επίκληση όμως από την πλευρά της κυβέρνησης του παραπάνω άρθρου θα την ανάγκαζε να εξαιρέσει την «ΕΑΣ ΑΒΕΕ» από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), αφού θα αποδεικνυόταν με αυτόν τον τρόπο ότι δεν πρόκειται για ιδιωτική αλλά για δημόσια περιουσία, με συνέπεια να μην μπορεί να πουληθεί η εταιρεία ή τα περιουσιακά της στοιχεία.
Το ΤΑΙΠΕΔ φυσικά δεν ενδιαφέρεται για τα Αμυντικά Συστήματα αλλά για τα ακίνητα-φιλέτα που έχουν στην κατοχή τους, με κορυφαία την έκταση του παλιού «Μαρτσινιώτη» στον Υμηττό, ενώ ακολουθούν κτίρια σε περιοχές κορυφαίας εμπορικής αξίας, όπως είναι τα λιμάνια της Ελευσίνας, του Λαυρίου και του Αιγίου. Η εμπορική αξία των ακινήτων της εταιρείας, στα οποία δεν υπάρχει καμιά εργοστασιακή δραστηριότητα, το 2010 αποτιμήθηκε σε 50 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με το μητρώο ακινήτων της εταιρείας το σύνολό τους εκτιμήθηκε κάτι λιγότερο από 325.000.000 ευρώ.
Ως πρόσφατα η κυβέρνηση δεν είχε «απαντήσει» στην απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ε.Ε. και δεν είχε τεκμηριώσει ότι η ΕΑΣ είναι νομικό πρόσωπο που εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και ο κίνδυνος να χρεωθεί το Δημόσιο, δηλαδή οι φορολογούμενοι, με 1 δισ. ευρώ εξακολουθούσε να ελλοχεύει.
Επιστολή στην Κομισιόν
Εντούτοις την Παρασκευή, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας έστειλε επιστολή στην Κομισιόν με την οποία γίνεται επίκληση του άρθρου 346 της Λισαβόνας και αυτό που μένει είναι εάν η Επιτροπή θα κάνει δεκτές τις τοποθετήσεις της ελληνικής πλευράς. Εφόσον οι ελληνικές θέσεις είναι τεκμηριωμένες, τότε τα ΕΑΣ θα πρέπει να αφαιρεθούν από τις λίστες του ΤΑΙΠΕΔ. Εκτός εάν στο ενδιάμεσο διάστημα η εταιρεία «σαλαμοποιηθεί» και έτσι μείνουν στο ΤΑΙΠΕΔ τα ακίνητα-φιλέτα προκειμένου να τα βγάλει στο σφυρί.
Η απαξίωση της εταιρείας και η σταδιακή οδήγησή της στη χρεοκοπία, όπως διαπιστώνεται, ξεκίνησε στη δεκαετία του 1980 όταν η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου αποφάσισε να πουλήσει πυρομαχικά στο Ιράκ κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ιράν. Το παράδοξο στην υπόθεση, που προκαλεί ερωτήματα, είναι ότι ενώ οι μάνατζερ και οι διαμεσολαβητές εμφανίζονται να πουλούν πυρομαχικά, εντούτοις δεν φαίνεται να εισπράττεται το τίμημα! Ετσι δημιουργήθηκε ένα χρέος κατά το οποίο το Ιράκ –σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΑΣ και με υπολογισμένους τους τόκους ώς το 2007– όφειλε 360.398.052,31 δολάρια στην τέως Ελληνική Βιομηχανία Οπλων (ΕΒΟ) και 101.138.246 δολάρια στην τέως ΠΥΡΚΑΛ.
Ο «διακανονισμός» του χρέους έγινε επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή και υπουργού Οικονομικών Γιώργου Αλογοσκούφη, το 2008, με τη χρεοκοπημένη Ελλάδα να εμφανίζεται «μεγαλόψυχη» απέναντι στο Ιράκ και να παραιτείται από τις οφειλές που προήλθαν από συμβατικούς τόκους και τόκους υπερημερίας. Ετσι, στη διακρατική συμφωνία Ελλάδας – Ιράκ η οφειλή από σχεδόν 462 εκατ. δολάρια διαμορφώνεται σε 259 εκατ. δολάρια από τα οποία το ελληνικό Δημόσιο θα εισπράξει μόλις 127 εκατ!
Με τη συμφωνία που επικυρώθηκε τελικά στη Βουλή τον Μάιο του 2013, δίδεται στο Ιράκ 6ετής περίοδος χάριτος και αποφασίζεται η αποπληρωμή να γίνει σε 44 εξαμηνιαίες δόσεις, με την πρώτη δόση να καταβάλλεται το 2019 και την τελευταία το 2040! Τα χρήματα, μάλιστα, δεν προβλέπεται να καταβληθούν στην εταιρεία, αλλά στο ελληνικό Δημόσιο.
