Για πολύ καιρό, η Ευρώπη ήταν απασχολημένη αναλαμβάνοντας το ρόλο του χορού σε μια ελληνική τραγωδία, εκφράζοντας ένα ρεύμα αγωνιών και θρήνων, αλλά αφήνοντας τη δράση σε άλλους. Το σημείο της κοινής θέσης της ΕΕ όφειλε να είναι η άσκηση της συλλογικής μας βαρύτητας, όχι απλώς να είμαστε μαζί σαν κοπάδι για ασφάλεια.Καθώς οι προοπτικές για την έκβαση της λύσης δύο κρατών αναφορικά με τους Ισραήλ/Παλαιστίνη ξεθωριάζουν, αυτή η συλλογική βαρύτητα χρειάζεται να αναπτυχθεί πιο συλλογικά. Μια νέα έκθεση του ECFR προσπαθεί να προτείνει πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό, προκειμένου να συγκρατήσει πιο αποτελεσματικά την περιχαράκωση της κατοχής του Ισραήλ και να στηρίξει τους Παλαιστίνιους.
Η ανελέητη επέκταση των εποικισμών, ο αποκλεισμός της Γάζας, και η συστηματική υπονόμευση της παλαιστινιακής παρουσίας στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και στη Δυτική Όχθη, έχουν διαβρώσει τη βάση για μια λύση δύο κρατών, σχεδόν στο σημείο της κατάρρευσης. Αλλά τέσσερα εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, δεν θα φύγουν έτσι απλά. Με τη συνέχιση της εδραίωσης της κατοχής του, το Ισραήλ ρισκάρει την τύχη του Απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής: κυρώσεις και διεθνή απομόνωση.
Ήδη, δημοσκοπήσεις και πρόσφατες ψηφοφορίες στα Ηνωμένα Έθνη, εμφανίζουν ότι το Ισραήλ «χάνει» την Ευρώπη. Αλλά το μήνυμα είναι βουβό, διότι οι Ευρωπαίοι χαμηλώνουν τις δικές τους εκκλήσεις για τερματισμό των εποικισμών και της κατάληψης, συνεχίζοντας να ενισχύουν τους εμπορικούς, αμυντικούς και επιστημονικούς δεσμούς με το Ισραήλ. Εν τω μεταξύ, ένα δις. ευρώ σε ετήσια βοήθεια από την Ευρώπη στους Παλαιστίνιους, έχει δημιουργήσει μια εξαρτημένη οικονομία, με την πραγματική οικονομία να γίνεται προοδευτικά απατηλή.
Οι Ευρωπαίοι πρέπει να εφαρμόσουν αυστηρότερη «αγάπη» και στις δύο πλευρές, προτού να είναι πολύ αργά. Όταν εξετάζει κανείς τη σχέση της Ευρώπης με τους Παλαιστίνιους, μπορεί συχνά να παρατηρήσει ότι η ευρωπαϊκή βοήθεια ίσως παραδόξως να εξυπηρετεί την παράταση της κατοχής μετριάζοντας τον ουσιώδη αντίκτυπο για τους Παλαιστίνιους και την οικονομική επίδραση για τους Ισραηλινούς. Οι τελευταίοι, ασφαλώς, θα πρέπει να φέρουν το κόστος της κατοχής τους: το γεγονός ότι έχουν περάσει τον λογαριασμό στην Ευρώπη, προφανώς καθιστά ευκολότερη την επιδότηση της επιχείρησης του εποικισμού.
Οι Ευρωπαίοι έρχονται να συμβιβαστούν με τη συνειδητοποίηση ότι στη δική τους νέα εποχή λιτότητας που επιβάλλεται από την οικονομική κρίση, η συνέχιση της βοήθειας προς τους Παλαιστινίους με 1 δις. ευρώ ετησίως, θα πρέπει να είναι μη βιώσιμη. Αλλά τότε τι θα γίνει;
Για τους Ευρωπαίους χορηγούς, η στρατηγική θα πρέπει να είναι , να ειδοποιηθεί η Παλαιστινιακή Αρχή ότι οι ημέρες του καθεστώτος εξάρτησης είναι μετρημένες –αλλά ότι η Ευρώπη θα παραμείνει εκεί γύρω για αρκετό διάστημα ώστε να τους βοηθήσει να μετατοπίσουν το ενδιαφέρον τους από την «οικοδόμηση κράτους» στην «οικοδόμηση οικονομίας», από τη συντήρηση ενός μεγάλου δημόσιου τομέα, στο να βοηθήσουν τον ιδιωτικό τομέα να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα. Μαζί, οι Ευρωπαίοι και η Παλαιστινιακή Αρχή θα πρέπει να εργαστούν για το τι θα απαιτήσει αυτό, από την άποψη καλύτερης πρόσβασης σε πόρους και αγορές. Αυτό θα απαιτήσει από την Παλαιστινιακή Αρχή να αλλάξει νοοτροπία από το «μα δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, λόγω της κατοχής», στο «αυτά είναι τα πράγματα που χρειάζεται να κάνουμε- και οι όροι της κατοχής πρέπει να αλλάξουν για να μας επιτρέψουν να τα κάνουμε».
