Μητροπούλου Ειρήνη
Πόσο κινδυνεύει η
συνοχή της Ευρώπης από την ψήφο, το τελευταίο όπλο των γονατισμένων από
την κρίση λαών της; Μπορούν να τη φέρουν μπροστά στο «ατύχημα» εκλογές
σαν της Ιταλίας, όπου ο κόσμος μαύρισε την άγρια λιτότητα α λα
γερμανικά; Θα μπορούσε ένα αδιέξοδο στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της
ευρωζώνης να γίνει η αρχή του τέλους για ένα μεταπολεμικό οικοδόμημα 60
ετών, που είχε κάποτε όραμα την ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία;
Δεν είναι μόνον οι Ιταλοί, οι Γάλλοι, οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι, οι
Ιρλανδοί και βέβαια οι Ελληνες που στενάζουν από τις σκληρές περικοπές,
τους αβάσταχτους φόρους και την έκρηξη της ανεργίας. Από το
ευρωσκεπτικιστικό Λονδίνο ως την εξεγερμένη για την τιμή του ηλεκτρικού
ρεύματος Σόφια, φυγόκεντρες δυνάμεις απειλούν την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ)
στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι: θα αλλάξει η συνταγή της λιτότητας ή θα
επιμείνει η Γερμανία της Ανγκελα Μέρκελ, μαζί με τους πλούσιους εταίρους
της του Βορρά, όπως η Ολλανδία και η Φινλανδία, στην ίδια ασφυκτική
πολιτική με κίνδυνο να βουλιάξει η Γηραιά Ηπειρος κάτω από κύματα λαϊκής
οργής και λαϊκισμού;
«Περισσότεροι από το 50% των ψηφοφόρων διάλεξαν ένα λαϊκίστικο αντιευρωπαϊκό κόμμα. Είναι μια δυνατή καμπάνα που χτυπάνε οι Ιταλοί. Δείχνει ότι ο κόσμος απορρίπτει την πολιτική ανάκαμψης μέσω λιτότητας. Η ψήφος ήταν και δυνατή φωνή υπέρ της εθνικής κυριαρχίας - απέρριψε τις προσπάθειες της ΕΕ να ελέγξει το ιταλικό πολιτικό σύστημα» λέει στο «Βήμα» ο Πάολο Κουέρτσια, πολιτικός αναλυτής στη Ρώμη.
«Η οργή των ιταλών ψηφοφόρων δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Να μην ξεχνάμε τις εκλογές στην Ελλάδα πέρυσι την άνοιξη. Θα δούμε παρόμοια πράγματα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία. Είναι το λογικό και αναμενόμενο αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής» λέει στο «Βήμα» ο Ολαφ Μπένκε, επικεφαλής του κέντρου αναλύσεων ECFR, στο Βερολίνο.
Η εικόνα είναι καταθλιπτικά γνώριμη. Μείωση μισθών; Στην Ελλάδα -20%, στην Πορτογαλία -10%, στην Ισπανία -5,9% και στην Ιταλία -2,9%. Ανεργία; Σε ύψη δυσθεώρητα. Στο 27% στην Ελλάδα, στο 26% στην Ισπανία, στο 11% στον γενικό πληθυσμό, στο 35% στους νέους, στην Ιταλία. Ακόμη και στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη, η ανεργία καλπάζει στο 10% στον γενικό πληθυσμό και στο 30% στους νέους 18-25 ετών.
Δεν είναι περίεργο που ο κόσμος στον Νότο εξεγείρεται κατά του δημοσιονομικού σαδισμού της ΕΕ. Είναι δυνατόν να αντέξουν λαοί της Ευρώπης, συνηθισμένοι να ζουν στην πρώτη ταχύτητα του δυτικού κόσμου, τέτοια φτώχεια και εξαθλίωση;
Το αποτέλεσμα είναι η οργή μιας ταλαιπωρημένης κοινωνίας στα όρια της αντοχής της και η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, με την άνοδο του λαϊκισμού και των άκρων, στην Αριστερά και στη Δεξιά.
Από τα θηριώδη ποσοστά του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία (30% στον πρώτο γύρο των προεδρικών) ως τη Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα και τους νεοφασίστες του Jobbik στην Ουγγαρία, η Ακροδεξιά έχει σηκώσει κεφάλι στην Ευρώπη της κρίσης. Από πίσω βρίσκονται η μεγάλη ανεργία, η ανεξέλεγκτη παράνομη μετανάστευση, η ανασφάλεια και η συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, που έχουν φτιάξει έναν κοινωνικό χώρο με χαμηλό ηθικό, πολύ ευάλωτο στον καταγγελτικό λαϊκισμό.
