Σε πεδίο έντονου ανταγωνισμού μετατρέπεται η ανατολική Μεσόγειος
εξαιτίας των αποθεμάτων φυσικού αερίου που διαθέτει και των εντάσεων που
έχουν δημιουργηθεί για τα δικαιώματα εκμετάλλευσής τους και για τα
χωρικά ύδατα που τα περικλείουν. Οι γεωτρήσεις εξερεύνησης σε κράτη της
ανατολικής Μεσόγειου την αναδεικνύουν σε ένα «hot spot» (καυτό σημείο)
που εμπλέκονται και μεγάλες δυνάμεις, ΗΠΑ και Ρωσία, με στόχο να
αποκτήσουν πρόσβαση στα ενεργειακά αποθέματα, η καθεμία φυσικά για τους
δικούς της λόγους.
Η Ουάσινγκτον επιδιώκει να αποφύγει την κλιμάκωση των εντάσεων ανάμεσα στις χώρες που εμπλέκονται - Ισραήλ, Κύπρος, Λίβανο, Τουρκία, Αίγυπτος- και που έχουν να κάνουν με οριοθέτηση, έρευνες με στόχο να προασπίσει τα επενδυτικά της συμφέροντα. Η Ρωσία από την πλευρά της προσπαθεί να συνεργαστεί με χώρες που κατέχουν ενεργειακά πεδία για να μην χάσει τον ηγετικό της ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά του φυσικού αερίου. Οι κινήσεις στη μεγάλη «γεωπολιτική σκακιέρα» της ανατολικής Μεσογείου καθορίζονται από πολιτικές και ενεργειακές στρατηγικές των παράκτιων κρατών, τις μεταξύ τους σχέσεις και το βαθμό εξάρτησης ή τη συνεργασία ή την αντιπαλότητα με την Ουάσινγκτον.
Ισραήλ
Το Ισραήλ έχει εισέλθει δυναμικά στην εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων της ανατολικής Μεσογείου. Το 2009 και το 2010 ένα αμερικανό-ισραηλινό κονσόρτσιουμ εξερεύνησε το βυθό κοντά στην πόλη Χάιφα και ανακάλυψε τα πεδία Ταμάρ και Λεβιάθαν, που εκτιμάται ότι περιέχουν 26 τρις κυβικά πόδια (tcf) φυσικού αερίου. Το Ισραήλ έχει υποστεί σημαντικές διακοπές στις ενεργειακές του προμήθειες από το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης. Από τη στιγμή που αρχίσει η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου σε Ταμάρ και Λεβιάθαν, το Ισραήλ θα μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του σε ηλεκτρική ενέργεια και τις φιλοδοξίες του να εξελιχθεί σε κόμβο εξαγωγέα ενέργειας.
Η στενή συμμαχία του Τελ- Αβίβ με την Ουάσινγκτον του δίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για να προωθήσει την ενεργειακή πολιτική του. Το Ισραήλ επειδή δεν διαθέτει καμία υποδομή εξαγωγής φυσικού αερίου εξετάζει διάφορες επιλογές. Η επαναπροσέγγιση Τελ- Αβίβ και Άγκυρας μετά από ρήγμα τριών επαναφέρει στο προσκήνιο το σχέδιο μεταφοράς προς την Ευρώπη μέσω ενός τουρκικού αγωγού και υπονομεύει εκείνο που αναφέρεται σε έναν αγωγό μέσω Κύπρου και Ελλάδας. Παράλληλα το Ισραήλ κάνει και ανοίγματα προς τη Ρωσία γεγονός που αποδεικνύεται από τη συμφωνία της Gazprom με την ισραηλινή εταιρεία Levant LNG Marketing για τα αποκλειστικά δικαιώματα πώλησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τα ισραηλινά ενεργειακά πεδία Ταμάρ και Νταλίτ.
