ΚΟΣΟΒΟ Aισιόδοξη η Δύση, αφού πιέζει τους Σέρβους με
αντάλλαγμα την ένταξή τους στην Ε.Ε., να αποδεχτούν την αυτονομία, όμως
ενώ το Βελιγράδι υποχωρεί, η αδιάλλακτη στάση της Πρίστινα απειλεί τα
δυτικά σχέδιαΤου Νικόλα Ζηργάνου
Η ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας και το τελικό (;) θεσμικό καθεστώς των σερβικών κοινοτήτων του Κοσσυφοπεδίου θα βρεθούν σήμερα στις Βρυξέλλες στο τραπέζι του όγδοου γύρου των διαπραγματεύσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας. Στην πράξη, οι Σέρβοι καλούνται από τη Δύση να δαγκώσουν εδώ και τώρα το καρότο της ενταξιακής πορείας προς την Ευρώπη, με αντάλλαγμα την de facto αναγνώριση των θεσμών του ανεξάρτητου Κοσόβου. Το μαστίγιο περιλαμβάνει πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Σερβίας για τουλάχιστον δύο χρόνια (όπως απειλούν από τις Βρυξέλλες), απομόνωση της χώρας και επενδυτική έρημο.
Μνήμες από Κύπρο
Οι Δυτικοί καλλιεργούν κλίμα αισιοδοξίας (που θυμίζει σαν περιρρέουσα ατμόσφαιρα την εποχή του σχεδίου Ανάν για την Κύπρο) και με δηλώσεις μπροστά από τις κάμερες -και κυρίως με πιέσεις πίσω από τις κουίντες- σπρώχνουν το Βελιγράδι στον συμβιβασμό που μπορεί -κατά τα αμερικανικά think tank- να αναζωογονήσει τις ελπίδες στα Δυτικά Βαλκάνια και να «αφυπνίσει» -μετά και την ευρωπαϊκή ένταξη της Κροατίας τον Ιούλιο- την περιοχή (της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ συμπεριλαμβανομένων) σε ένα σταθερότερο πολιτικό περιβάλλον με προοπτικές ανάπτυξης.
Ομως, για να χορέψεις ταγκό, χρειάζονται δύο. Κι ενώ το Βελιγράδι φαίνεται να είναι έτοιμο να κάνει την υπέρβαση, η Πρίστινα κρατάει σκληρή στάση, καθώς βλέπει πως όσο διαθέτει την αμερικανική υποστήριξη, κάθε σχέδιο που απορρίπτουν ως απαράδεκτο οι Σέρβοι, θα το διαδέχεται ένα χειρότερο. Το φάντασμα του Κυπριακού επανεμφανίζεται και πάλι. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του γεννημένου στο Σαντζάκ, αντιπροέδρου της σερβικής κυβέρνησης και υπουργού Επικοινωνιών Ρασίμ Λιάγιτς, ότι «το σχέδιο που μας εμφάνισαν την προηγούμενη φορά (στον 7ο γύρο των διαπραγματεύσεων) ήταν απαράδεκτο και πολύ πιο “πίσω” από το σχέδιο Αχτισάαρι (βλέπε σχέδιο Ανάν), που είχαμε απορρίψει στο παρελθόν». Ο μετριοπαθής Λιάγιτς δεν κρύβει την απαισιοδοξία του, καθώς οι Κοσοβάροι αρνούνται να δεχτούν στους, μειονοτικούς πλέον, Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου το δικαίωμα να έχουν στους δήμους που πλειοψηφούν ουσιαστικές εξουσίες. Η κυβέρνηση του Βελιγραδίου έχει κάνει γενναία βήματα στον διάλογο, με τον ρεαλιστή πρωθυπουργό Ιβιτσα Ντάτσιτς να υπερβαίνει εαυτόν, όμως ο Χασίμ Θάτσι δεν δείχνει έτοιμος να κάνει τις δικές του υποχωρήσεις.
Στη σερβική αντιπροσωπεία, η οποία μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες για τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις, θα συμμετέχει και ο πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Ο πρόεδρος του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (στο οποίο ηγούνταν ο νυν πρόεδρος της Σερβίας, Τόμισλαβ Νίκολιτς) θέλει με την παρουσία του να δείξει την ενότητα των Σέρβων και σε περίπτωση συμβιβασμού να αναλάβει και το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί. Αναλυτές εκτιμούν ότι, αν βρεθεί λύση, αυτή θα απέχει από όσα ελπίζουν τόσο η Πρίστινα, όσο και το Βελιγράδι, ωστόσο το σχέδιο που κυκλοφορούσε μέχρι πρόσφατα ήταν αρκετά άνισο και ετεροβαρές απέναντι στα σερβικά συμφέροντα. «Είναι σαν να παίζουμε ποδόσφαιρο με τρεις, μπορεί και τέσσερις παίχτες λιγότερους από τον αντίπαλο», περιέγραψε χαρακτηριστικά την κατάσταση Σέρβος αξιωματούχος.
Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στο Βελιγράδι είναι και η τελευταία δημοσκόπηση, η οποία δίνει στους Προοδευτικούς του Αλεξάντερ Βούτσιτς 38,6%, στους κυβερνητικούς του εταίρους, το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Ιβιτσα Ντάτσιτς 13,6% και τις Ενωμένες Περιφέρειες της Σερβίας, 4,9%. Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση συνασπισμού διαθέτει σαφή πλειοψηφία, καθώς το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα συγκεντρώνει μετά βίας 14,8%. Αντίθετα, η κοινή γνώμη εμφανίζεται διχασμένη απέναντι στο θέμα του Κοσόβου, καθώς το 27% απορρίπτει κάθε συμβιβασμό με την Πρίστινα και το 24% υποστηρίζει μια συμφωνία που θα ανοίξει τον ευρωπαϊκό δρόμο στη Σερβία.
Εφτά εναντίον δέκα
«Εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία, δεν θα υπάρξει άλλη», δήλωσε χθες η Αμερικανίδα πρέσβειρα στην Πρίστινα, Τρέισι Τζέικομπσον, συμπληρώνοντας ότι η Ουάσιγκτον σέβεται την κόκκινη γραμμή που έχει θέσει η Πρίστινα. Με τέτοιες «αμερόληπτες» δηλώσεις, δεν θα είναι παράδοξο να μην υπάρχει αύριο αποτέλεσμα, εκτός κι αν επικρατήσει στην Πρίστινα η φωνή της λογικής.