«Η λιτότητα δεν είναι βιώσιμη, ούτε στην οικονομία ούτε στην κοινωνία. Και είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ενότητα της ΕΕ. Φαίνεται ότι αυτή η πολιτική έχει εξαντλήσει τα όριά της, αλλά θα χρειαστεί δυστυχώς καιρός για να δούμε πραγματικές αλλαγές. Μεγάλο μέρος του προβλήματος είναι ότι η οικονομία της Γερμανίας συνεχίζει να πηγαίνει καλά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι που της επιτρέπει να διαιωνίζει αυτές τις ανοησίες, ότι τάχα η δημοσιονομική λιτότητα έχει αποτελέσματα. Ο μόνος λόγος για τον οποίο τα πάει καλά ακόμη η Γερμανία είναι το τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα, που είναι κατά μεγάλο μέρος προϊόν της "σπατάλης" των γειτόνων της στη Μεσόγειο» μας λέει ο Μάρσαλ Αουερμπακ, διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Νέα Οικονομική Σκέψη (INET) στη Νέα Υόρκη.
Τις εκλογές στην Ιταλία τις έχασε η... Γερμανία. Το δείχνουν τα ποσοστά. Ο πιο στενός σύμμαχος της Μέρκελ, ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, έπεσε αλεξιπτωτιστής από τις Βρυξέλλες το 2011, για να αντικαταστήσει άρον άρον τον Καβαλιέρε και να επιβάλει τη λιτότητα. Συγκέντρωσε μετά βίας 10%. Ο ευρωπαϊστής κεντροαριστερός Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι (PD, πρώτο κόμμα σε όλες τις δημοσκοπήσεις) είναι ο μεγάλος ηττημένος, επειδή δεν έχει την πλειοψηφία για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Νικητές; Ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος νεκραναστήθηκε, με την υπόσχεση να γυρίσει πίσω στους Ιταλούς τα 4 δισ. ευρώ που πλήρωσαν πέρυσι σε φόρους ακινήτων που έβαλε ο Μόντι. Γνωστή και δημόσια είναι η προσωπική βεντέτα του με τη Μέρκελ και τις λοιπές γερμανικές δυνάμεις που τον λένε «κλόουν».
Θριαμβευτής; Ο Μπέπε Γκρίλο, ο λαϊκιστής τηλεστάρ κωμικός με το 25% των ψήφων. Εκτός του ότι βρίζει τους πάντες και τα πάντα στο ιταλικό κατεστημένο, προτείνει στρατηγική εξόδου από το κοινό νόμισμα για την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, και τη δημιουργία μιας ένωσης του «αδύναμου ευρώ» στον Νότο.
ΒΡΕΤΑΝΙΑ
«Θεωρώ δύσκολο, αλλά πιο πιθανό, από τις διαπραγματεύσεις να προκύψει μια προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Μπερσάνι ή ίσως υπό έναν ημι-πολιτικό / ημι-τεχνοκράτη πρωθυπουργό όπως ο Τζουλιάνο Αμάτο, με συμφωνημένο πρόγραμμα μέτρων (για την πάταξη της διαφθοράς, για την ανάπτυξη κτλ.), και σύντομη ημερομηνία λήξεως.
Ενας μεγάλος συνασπισμός Μπερσάνι - Μπερλουσκόνι, με ή χωρίς τον Μόντι, θα είχε συντριπτική πλειοψηφία, αλλά με δεδομένες τόσο σοβαρές προσωπικές και ιδεολογικές διαφωνίες είναι μάλλον απίθανος. Τον θέλει ο Μπερλουσκόνι, για να ξαναπαίξει κεντρικό ρόλο, και να εμφανιστεί σαν ρυθμιστής της πολιτικής και σωτήρας της χώρας από την ακυβερνησία. Ωστόσο θα ήταν ένα τεράστιο δώρο για τον Γκρίλο, που λέει ότι όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι.