Κύπρος
Η Κύπρος που δοκιμάζεται από την οδυνηρή οικονομική κρίση που τη μαστίζει έχει αυτή το δικό της μερίδιο στα ενεργειακά αποθέματα καθώς έχει υπογράψει συμφωνία με το Ισραήλ για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομική Ζώνης (ΑΟΖ) τους. Το ενεργειακό Οικόπεδο 12(το γνωστό ως «Αφροδίτη») υπολογίζεται ότι ενδέχεται να διαθέτει πάνω από 7 τρις. κυβικά πόδια (tcf) φυσικού αερίου. Όμως η περίπτωση της Κύπρου δεν είναι τόσο απλή καθώς η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τις συμφωνίες της Κύπρου για την ΑΟΖ με τους γείτονες της, διότι δεν επιθυμεί να αποκλειστούν οι τουρκοκύπριοι από τα μελλοντικά οφέλη εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου. Η Άγκυρα έκανε πρόσφατα μια δυναμική παρέμβαση μέσω του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών δηλώνοντας ότι το φυσικό αέριο δεν ανήκει στην Κύπρο. Η Τουρκία δεν επιθυμεί τη δημιουργία μιας οδού εξαγωγής φυσικού αερίου μέσω Κύπρου και Ελλάδας διότι τη θεωρεί μια απειλή στις φιλοδοξίες της να εξελιχθεί σε κόμβο διέλευσης του φυσικού αερίου της Κασπίας και της Κεντρικής Ασίας προς την Ευρώπη.
Λίβανος
Ο Λίβανος διεκδικεί και αυτός μερίδιο στα ενεργειακά αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου και δεν έχει οριοθετήσει τα χωρικά του ύδατα με το Ισραήλ. Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ΑΟΖ του Λιβάνου, σύμφωνα με αρχικές εκτιμήσεις, ενδέχεται να προσεγγίζουν τα 25 τρις. κυβικά πόδια (tcf). Η Βηρυτός τον περασμένο μήνα κάλεσε ενεργειακές εταιρίες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για να εξερευνήσουν για θαλάσσια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων ήταν μέχρι και προχθές και η κρατική Αρχή Πετρελαίου (ιδρύθηκε το 2011) θα ανακοινώσει μετά από τρεις εβδομάδες ποιες από τις προσφορές θα κάνει αποδεκτές. Η πρώτη διαδικασία εξερεύνησης πετρελαίου, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται να γίνει το 2015 και θα χρειαστεί περίπου ένα χρόνος για να εισέλθει στο στάδιο παραγωγής. Ωστόσο το ενεργειακό μέλλον του Λιβάνου επηρεάζεται από τις εύθραυστες εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες και τις προτιμήσεις των αντίπαλων πολιτικών οργανώσεων που έχουν διαφορετικές συμμαχίες με ξένες δυνάμεις.
Αίγυπτος και Συρία
Η Αίγυπτος και η Συρία από την πλευρά τους δεν έχουν την πολυτέλεια να ασχοληθούν με τα ενεργειακά αποθέματα διότι αντιμετωπίζουν σοβαρότατα εσωτερικά προβλήματα. Η Συρία εδώ και μήνες βιώνει έναν εμφύλιο πόλεμο και η Αίγυπτος χαρακτηρίζεται από πολιτική αστάθεια. Η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Αφρικής σε φυσικό αέριο έχοντας αποδεδειγμένα αποθέματα 77 τρις. κυβικών ποδιών, από τα οποία το 80% εντοπίζεται στη Μεσόγειο και το Δέλτα του Νείλου.
Ο ρόλος της Ουάσινγκτον
Η «ενεργειακή σκακιέρα» της ανατολικής Μεσογείου εμπλέκει αναπόφευκτα και την Ουάσινγκτον καθώς αμερικάνικες εταιρίες συμμετέχουν στην εξερεύνηση των ενεργειακών πεδίων σε Ισραήλ και Κύπρο. Η Ουάσινγκτον έχει σύμφωνα με ανάλυση του αμερικάνικου think- tank German Marshall Fund τρεις βασικές ανησυχίες που αφορούν: τις διαμάχες του Ισραήλ με τους γείτονες του, τη διχοτόμηση της Κύπρου και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν σύμφωνα με ανάλυση του Foreign Affairs να διατηρήσουν αλώβητη την οικονομία και την ασφάλεια των συμμάχων τους, να κρατήσουν την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου μέσα στις παγκόσμιες αγορές και να εγγυηθούν την ασφάλεια των αμερικανών πολιτών που εργάζονται στις εταιρείες. Η αμερικάνικη στρατηγική θα πρέπει να βασίζεται πάνω στους εξής άξονες: την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης, τον περιορισμό των κινδύνων και την άμεση αντίδραση στο ξέσπασμα μια κρίσης.