Η βύθιση επί Ν.Δ.
Επί Νέας Δημοκρατίας, εξάλλου, η βύθιση της εταιρείας προχώρησε με ταχείς ρυθμούς: το 2006 διορίστηκε από την κυβέρνηση πρόεδρος στα ΕΑΣ ο σήμερα προφυλακισμένος για το σκάνδαλο της Energa Στέφανος Σιαφάκας, παρ’ όλο που η σύζυγός του εκείνη την εποχή ήταν διευθύντρια του γραφείου τού τότε υπουργού Αμυνας Βαγγέλη Μεϊμαράκη. Κατά την περίοδο της παρουσίας του ώς τον Μάρτιο του 2010, ο δανεισμός της εταιρείας αυξήθηκε κατά 92,6%, με τα χρήματα να καταναλώνονται για την ανατροφοδότηση του χρέους και όχι για την παραγωγική ανασυγκρότηση των ΕΑΣ.
Τα ανωτέρω δεν είναι, δυστυχώς, και τα μοναδικά προβλήματα που δημιούργησαν στα ΕΑΣ οι κυβερνήσεις Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ. Κατά διαστήματα, πότε οι μεν και πότε οι δε επιβάρυναν τα ΕΑΣ που, όπως αναφέρουν οι διοικήσεις τους, θα μπορούσαν να είναι μια κερδοφόρα εταιρεία. Θα μπορούσε να είναι κερδοφόρα εάν το υπουργείο Αμυνας δεν καθυστερούσε να απαντήσει στα αιτήματα για τροποποίηση των συμβάσεων και δεν επιβάλλονταν ποινικές ρήτρες, με αποτέλεσμα σήμερα το Δημόσιο να διεκδικεί από τα ΕΑΣ, μια εταιρεία δηλαδή που του ανήκει, περίπου 600.000 ευρώ.
Προκειμένου να ισοσκελίσει τη ζημιά η εταιρεία από την πλευρά της εδώ και καιρό διεκδικεί δικαστικά από το Δημόσιο 632.590 ευρώ για τη φύλαξη και την αποθήκευση για διάστημα δέκα χρόνων των εκρηκτικών που κατασχέθηκαν στο πλοίο «Baltic Sky» που «πιάστηκε» στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας.
Θα περνούσε στην κερδοφορία
Είναι χαρακτηριστικό εξάλλου ότι ήδη από τον Νοέμβριο του 2011 η διοίκηση, που λόγω των προβλημάτων που αντιμετώπιζε η εταιρεία προκήρυξε διαγωνισμό μέσω του ΟΔΔΗΧ για δάνεια, είχε ενημερώσει το υπουργείο Αμυνας πως εάν τη χρηματοδοτούσαν για την αγορά πρώτων υλών με 4,2 εκατ. ευρώ, θα υπήρχαν εισροές της τάξης των 25-30 εκατ. μέσα σε μόλις έξι μήνες και η επιχείρηση θα περνούσε στην κερδοφορία.
Οταν δε τον Φεβρουάριο του 2012 υπήρξε πρόβλημα με τα βλήματα των 120 χιλιοστών και έγινε σύσκεψη στο υπουργείο Αμυνας για το θέμα, η διοίκηση επανήλθε και ενημέρωσε την ηγεσία του ΥΕΘΑ πως αν ο όμιλος είχε υπογράψει το 2003 τα συμφωνητικά συνεργασίας με τις εταιρείες ΑΤΚ (Αμερική), Rheinmetall (Γερμανία) και ΙΜΙ (Ισραήλ), τότε τα ΕΑΣ θα ήταν ο κύριος υποκατασκευαστής των πυρομαχικών αρμάτων μάχης 120 χιλιοστών και θα υπήρχαν σημαντικά κέρδη.
Το «πρόβλημα» με τα βλήματα των 120 χιλιοστών παρουσιάστηκε πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2010 όταν υπουργός Αμυνας ήταν ο Βαγγέλης Βενιζέλος και πιεζόταν από την τότε στρατιωτική ηγεσία για την προμήθεια πυρομαχικών για τις ανάγκες ενός «πολέμου 10 ημερών». Ετσι το ΚΥΣΕΑ στις 13 Οκτωβρίου 2010 αποφάσισε να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό για ποσότητα 30.360 βλημάτων, ενώ για τα 12.000 βλήματα που χρειαζόταν «άμεσα» υπήρξε απευθείας ανάθεση σε γερμανική εταιρεία. Εντούτοις η παράδοση των ανωτέρω βλημάτων ώς και σήμερα δεν έχει γίνει.
m.tsaldaris@efsyn.gr