Το τρίτο σενάριο, επίσης μάλλον απίθανο, είναι μια κυβέρνηση μειοψηφίας: ο Μπερσάνι πείθει την Κεντροδεξιά και άλλους να κάνουν αποχή στην ψήφο εμπιστοσύνης, ώστε να σχηματίσει κυβέρνηση. Αλλά μετά θα εξαρτάται από αυτούς για να περνάει κάθε μέτρο ξεχωριστά. Μια τέτοια κυβέρνηση θα μπορούσε να σταθεί μόνο αν γίνουν ασφυκτικές οι εξωτερικές πιέσεις από τις αγορές, την ΕΕ και την ΕΚΤ, και πείσουν τους Μπερλουσκόνι / Γκρίλο να μην τη ρίξουν» καταλήγει ο Γουόλστον.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε δύσκολη θέση βρίσκεται και ο Γκρίλο. Το κόμμα του δημιουργήθηκε ως κίνημα καταγγελτικής διαμαρτυρίας, όχι για να στείλει εκατοντάδες ανθρώπους στη Βουλή. Ο ίδιος δεν είναι καν βουλευτής. Εμφανίζεται σαν πολιτικός γκουρού και ελέγχει εκλεγμένους αξιωματούχους. Ανήκουστο...» μας λέει ο Φράνκο Παβοντσέλο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και πρόεδρος του αγγλόφωνου πανεπιστημίου John Cabot της Ρώμης.
Πάντως όλοι συμφωνούν ότι η νέα κυβέρνηση θα έχει πολύ μικρό χρόνο ζωής. «Θα εκλέξει νέο πρόεδρο της Δημοκρατίας, που η πρώτη δουλειά του θα είναι να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει νέες εκλογές. Το νωρίτερο που μπορεί να συμβεί αυτό είναι τον Ιούλιο, αλλά μάλλον οι εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο, ίσως και την άνοιξη του 2014. Οσο περισσότερο συνεχίζεται η αβεβαιότητα τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για νέα κρίση χρέους και τιμωρία από τις αγορές» εκτιμά ο Γουόλστον.
«Επιστροφή στις κάλπες τώρα αποκλείεται, για τεχνικούς λόγους. Η Βουλή πρέπει να εγκρίνει νέο εκλογικό νόμο προτού προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές. Πρέπει να εκλεγεί από την παρούσα Βουλή νέος πρόεδρος Δημοκρατίας (σ.σ.: η θητεία του Ναπολιτάνο λήγει στις 15 Μαΐου). Επομένως πρέπει να προηγηθεί μια προσωρινή κυβέρνηση κάποιου είδους, ει μη μόνον για να συντάξει και να ψηφίσει τον εκλογικό νόμο» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο Τζιανφράνκο Πασκουίνο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
«Οι κακές επιδόσεις του Μόντι, η επιτυχία του Μπερλουσκόνι και ιδίως αυτή του Γκρίλο ερμηνεύθηκαν και στη Γερμανία σαν καταγγελία και απόρριψη της λιτότητας. Αλλά η γερμανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική σύντομα, γιατί μπορεί να βασίζεται στη συναίνεση και στην πίστη της κοινής γνώμης στο πρότυπο της λεγόμενης "καλής νοικοκυράς από το Σβάμπεν", η οποία δεν ξοδεύει ποτέ περισσότερα λεφτά από όσα μπαίνουν στο σπίτι» μας λέει η Σόιερ.
Αλλά οι εθνικές οικονομίες δεν είναι νοικοκυριά. Στην πολιτική πραγματικότητα χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία η αποταμίευση της επαρχιώτισσας γερμανίδας νοικοκυράς μεταφράζεται σε δραματικές περικοπές των δαπανών για τους μισθούς, τις συντάξεις, την Παιδεία, την Υγεία, για ολόκληρους λαούς που υποφέρουν.
«Και όμως, η Μέρκελ και ο μέσος γερμανός ψηφοφόρος συμφωνούν απολύτως στην πεποίθηση ότι το πρόβλημα προκλήθηκε στον άσωτο Νότο που δανειζόταν για να ξοδεύει σπάταλα. Καθήκον τώρα αυτών των χωρών, λέει ο κόσμος εδώ, είναι να κάνουν μεταρρυθμίσεις, ενώ οι Γερμανοί θα ρίχνουν χρήματα για τη σωτηρία του ευρώ.
