Στα πολλά χρόνια εργασίας μου στα
Βαλκάνια έτυχε αρκετές φορές να πάω σε μακροχρόνιες και δύσκολες
αποστολές στη Βοσνία –Ερζεγοβίνη. Συναντήθηκα με την πλειοψηφία των
ηγετών της μουσουλμανικής Βοσνίας, οι οποίοι στις αρχές και τα μέσα της
δεκαετίας 1990 ήταν υπεύθυνοι για όσα συνέβησαν στην περιοχή. Θα ήθελα,
οι αναγνώστες της «Φωνής της Ρωσίας» να μάθουν για ποιο πράγμα επί
μακρόν το επίσημο Σαράγιεβο δεν ήθελε να μιλάει.
Τις σχέσεις με την Τεχεράνη ήλεγχε ο υπουργός
Άμυνας της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης Χασάν Τσενγκίζ (Hasan Cengic), φίλος
του προέδρου της Βοσνίας – Ερζεγοβ΄πινης Αλία Ιζετγκμπέγκοβιτς (Alija
Izetbegovic, ο οποίος πέθανε τον Οκτώβριο του 2003). Ο Ιζετγκμπέγκοβιτς
ανέθεσε στον Τσένγκιζ να εξασφαλίσει τις προμήθειες όπλων για το
μουσουλμανικό στρατό. Από την αρχή μέχρι και το τέλος του πολέμου
(Μάρτιος 1992 – Δεκέμβριος 1995), τα όπλα συστηματικά έφταναν στο
Σαράγιεβο από το Ιράν μέσω της Άγκυρας. Βασικός ενδιάμεσος ήταν ο
διπλωμάτης από το Σουδάν Ελφατίν Αλί Χασσαινί (Elftatih Hassanein) και η
εταιρεία TWRA (Third Word Relif Agency). Όλες οι επιχειρήσεις με τα
όπλα για το Σαράγιεβο, διεξάγονταν με την έγκριση των ΗΠΑ και των
μυστικών υπηρεσιών της Δύσης. Τα οικονομικά τα ήλεγχε ο Οσάμα Μπιν
Λάντεν, ο Χασάν Τσενγκίζ και η εταιρεία TWRA.
Στα τέλη
του 1993 – 1994 ο μουσουλμανικός στρατός αριθμούσε 200000 στρατιώτες και
αξιωματικούς. Τα βοσνιακά στρατεύματα το 1994 με την υποστήριξη των ΗΠΑ
και των μουσουλμανικών κρατών είχαν δύο ανιχνευτικά ελικόπτερα, 85
τεθωρακισμένα, 3200 βαριά πυροβόλα όπλα. Το 1993 το Σαράγιεβο απέκτησε 6
μεταγωγικά ελικόπτερα ρωσικής κατασκευής MI-8C και αντιαεροπορικούς
πυραύλους τύπου CA-16 Ingle. Εκτός από αυτό, οι μουσουλμάνοι
κατασκεύαζαν όπλα μόνοι τους: στη Ζενίτσα (Zenica) κατασκεύαζαν κανόνια
των 105 χιλιοστών, στην πόλη Γιαμπλανίτσα (Jablanica) έφτιαχαν
πολεμοφόδια για πολυβόλα, ενώ στην πόλη Βιτέζε (Viteze) κατασκεύαζαν
εκρηκτικά.
Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη (Δεκέμβριος 1995), η Ουάσιγκτον χορήγησε για τη δημιουργία του νέου στρατού της Ομοσπονδίας της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, στην οποία συμμετέχουν μουσουλμάνοι και Κροάτες, 500 εκατομμύρια δολάρια.
Με την έλευση του ΝΑΤΟ και του Πενταγώνου στη Βοσνία, ο Ιζετκμέγκοβιτς έδωσε το λόγω του ότι θα διακόψει για πάντα τη στρατιωτική συνεργασία με την Τεχεράνη. Μόνο μετά από αυτό ο Μπιλ Κλίντον έδωσε διαταγή να χορηγηθούν τα 500 εκατομμύρια δολάρια για το στρατό του Ιζετγκμπέκοβιτς. Στην Ουάσιγκτον έδωσαν την ονομασία «Δίδαξε και εξόπλισε». Η πρώτη αποστολή όπλων έγινε τον Αύγουστο του 1996: τεθωρακισμένα, τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, ελικόπτερα, 46000 αυτόματα όπλα Μ-16. Από την αμερικανική πλευρά για την υλοποίηση του προγράμματος, υπεύθυνος ήταν ο εκπρόσωπος της CIA Τζέιμς Παρντί (James Purdy).
Την ίδια στιγμή, το Σαράγιεβο παράνομα παρέλαβε 40 πυροβόλα των 155 χιλιοστών από την Τουρκία και την Μαλαισία. Όλα αυτά τα όπλα βρέθηκαν στην πόλη Ζένιτσα, όπου και δημιουργήθηκε το βασικό στρατόπεδο για την εκπαίδευση των μουσουλμάνων στρατιωτών, και παρανόμως, και των τρομοκρατών. Οι σπουδαστές μουσουλμάνοι, οι εκπαιδευτές ήταν Αμερικανοί, μεταξύ δε αυτών και πρώην στελέχη της CIA και της στρατιωτικής κατασκοπίας. Η αρχική εκπαίδευση γινόταν σε αίθουσες με ηλεκτρονικό εξοπλισμό τελευταίας γενιάς, και στη συνέχεια στην ύπαιθρο. Ο πολεμικός εξοπλισμός ήταν άφθονος: οι μουσουλμάνοι διέθεταν 181 τεθωρακισμένα, 674 πυροβόλα όπλα. Στο πρόγραμμα «Δίδαξε και εξόπλισε» έλαβαν μέρος η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Μαλαισία και το Μπρουνέι.
