Της Κορίνας Βασιλοπούλου
Ποια
μνημονιακή κυβέρνηση κινδυνεύει να καταρρεύσει πρώτη; Ισως όχι η
κυπριακή ούτε καν η ελληνική, αλλά η πορτογαλική! Ναι, αυτή η «υπεύθυνη»
και πειθήνια κυβέρνηση που κάνει τα πάντα «ολόσωστα» και κερδίζει τα
εύσημα της τρόικας και της Μέρκελ! Μέσα στις επόμενες εβδομάδες,
ενδεχομένως και ημέρες, αναμένεται η απόφαση του Συνταγματικού
Δικαστηρίου της Πορτογαλίας σχετικά με τη συνταγματικότητα του
προϋπολογισμού για το 2013 που παρουσίασε ο δεξιός πρωθυπουργός Πέντρο
Πάσος Κοέλιο. Τυχόν αρνητική απόφαση μπορεί να επιφέρει ακόμα και πτώση
της κυβέρνησης!Η υπόθεση ότι η πορτογαλική κυβέρνηση τρίζει περισσότερο από όσο αφήνει να διαφανεί επανήλθε τις τελευταίες μέρες ύστερα από δημοσίευμα της εφημερίδας «Publico». Σύμφωνα με αυτό, ο πρωθυπουργός φέρεται να εκμυστηρεύθηκε σε άτομα του στενού του περιβάλλοντος ότι η κυβέρνησή του κινδυνεύει να μην εξαντλήσει την τετραετία. Κι αυτό γιατί αν το Συνταγματικό Δικαστήριο κρίνει αντισυνταγματικά ορισμένα από τα μέτρα του μνημονίου που περιέχονται στον νέο προϋπολογισμό, τότε θα βρεθεί με τα χέρια δεμένα, καθώς δεν θα έχει εναλλακτικούς τρόπους για να συγκεντρώσει φέτος το 1 δισ. ευρώ που απαιτούν οι μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι πολύ πιθανή η παραίτηση της κυβέρνησης και η διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Πρόταση μομφής
Η έντονη αμφισβήτηση που δέχεται η πολιτική του Κοέλιο από τους πολίτες και ο φόβος για ένα πιθανό χαστούκι από τη δικαιοσύνη έρχονται να δέσουν και με την αντεπίθεση από το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), το οποίο κατέθεσε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης. Αυτή είναι η τέταρτη πρόταση μομφής που δέχεται ο Πορτογάλος πρωθυπουργός από την ανάληψη της θητείας του τον Ιούνιο του 2011. Οι τρεις προηγούμενες είχαν κατατεθεί από το Κομμουνιστικό Κόμμα (PCP) και το Μπλοκ της Αριστεράς (Bloco de Esquerda), αλλά, τότε, οι σοσιαλιστές απείχαν από την ψηφοφορία. Η πρότασή τους αναμένεται να καταψηφιστεί, καθώς η Δεξιά διαθέτει άνετη πλειοψηφία στη Βουλή. Είναι, ωστόσο, άλλη μια κίνηση που δείχνει ότι ο κλοιός γύρω από τον Πάσος Κοέλιο σφίγγει ολοένα και περισσότερο, καθώς μετά την Αριστερά και οι σοσιαλιστές ζητούν ανοιχτά εκλογές.
Το «δράμα» του πρωθυπουργού χρονολογείται από τον περασμένο Γενάρη όταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα (επίσης δεξιός), ενέκρινε μεν τον προϋπολογισμό, παράλληλα ωστόσο παρέπεμψε το ζήτημα στο Συνταγματικό Δικαστήριο προκειμένου να αποφανθεί αυτό τελεσίδικα για τη συνταγματικότητά του. Τα μέτρα που ενδέχεται να κριθούν αντισυνταγματικά είναι η εφάπαξ μείωση όλων των συντάξεων κατά 15%, η συνάρτηση πληρωμής του 13ου και του 14ου μισθού με την άνοδο του ΑΕΠ, η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 66 έτη, ο νέος τρόπος υπολογισμού των μελλοντικών συντάξεων και η μόνιμη μείωση στους μισθούς των δημόσιων λειτουργών.