http://energypress.gr
Η Ουάσινγκτον επιδιώκει να αποφύγει την κλιμάκωση των εντάσεων ανάμεσα στις χώρες που εμπλέκονται - Ισραήλ, Κύπρος, Λίβανο, Τουρκία, Αίγυπτος- και που έχουν να κάνουν με οριοθέτηση, έρευνες με στόχο να προασπίσει τα επενδυτικά της συμφέροντα. Η Ρωσία από την πλευρά της προσπαθεί να συνεργαστεί με χώρες που κατέχουν ενεργειακά πεδία για να μην χάσει τον ηγετικό της ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά του φυσικού αερίου. Οι κινήσεις στη μεγάλη «γεωπολιτική σκακιέρα» της ανατολικής Μεσογείου καθορίζονται από πολιτικές και ενεργειακές στρατηγικές των παράκτιων κρατών, τις μεταξύ τους σχέσεις και το βαθμό εξάρτησης ή τη συνεργασία ή την αντιπαλότητα με την Ουάσινγκτον.
Ισραήλ
Το Ισραήλ έχει εισέλθει δυναμικά στην εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων της ανατολικής Μεσογείου. Το 2009 και το 2010 ένα αμερικανό-ισραηλινό κονσόρτσιουμ εξερεύνησε το βυθό κοντά στην πόλη Χάιφα και ανακάλυψε τα πεδία Ταμάρ και Λεβιάθαν, που εκτιμάται ότι περιέχουν 26 τρις κυβικά πόδια (tcf) φυσικού αερίου. Το Ισραήλ έχει υποστεί σημαντικές διακοπές στις ενεργειακές του προμήθειες από το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης. Από τη στιγμή που αρχίσει η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου σε Ταμάρ και Λεβιάθαν, το Ισραήλ θα μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του σε ηλεκτρική ενέργεια και τις φιλοδοξίες του να εξελιχθεί σε κόμβο εξαγωγέα ενέργειας.
Η στενή συμμαχία του Τελ- Αβίβ με την Ουάσινγκτον του δίνει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για να προωθήσει την ενεργειακή πολιτική του. Το Ισραήλ επειδή δεν διαθέτει καμία υποδομή εξαγωγής φυσικού αερίου εξετάζει διάφορες επιλογές. Η επαναπροσέγγιση Τελ- Αβίβ και Άγκυρας μετά από ρήγμα τριών επαναφέρει στο προσκήνιο το σχέδιο μεταφοράς προς την Ευρώπη μέσω ενός τουρκικού αγωγού και υπονομεύει εκείνο που αναφέρεται σε έναν αγωγό μέσω Κύπρου και Ελλάδας. Παράλληλα το Ισραήλ κάνει και ανοίγματα προς τη Ρωσία γεγονός που αποδεικνύεται από τη συμφωνία της Gazprom με την ισραηλινή εταιρεία Levant LNG Marketing για τα αποκλειστικά δικαιώματα πώλησης του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τα ισραηλινά ενεργειακά πεδία Ταμάρ και Νταλίτ.