Με δεδομένη την υψηλή δημοτικότητα της Μέρκελ και το 40% που παίρνει σταθερά το CDU στις δημοσκοπήσεις, η καγκελάριος δεν έχει κανέναν λόγο να αλλάξει την πολιτική της λιτότητας - ούτε να την εφαρμόσει η ίδια στη Γερμανία - πριν από τις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Από οικονομικής απόψεως, το ευρώ κινδυνεύει περισσότερο μετά τις εκλογές στην Ιταλία. Από πολιτικής απόψεως, η κρίση είναι και ευκαιρία. Μετά την Ολλανδία και τη Γαλλία, η Ιταλία είναι η επόμενη μεγάλη χώρα που - με διαφορετικό τρόπο - εξέφρασε τη διαφωνία της για την πολιτική που επιβάλλει η ΕΕ και ψήφισε αντιευρωπαϊκές δυνάμεις. Η φωνή των λαών στην Ευρώπη εκφράζεται από τις εκλεγμένες εθνικές κυβερνήσεις τους. Οι Ιταλοί, οι οποίοι στήριζαν επί δεκαετίες την ευρωπαϊκή ενοποίηση, γύρισαν την πλάτη στον τεχνοκράτη πρωθυπουργό που τους επέβαλε η ΕΕ.
Το ιδανικό θα ήταν να είχε βγει από τις κάλπες μια νέα αξιόπιστη και δυναμική ιταλική κυβέρνηση που θα έδινε στον λαό της φωνή στην Ευρώπη για να αντιταχθεί στη λιτότητα και να ζητήσει λεφτά για ανάπτυξη και προστασία για το κράτος πρόνοιας» καταλήγει η δρ Σόιερ.
 |
| Η φωτιά που άναψαν ακτιβιστές έξω από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Φραγκφούρτη μοιάζει να απειλεί να κάψει το γλυπτό σύμβολο της ζώνης του ευρώ |
«Περισσότεροι από το 50% των ψηφοφόρων διάλεξαν ένα λαϊκίστικο αντιευρωπαϊκό κόμμα. Είναι μια δυνατή καμπάνα που χτυπάνε οι Ιταλοί. Δείχνει ότι ο κόσμος απορρίπτει την πολιτική ανάκαμψης μέσω λιτότητας. Η ψήφος ήταν και δυνατή φωνή υπέρ της εθνικής κυριαρχίας - απέρριψε τις προσπάθειες της ΕΕ να ελέγξει το ιταλικό πολιτικό σύστημα» λέει στο «Βήμα» ο Πάολο Κουέρτσια, πολιτικός αναλυτής στη Ρώμη.
«Η οργή των ιταλών ψηφοφόρων δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Να μην ξεχνάμε τις εκλογές στην Ελλάδα πέρυσι την άνοιξη. Θα δούμε παρόμοια πράγματα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία. Είναι το λογικό και αναμενόμενο αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής» λέει στο «Βήμα» ο Ολαφ Μπένκε, επικεφαλής του κέντρου αναλύσεων ECFR, στο Βερολίνο.
Η εικόνα είναι καταθλιπτικά γνώριμη. Μείωση μισθών; Στην Ελλάδα -20%, στην Πορτογαλία -10%, στην Ισπανία -5,9% και στην Ιταλία -2,9%. Ανεργία; Σε ύψη δυσθεώρητα. Στο 27% στην Ελλάδα, στο 26% στην Ισπανία, στο 11% στον γενικό πληθυσμό, στο 35% στους νέους, στην Ιταλία. Ακόμη και στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη, η ανεργία καλπάζει στο 10% στον γενικό πληθυσμό και στο 30% στους νέους 18-25 ετών.
Δεν είναι περίεργο που ο κόσμος στον Νότο εξεγείρεται κατά του δημοσιονομικού σαδισμού της ΕΕ. Είναι δυνατόν να αντέξουν λαοί της Ευρώπης, συνηθισμένοι να ζουν στην πρώτη ταχύτητα του δυτικού κόσμου, τέτοια φτώχεια και εξαθλίωση;
Το αποτέλεσμα είναι η οργή μιας ταλαιπωρημένης κοινωνίας στα όρια της αντοχής της και η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση, με την άνοδο του λαϊκισμού και των άκρων, στην Αριστερά και στη Δεξιά.
