του Στέφανου Κοτζαμάνη Όσο περνάει ο καιρός, ολοένα και περισσότερο αποδεικνύονται δύο πράγματα:
Πρώτον, ότι το οικονομικό πρόβλημα της Κύπρου ήταν μεγάλο. Και δεύτερον, ότι η προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος από την κυπριακή πλευρά υπήρξε ιδιαίτερα αποτυχημένη.Από τα δύο προβλήματα, περισσότερο ανησυχητικό και επικίνδυνο είναι αναμφίβολα το δεύτερο…Ας πάρουμε λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή.
• Με το ξέσπασμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης, η κυπριακή κυβέρνηση (σε στυλ Αλογοσκούφη και βάλε…) μιλούσε περί «ισχυρής οικονομίας» και μάλιστα συνέχισε να προχωρεί σε οριζόντιες παροχές.
• Όταν η Ελλάδα μπήκε στο μνημόνιο και ο φόβος της «μετάδοσης» του προβλήματος στην Κύπρο ήταν ορατός δια γυμνού οφθαλμού, για την κυπριακή κυβέρνηση και για την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, «πέρα έβρεχε»…
• Όταν στις αρχές του καλοκαιριού του 2011 η Κύπρος βγήκε εκτός αγορών, χρειάστηκαν να μεσολαβήσουν κάμποσοι μήνες(!), μέχρις ότου αποφασιστούν τα πρώτα δημοσιονομικά μέτρα…
• Το Φεβρουάριο του 2012 ψηφίζεται στην ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής το «κούρεμα» των ελληνικών κρατικών ομολόγων και η κυπριακή πλευρά δεν κάνει ούτε κουβέντα για να διαφυλάξει τις τράπεζές της, επειδή ο πρόεδρος δεν το είχε καταλάβει, αλλά και επειδή ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας ήταν τσακωμένος με τον πρόεδρο και… ο ένας δεν απαντούσε στο τηλέφωνο του άλλου(!)
• Την άνοιξη του 2012 η κυβέρνηση παρεμβαίνει με πρωτόγνωρο τρόπο για να «εξυγιάνει» τη Λαϊκή Τράπεζα και κατά τους μήνες της «εξυγίανσής» της Τράπεζας παρατηρούνται, αποδεδειγμένα: μεγάλη φυγή καταθέσεων, πολλαπλασιασμός της εξάρτησης από τον μηχανισμό ELA και εκτίναξη των μη εξυπηρετούμενων δανείων!
• Με την αλλαγή του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας (αυτός φαίνεται πως… μιλούσε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο), προκύπτει πως πέρα από τη Λαϊκή, σοβαρό πρόβλημα είχε και η Τράπεζα Κύπρου! Μάλιστα, ο τότε CEO της Τράπεζας Ανδρέας Ηλιάδης καταγγέλλει σήμερα το διοικητή της Κεντρικής Πανίκο Δημητριάδη για «στήσιμο» της υπόθεσης(!)
• Στα τέλη του 2012, υπογράφεται το περιβόητο προμνημόνιο με την τρόικα, όπου διαφαίνεται ένα «κεφαλαιακό άνοιγμα» της τάξεως των 10 δισ. ευρώ, με μόνη εκκρεμότητα την τελική εκτίμηση της PIMCO για τις τράπεζες. Μάλιστα, η κυπριακή βουλή ψηφίζει στον προϋπολογισμό τα απαιτούμενα μέτρα που είχαν συμφωνηθεί με την τρόικα και πάμε στις κυπριακές εκλογές, με την κοινή γνώμη να πιστεύει πως η οριστική ψήφιση του μνημονίου αφορούσε κάποιες λεπτομέρειες και μάλιστα, πως η Κύπρος θα μπορούσε να πετύχει κάποιες βελτιώσεις…
Οι μετεκλογικοί χειρισμοί • Ο νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας (Νίκος Αναστασιάδης) πηγαίνει στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο κορυφής διαψεύδοντας κατηγορηματικά το σενάριο του «κουρέματος» και φεύγει από τη Σύνοδο αποδεχόμενος το «κούρεμα». Και ενώ μπήκε στη Σύνοδο με ένα κεφαλαιακό άνοιγμα γύρω στα δέκα δισ. ευρώ, βγήκε λίγες ώρες αργότερα με ένα κεφαλαιακό άνοιγμα στα 17 δισ. ευρώ! (να θυμίσουμε πως το ΑΕΠ της Κύπρου είναι γύρω στα 18 δισ. ευρώ).
