Η πολιτική λιτότητας προκαλεί μεγάλη ύφεση

ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Αυξάνει την ανεργία στα νότια κράτη - μέλη της Ευρωζώνης, ενώ επηρεάζει ελάχιστα τα βόρεια

Το πρόβλημα της συνεχώς αυξανόμενης ανεργίας απασχολεί ολοένα και περισσότερο όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Υπάρχουν, όμως, πολύ μεγάλες διαφορές στα ποσοστά αυτά ανάμεσα στα βόρεια και στα νότια κράτη-μέλη της. Και το χειρότερο, οι πολιτικές που τα βόρεια κράτη επιβάλλουν στα νότια διευρύνουν τη διαφορά αυτή, εξαιτίας της μεγάλης ύφεσης που προκαλούν οι πολιτικές σ’ αυτά στα κράτη στα οποία εφαρμόζονται.

Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τις μεταβολές στην ανεργία σε σχέση με τις μεταβολές του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές στα 12 κράτη-πρώτα μέλη της Ευρωζώνης το 2013 σε σχέση με το 2008 (έτος που ξέσπασε η διεθνής οικονομική κρίση). Περιοριζόμαστε στα 12 κράτη δεδομένου ότι συνολικό ΑΕΠ τους αντιστοιχεί στο 98% του ΑΕΠ των 17 κρατών-μελών της και του γεγονότος ότι τα υπόλοιπα 5 εισήλθαν στην Ευρωζώνη αργότερα. Τα 12 κράτη τα χωρίζουμε σε δύο ομάδες: τα βόρεια (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία) και τα νότια (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και, λόγω Μνημονίου, Ιρλανδία.

Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε για το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές του 2005 για τα έτη 2008 και 2013 και για το ποσοστό ανεργίας το έτος 2008 είναι από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Eurostat, ενώ για το ποσοστό της ανεργίας το 2013 είναι εκείνα των χειμερινών προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκαν στη δημοσιότητα στα μέσα Φεβρουαρίου.
Στην 1η στήλη του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται το ποσοστό ανεργίας στα 12 κράτη-πρώτα μέλη και στο σύνολό τους (Ε.Ζ.12) και (στις δύο τελευταίες γραμμές) στις δύο ομάδες τους το έτος 2008, στη 2η στήλη το 2013 και στην 3η η διαφορά τους. Στην 4η και 5η στήλη του Πίνακα δίνεται το ΑΕΠ σε εκατ. ευρώ σε σταθερές τιμές του 2005 για τα έτη 2008 και 2013, αντίστοιχα, και στην 6η στήλη η ποσοστιαία μεταβολή του το 2013 σε σχέση με το 2008.

Από τον Πίνακα αυτό φαίνονται ότι το 2013 σε σχέση με το 2008 τα ακόλουθα.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να αυξηθεί σε 11 κράτη και να μειωθεί μόνο σε 1 (τη Γερμανία). Η μεγαλύτερη διαφορά ποσοστών ανεργίας ανάμεσα στο 2008 και 2013 αναμένεται να σημειωθεί, κατά σειρά ύψους της διαφοράς, στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία και η μικρότερη στο Λουξεμβούργο, την Αυστρία και το Βέλγιο. Η Ελλάδα αναμένεται να ξεπεράσει και την Ισπανία, με αποτέλεσμα πάνω από το ένα τέταρτο (!) του εργατικού δυναμικού της να είναι άνεργοι.

Το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές του 2005 αναμένεται να αυξηθεί σε 5 κράτη και να μειωθεί σε 7. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση αναμένεται να σημειωθεί στη Γερμανία και την Αυστρία και η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση στην Ελλάδα και, σε μεγάλη απόσταση, στην Πορτογαλία. Η μείωση στην Ελλάδα αναμένεται να φτάσει σχεδόν το ένα τέταρτο (!) του ύψους του ΑΕΠ το 2008.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα 5 κράτη στα οποία αναμένεται να σημειωθεί η μεγαλύτερη αύξηση των ποσοστών ανεργίας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Ιταλία) είναι, με κάπως διαφορετική σειρά, τα ίδια στα οποία θα σημειωθεί η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση στο ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, ενώ τα 3 κράτη στα οποία αναμένεται να σημειωθεί η μικρότερη αύξηση των ποσοστών ανεργίας (Λουξεμβούργο, Αυστρία και Βέλγιο) ή μείωση τους (Γερμανία) είναι τα ίδια στα οποία στα οποία αναμένεται να σημειωθεί η μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Σε 7 κράτη η ύφεση προκαλεί αύξηση της ανεργίας (5 από τα οποία είναι τα νότια κράτη της Ευρωζώνης) και σε 1 (τη Γερμανία) η ανάπτυξη προκαλεί μείωσή της. Μόνο σε 4 κράτη υπάρχει μικρή αύξηση της ανεργίας, ενώ παράλληλα υπάρχει ισχνή ανάπτυξη. Είναι κατά συνέπεια σαφές ότι η σχέση ανεργίας-ανάπτυξης ή ύφεσης είναι πολύ ισχυρή βασικά στις νότιες χώρες και αυτό φαίνεται καθαρά στις 2 τελευταίες γραμμές του Πίνακα. Το 2013 σε σχέση με το 2008 στα βόρεια κράτη αναμένεται να αυξηθεί οριακά το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές και να αυξηθεί, επίσης οριακά, το ποσοστό ανεργίας, ενώ, αντίθετα στα νότια αναμένεται να σημειωθεί μεγάλη μείωση του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές (ύφεση) και να υπερδιπλασιαστεί το ποσοστό ανεργίας.

Από την ανάλυση που έγινε στο άρθρο αυτό φαίνεται καθαρά ότι η επιβολή της πολιτικής των Μνημονίων σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία και γενικότερα η πολιτική της λιτότητας που έχει επιβάλει η Γερμανία και στα άλλα νότια κράτη της Ευρωζώνης εκτοξεύουν την ανεργία σε πρωτοφανή ύψη, προκαλώντας τεράστια κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Αν η πολιτική αυτή συνεχιστεί, η κοινωνική έκρηξη στα κράτη αυτά θα είναι αναπόφευκτη, με απρόβλεπτες συνέπειες και για την ίδια την Ευρωζώνη.

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