Από τα θηριώδη ποσοστά του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία (30% στον πρώτο γύρο των προεδρικών) ως τη Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα και τους νεοφασίστες του Jobbik στην Ουγγαρία, η Ακροδεξιά έχει σηκώσει κεφάλι στην Ευρώπη της κρίσης. Από πίσω βρίσκονται η μεγάλη ανεργία, η ανεξέλεγκτη παράνομη μετανάστευση, η ανασφάλεια και η συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, που έχουν φτιάξει έναν κοινωνικό χώρο με χαμηλό ηθικό, πολύ ευάλωτο στον καταγγελτικό λαϊκισμό.
«Η λιτότητα δεν είναι βιώσιμη, ούτε στην οικονομία ούτε στην κοινωνία. Και είναι η μεγαλύτερη απειλή για την ενότητα της ΕΕ. Φαίνεται ότι αυτή η πολιτική έχει εξαντλήσει τα όριά της, αλλά θα χρειαστεί δυστυχώς καιρός για να δούμε πραγματικές αλλαγές. Μεγάλο μέρος του προβλήματος είναι ότι η οικονομία της Γερμανίας συνεχίζει να πηγαίνει καλά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι που της επιτρέπει να διαιωνίζει αυτές τις ανοησίες, ότι τάχα η δημοσιονομική λιτότητα έχει αποτελέσματα. Ο μόνος λόγος για τον οποίο τα πάει καλά ακόμη η Γερμανία είναι το τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα, που είναι κατά μεγάλο μέρος προϊόν της "σπατάλης" των γειτόνων της στη Μεσόγειο» μας λέει ο Μάρσαλ Αουερμπακ, διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Νέα Οικονομική Σκέψη (INET) στη Νέα Υόρκη.
Τις εκλογές στην Ιταλία τις έχασε η... Γερμανία. Το δείχνουν τα ποσοστά. Ο πιο στενός σύμμαχος της Μέρκελ, ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, έπεσε αλεξιπτωτιστής από τις Βρυξέλλες το 2011, για να αντικαταστήσει άρον άρον τον Καβαλιέρε και να επιβάλει τη λιτότητα. Συγκέντρωσε μετά βίας 10%. Ο ευρωπαϊστής κεντροαριστερός Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι (PD, πρώτο κόμμα σε όλες τις δημοσκοπήσεις) είναι ο μεγάλος ηττημένος, επειδή δεν έχει την πλειοψηφία για να σχηματίσει κυβέρνηση.
Νικητές; Ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος νεκραναστήθηκε, με την υπόσχεση να γυρίσει πίσω στους Ιταλούς τα 4 δισ. ευρώ που πλήρωσαν πέρυσι σε φόρους ακινήτων που έβαλε ο Μόντι. Γνωστή και δημόσια είναι η προσωπική βεντέτα του με τη Μέρκελ και τις λοιπές γερμανικές δυνάμεις που τον λένε «κλόουν».
Θριαμβευτής; Ο Μπέπε Γκρίλο, ο λαϊκιστής τηλεστάρ κωμικός με το 25% των ψήφων. Εκτός του ότι βρίζει τους πάντες και τα πάντα στο ιταλικό κατεστημένο, προτείνει στρατηγική εξόδου από το κοινό νόμισμα για την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, και τη δημιουργία μιας ένωσης του «αδύναμου ευρώ» στον Νότο.
Οι εστίες της φωτιάς στην Ευρωπαϊκή Ενωση
ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Ευρωσκεπτικιστές από κούνια
Ηταν πάντοτε με το ένα πόδι μέσα και με το άλλο έξω από την ΕΕ,
εξαιτίας της ειδικής σχέσης με την Αμερική και των συμφερόντων του Σίτι
του Λονδίνου. Οι Βρετανοί δεν θέλησαν ποτέ να εγκαταλείψουν τη στερλίνα,
πόσω μάλλον τώρα, μέσα στην κρίση χρέους της ευρωζώνης. Ο Συντηρητικός
πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον προκήρυξε δημοψήφισμα, για να ψηφίσει ο
λαός, το 2017, αν θέλει να μείνει στην ΕΕ.
ΓΑΛΛΙΑ
Ο επόμενος μεγάλος ασθενής
Εριξαν τον Σαρκοζί, πιστό σύμμαχο της Μέρκελ, και εξέλεξαν τον
Σοσιαλιστή Ολάντ που υποσχέθηκε ανάπτυξη. Η άλλοτε κραταιά Γαλλία, ένας
από τους δύο πυλώνες της ΕΕ, έχει απίστευτο χρέος, έλλειμμα και ύφεση.