• Ο υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής πηγαίνει στη Ρωσία για διαπραγματεύσεις και δηλώνει πως δεν θα φύγει αν δεν καταλήξει σε συμφωνία. Τελικά δύο μέρες αργότερα… φεύγει κανονικότατα, χωρίς να καταλήξει σε συμφωνία. Οι χειρισμοί του μάλιστα είναι τόσο αποτελεσματικοί, έτσι ώστε να αποπεμφθεί πριν συμπληρώσει ένα μήνα θητείας.
• Από το πρόσφατο Eurogroup μαθαίνουμε επισήμως πως το κεφαλαιακό άνοιγμα της χώρας που το Νοέμβριο ήταν 10 δισ. και τον Μάρτιο πήγε στα 17 δισ., τώρα ανέβηκε στα 23 δισ. ευρώ και πως το κούρεμα των καταθέσεων από 5-6 δισ. που ήταν τον Μάρτιο, τώρα θα υπερβεί τα 9 δισ. ευρώ…
Και η… «επόμενη μέρα»
Και ενώ η κυπριακή πλευρά καλείται να αντιμετωπίσει την τρέχουσα (δυσμενέστατη) συγκυρία, έχουμε:
• Την κυβέρνηση και όλα τα άλλα πολιτικά κόμματα (πλην του… αριστερού ΑΚΕΛ που τον διόρισε), να έχουν έρθει σε ρήξη με το διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ο οποίος δήλωσε πως έχει τη στήριξη της… Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
• Στην Κεντρική Τράπεζα να έχει παυθεί ο υποδιοικητής της και να έχουν παραιτηθεί τρία μέλη του διοικητικού της συμβουλίου!
• Στις δύο (υπό συγχώνευση) μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας (Κύπρου και Λαϊκή) να έχει παραιτηθεί ή αποπεμφθεί η πλειονότητα των υψηλόβαθμων στελεχών τους… Η Τράπεζα Κύπρου, για παράδειγμα, (που θα απορροφήσει τις εργασίες της Λαϊκής) δεν διαθέτει σήμερα κανένα παλαιό μέλος του διοικητικού της συμβουλίου, αλλά ούτε και κάποιο από τα υψηλόβαθμα στελέχη του πρόσφατου (ή και του απώτερου) παρελθόντος…
• Ερευνώνται οι λογαριασμοί όσων λίγες μέρες πριν τη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου έβγαλαν τα λεφτά τους από την Κύπρο και μεταξύ των ονομάτων εμφανίστηκε και κάποιος συγγενής του προέδρου της Δημοκρατίας.
• Γενικότερα, σε μια κρίσιμη φάση όπως η τρέχουσα, στην Κύπρο επικρατεί ένα κλίμα σκανδαλολογίας, που όλοι κατηγορούν όλους τους υπόλοιπους.
• Εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης δεν υπάρχει, καθώς δεν έχει καν σχεδιαστεί. Κάποια πρώτα μέτρα αναμένονται πιθανόν από την κυβέρνηση μέσα στην εβδομάδα.
Ο επιχειρηματικός κόσμος ζητά (και σωστά) ρευστότητα στην οικονομία και κινήσεις που θα προσπαθήσουν από τη μια πλευρά να περιορίσουν τον αριθμό των ξένων που θα αποχωρήσουν από τη χώρα και από την άλλη πλευρά, να προσελκύσουν νέες εργασίες σε βάθος χρόνου.
Το θετικό στην όλη υπόθεση είναι η ευελιξία και η έντονη προσαρμοστικότητα των Κυπρίων πολιτών και επιχειρηματιών, πέρα φυσικά από το υψηλό επίπεδο του εργατικού δυναμικού και τις επαρκείς υποδομές που διαθέτει η χώρα.
Έτσι, αν η κυπριακή κυβέρνηση λειτουργήσει -αυτή τη φορά τουλάχιστον- άμεσα και αποτελεσματικά, τότε η Κύπρος θα ξεπεράσει και αυτό τη δυσκολία και μάλιστα το τέλος της κρίσης, θα την βρει ακόμη πιο δυνατή.