Κύπρος
Η Κύπρος που δοκιμάζεται από την οδυνηρή οικονομική κρίση που τη μαστίζει έχει αυτή το δικό της μερίδιο στα ενεργειακά αποθέματα καθώς έχει υπογράψει συμφωνία με το Ισραήλ για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομική Ζώνης (ΑΟΖ) τους. Το ενεργειακό Οικόπεδο 12(το γνωστό ως «Αφροδίτη») υπολογίζεται ότι ενδέχεται να διαθέτει πάνω από 7 τρις. κυβικά πόδια (tcf) φυσικού αερίου. Όμως η περίπτωση της Κύπρου δεν είναι τόσο απλή καθώς η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τις συμφωνίες της Κύπρου για την ΑΟΖ με τους γείτονες της, διότι δεν επιθυμεί να αποκλειστούν οι τουρκοκύπριοι από τα μελλοντικά οφέλη εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου. Η Άγκυρα έκανε πρόσφατα μια δυναμική παρέμβαση μέσω του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών δηλώνοντας ότι το φυσικό αέριο δεν ανήκει στην Κύπρο. Η Τουρκία δεν επιθυμεί τη δημιουργία μιας οδού εξαγωγής φυσικού αερίου μέσω Κύπρου και Ελλάδας διότι τη θεωρεί μια απειλή στις φιλοδοξίες της να εξελιχθεί σε κόμβο διέλευσης του φυσικού αερίου της Κασπίας και της Κεντρικής Ασίας προς την Ευρώπη.
Λίβανος
Ο Λίβανος διεκδικεί και αυτός μερίδιο στα ενεργειακά αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου και δεν έχει οριοθετήσει τα χωρικά του ύδατα με το Ισραήλ. Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ΑΟΖ του Λιβάνου, σύμφωνα με αρχικές εκτιμήσεις, ενδέχεται να προσεγγίζουν τα 25 τρις. κυβικά πόδια (tcf). Η Βηρυτός τον περασμένο μήνα κάλεσε ενεργειακές εταιρίες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για να εξερευνήσουν για θαλάσσια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων ήταν μέχρι και προχθές και η κρατική Αρχή Πετρελαίου (ιδρύθηκε το 2011) θα ανακοινώσει μετά από τρεις εβδομάδες ποιες από τις προσφορές θα κάνει αποδεκτές. Η πρώτη διαδικασία εξερεύνησης πετρελαίου, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται να γίνει το 2015 και θα χρειαστεί περίπου ένα χρόνος για να εισέλθει στο στάδιο παραγωγής. Ωστόσο το ενεργειακό μέλλον του Λιβάνου επηρεάζεται από τις εύθραυστες εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες και τις προτιμήσεις των αντίπαλων πολιτικών οργανώσεων που έχουν διαφορετικές συμμαχίες με ξένες δυνάμεις.
Αίγυπτος και Συρία
Η Αίγυπτος και η Συρία από την πλευρά τους δεν έχουν την πολυτέλεια να ασχοληθούν με τα ενεργειακά αποθέματα διότι αντιμετωπίζουν σοβαρότατα εσωτερικά προβλήματα. Η Συρία εδώ και μήνες βιώνει έναν εμφύλιο πόλεμο και η Αίγυπτος χαρακτηρίζεται από πολιτική αστάθεια. Η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Αφρικής σε φυσικό αέριο έχοντας αποδεδειγμένα αποθέματα 77 τρις. κυβικών ποδιών, από τα οποία το 80% εντοπίζεται στη Μεσόγειο και το Δέλτα του Νείλου.
Ο ρόλος της Ουάσινγκτον
Η «ενεργειακή σκακιέρα» της ανατολικής Μεσογείου εμπλέκει αναπόφευκτα και την Ουάσινγκτον καθώς αμερικάνικες εταιρίες συμμετέχουν στην εξερεύνηση των ενεργειακών πεδίων σε Ισραήλ και Κύπρο. Η Ουάσινγκτον έχει σύμφωνα με ανάλυση του αμερικάνικου think- tank German Marshall Fund τρεις βασικές ανησυχίες που αφορούν: τις διαμάχες του Ισραήλ με τους γείτονες του, τη διχοτόμηση της Κύπρου και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν σύμφωνα με ανάλυση του Foreign Affairs να διατηρήσουν αλώβητη την οικονομία και την ασφάλεια των συμμάχων τους, να κρατήσουν την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου μέσα στις παγκόσμιες αγορές και να εγγυηθούν την ασφάλεια των αμερικανών πολιτών που εργάζονται στις εταιρείες. Η αμερικάνικη στρατηγική θα πρέπει να βασίζεται πάνω στους εξής άξονες: την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης, τον περιορισμό των κινδύνων και την άμεση αντίδραση στο ξέσπασμα μια κρίσης.
http://energypress.gr