Η σχέση της Ευρώπης με το Ισραήλ είναι πολύ πιο πολύπλοκη. Κάποια από τα προτεινόμενα βήματα εμπίπτουν στην πιο προφανή κατηγορία. Σταματήστε να επεκτείνετε τα οφέλη (πρόσβαση στην αγορά, επιχορηγήσεις της ΕΕ κ.α.) σε ιδιώτες και επιχειρήσεις που εδράζουν στους εποικισμούς, σαν να ήταν σωστοί κάτοικοι του Ισραήλ. Και σταματήστε να αγκαλιάζεται το Ισραήλ χωρίς να επιδιώκετε αμοιβαίες κινήσεις. Η πιο πρόσφατη συνάντηση του Association Council τον Ιούλιο του 2012 προσδιόρισε έναν κατάλογο 60 συγκεκριμένων δράσεων σε 15 τομείς (μετανάστευση, ενέργεια, μεταφορά και ούτω καθεξής) όπου η σχέση ΕΕ-Ισραήλ θα μπορούσε να είναι περισσότερο λεπτή. Η ΕΕ δεν θα πρέπει να λάβει περαιτέρω μέτρα για πιο στενή σύνδεση με το Ισράηλ και την οικονομία της χωρίς παράλληλες κινήσεις από το Ισράηλ για τη χαλάρωση της κατοχής.
Βασικό είναι ωστόσο το πώς θα πείσουν τους Ισραηλινούς ότι η τρέχουσα πολιτική τους θα αποδειχθεί τελικά αυτοκαταστροφική και συνεπώς, ότι θα πρέπει να αλλάξουν πορεία. Οι Ισραηλινοί μπορεί λογικά να αισθάνονται χαλαροί για την πρακτική σημασία του να χάσουν την εύνοια της Ευρώπης –αν δεν ήταν και οι αυξανόμενες αποδείξεις ότι εκτός από τις ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι είναι οι μόνοι φίλοι που απέμειναν στο Ισραήλ.
Στα Ηνωμένα Έθνη και αλλού, υπάρχει ένας μονόδρομος που δεν γυρίζει πίσω. Τα βήματα που μπορεί να φαίνονται σε εκείνους που είναι έξω από τον κόσμο της διπλωματίας, ως απόκρυφα, έχουν όλα μία κατεύθυνση, και οι διπλωματικές και νομικές διαδικασίες μπορεί να χρειαστούν καιρό. Ο Abbas από μόνος του ίσως να μην ενδιαφέρεται τόσο πολύ για την οικοδόμηση νέου καθεστώτος στα Ηνωμένα Έθνη για την Παλαιστινιακή Οργάνωση για την Απελευθέρωση, για να εξερευνήσει άλλες διεθνείς πλατφόρμες από τις οποίες θα πιέσει τους Ισραηλινούς, αλλά εάν η απόσυρση της κατοχής παραμείνει σε αδιέξοδο και εμφανιστεί μια ευκαιρία για να φέρει το ζήτημα της συνεχιζόμενης ισραηλινής κατοχής της Δυτικής Όχθης και της Γάζας ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, θα είναι δύσκολο για την παλαιστινιακή ηγεσία να αντισταθεί.
Τέτοιες θεατρικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο θα έχουν –και έχουν ήδη- πραγματικά αποτελέσματα. Η ευρωπαϊκή ετοιμότητα να υποστηρίξει το Ισραήλ, σωστά ή λάθος, περιορίζεται, και το Ισραήλ χρειάζεται να λάβει υπόψη της, με θανάσιμη σοβαρότητα, την προοπτική ότι, με τις τρέχουσες τάσεις, θα μπορούσε μια μέρα να βρεθεί να στηρίζεται αποκλειστικά από τις ΗΠΑ για διπλωματική στήριξη μιας επιθετικής παγκόσμιας εκστρατείας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι Ευρωπαίοι το οφείλουν στον εαυτό τους, στους Παλαιστίνιους και πραγματικά στους Ισραηλινούς, να φέρουν στο εσωτερικό των τελευταίων, τον κίνδυνο που οι ίδιοι δημιουργούν για τους εαυτούς τους. Η δουλωτική προσέγγιση σε όλες τις σχετικές πολιτικές θέσεις των ΗΠΑ δεν αποτελεί προϋπόθεση για έναν τέτοιο ρόλο. Αντιθέτως, οι Ευρωπαίοι μπορούν να εισάγουν νέες δυναμικές στη συζήτηση που οι Αμερικανοί απλώς δεν τολμούν να το κάνουν, και να προσθέσουν λίγη βαρύτητα στις δικές τους πολιτικές. Όσο περισσότερο η Ευρώπη εκφράζει την ανυπομονησία της με τον ισραηλινό επεκτατισμό, τόσο καλύτερη είναι η πιθανότητα η συζήτηση εντός του Ισραήλ να στραφεί στον κίνδυνο του να «χαθεί η Ευρώπη» και τόση περισσότερη μόχλευση θα έχουν οι Αμερικανοί, εάν είναι πρόθυμοι ή ικανοί να την εξασκήσουν.
Το κείμενο αρχικά δημοσιεύθηκε στο Daily Beast