Γεγονός είναι ότι παρά την υποτακτική στάση του Κοέλιο και τα μπράβο της τρόικας, τα νούμερα δεν βγαίνουν ούτε στην Πορτογαλία. Η Τράπεζα της Πορτογαλίας αναμένει για φέτος ύφεση της τάξης του 2,3%, πάνω από τους υπολογισμούς της κυβέρνησης η οποία «υποσχόταν» ότι η ύφεση θα κυμανθεί κάτω από το 2%. Το 2012, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 3,2%, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση από το 1975. Η ανεργία αγγίζει το ποσοστό ρεκόρ τού 17,6%, ενώ οι Πορτογάλοι, κυρίως οι νέοι, μεταναστεύουν κατά χιλιάδες. Την ίδια στιγμή, η δημόσια παιδεία και υγεία αιμορραγούν από τις δραστικές περικοπές, ενώ η κυβέρνηση έχει βγάλει στο σφυρί όλη τη δημόσια περιουσία, από αεροδρόμια και λιμάνια μέχρι την κρατική εταιρεία αερομεταφορών, την κρατική ραδιοτηλεόραση και την εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας.
Πριν από λίγες μέρες, η τρόικα έδωσε παράταση ενός έτους στην Πορτογαλία για να εκπληρώσει τους στόχους για μείωση του ελλείμματος, το οποίο φέτος ανέρχεται στο 6,4% του ΑΕΠ, σχεδόν μιάμιση μονάδα πάνω από τον προκαθορισμένο στόχο. Παράλληλα όμως, τα πορτογαλικά σπρεντ ανεβαίνουν, επηρεασμένα προφανώς και από την κρίση στην Κύπρο, ενώ ο Standard & Poor’s υποβάθμισε την αξιολόγηση της οικονομίας της Πορτογαλίας από σταθερή σε αρνητική.
Ασκηση πίεσης
Ο Κοέλιο, σε φανερά δύσκολη θέση, προσπαθεί να προλάβει τα χειρότερα για αυτόν επιχειρώντας ανοιχτά να επηρεάσει την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. «Το δικαστήριο θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του ως προς τις αποφάσεις που καλείται να λάβει και τον αντίκτυπο που ενδεχομένως να έχουν στη χώρα», δήλωσε. Αρνήθηκε, ωστόσο, ότι προσπαθεί να προκαταβάλει τη δικαστική απόφαση σχολιάζοντας: «Αλίμονο αν η έκκληση για υπευθυνότητα αρχίσει να ερμηνεύεται ως άσκηση πίεσης προς το Ανώτατο Δικαστήριο».
Αλλά, ακόμα κι αν ο Πορτογάλος πρωθυπουργός γλιτώσει με μια ευνοϊκή για αυτόν απόφαση, δεν θα συμβεί το ίδιο και με το ανοιχτό μέτωπο του δρόμου. Οι Πορτογάλοι, από εκεί που δεν διαδήλωναν σχεδόν ποτέ, πέρυσι πραγματοποίησαν συνολικά περισσότερες από 3.000 διαδηλώσεις σε διάφορα σημεία της χώρας, οχτώ διαδηλώσεις την ημέρα, κατά μέσο όρο! Η πιο μεγαλειώδης ήταν εκείνη της 15ης Σεπτεμβρίου, η πολυπληθέστερη στην ιστορία της χώρας, στην οποία κατέβηκαν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι. Ανάλογου μεγέθους ήταν και η πρόσφατη διαδήλωση στις 2 Μαρτίου με το γενικό σύνθημα «άντε πηδήξου τρόικα» (Que se lixe a troika) και τα πλήθη να τραγουδούν το Grandola Vila Morena, το τραγούδι που έγινε ο ύμνος της Επανάστασης των Γαριφάλων, η οποία ανέτρεψε τη χούντα στις 25 Απριλίου του 1974.