Ηδη εκατομμύρια Γάλλοι ζουν με τον καθημερινό φόβο της κοινωνικής
υποβάθμισης. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, 15 εκατομμύρια άνθρωποι
δεν μπορούν να καλύψουν τις βιοποριστικές ανάγκες τους.
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ
Τα πάμφτωχα Βαλκάνια
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τους Βούλγαρους ήταν η αύξηση
στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Κατέβηκαν στους δρόμους και έριξαν
τον δεξιό πρωθυπουργό Μπορίσοφ. Είναι ο τελευταίος σε μια σειρά
ευρωπαίων ηγετών που έπεσαν θύματα της κρίσης. Με μέσο μισθό χαμηλότερο
από 400 ευρώ και μέση σύνταξη 150 ευρώ, η Βουλγαρία είναι σήμερα το
φτωχότερο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
ΟΥΓΓΑΡΙΑ
Σκάνδαλα και φασίστες
Οι Σοσιαλιστές, οι οποίοι έπεσαν λόγω σκανδάλων διαφθοράς, άφησαν
πίσω τους ένα δάνειο 20 δισ. ευρώ από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Ο κόσμος
εξέλεξε έναν δεξιό πρωθυπουργό, τον Βίκτορ Ορμπάν, αλλά την έκπληξη την
έκανε το φασιστικό κόμμα Jobbik, που βγήκε από τις κάλπες τρίτη δύναμη
στη Βουλή. Το ακροδεξιό κίνημα υπόσχεται οικονομική προστασία στους
φτωχούς και επιτίθεται σε μετανάστες και Ρομά.
ΤΑ «ΤΡΙΑ ΑΛΦΑ»
Εμείς γιατί να πληρώνουμε;
Γερμανοί, Ολλανδοί, Αυστριακοί, Φινλανδοί, στις χώρες με το «τριπλό
Α» από τους οίκους αξιολόγησης, απειλούν την ενωμένη Ευρώπη από την
ανάποδη. Υπερήφανοι για τη δημοσιονομική αρετή και την καθαρή
διακυβέρνηση στην πατρίδα τους, οι βόρειοι εταίροι δεν θέλουν να
πληρώσουν τα ακριβά πακέτα σωτηρίας για άλλες χώρες της ευρωζώνης που
τις θεωρούν σπάταλες, ανεύθυνες και διεφθαρμένες.
Ιταλία
Μία δύσκολη και δύο απίθανες λύσεις
Με τέτοιο εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο δεν δίνει πλειοψηφία σε κανέναν, ποιος θα κυβερνήσει την Ιταλία και ως πότε; «Τρεις είναι οι λύσεις, μία δύσκολη και δύο απίθανες» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Τζέιμς Γουόλστον, καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης (AUR) και τακτικός αρθρογράφος στον «Guardian».
Μία δύσκολη και δύο απίθανες λύσεις
Με τέτοιο εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο δεν δίνει πλειοψηφία σε κανέναν, ποιος θα κυβερνήσει την Ιταλία και ως πότε; «Τρεις είναι οι λύσεις, μία δύσκολη και δύο απίθανες» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Τζέιμς Γουόλστον, καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ρώμης (AUR) και τακτικός αρθρογράφος στον «Guardian».
«Θεωρώ δύσκολο, αλλά πιο πιθανό, από τις διαπραγματεύσεις να προκύψει μια προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Μπερσάνι ή ίσως υπό έναν ημι-πολιτικό / ημι-τεχνοκράτη πρωθυπουργό όπως ο Τζουλιάνο Αμάτο, με συμφωνημένο πρόγραμμα μέτρων (για την πάταξη της διαφθοράς, για την ανάπτυξη κτλ.), και σύντομη ημερομηνία λήξεως.
Ενας μεγάλος συνασπισμός Μπερσάνι - Μπερλουσκόνι, με ή χωρίς τον Μόντι, θα είχε συντριπτική πλειοψηφία, αλλά με δεδομένες τόσο σοβαρές προσωπικές και ιδεολογικές διαφωνίες είναι μάλλον απίθανος. Τον θέλει ο Μπερλουσκόνι, για να ξαναπαίξει κεντρικό ρόλο, και να εμφανιστεί σαν ρυθμιστής της πολιτικής και σωτήρας της χώρας από την ακυβερνησία. Ωστόσο θα ήταν ένα τεράστιο δώρο για τον Γκρίλο, που λέει ότι όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι.
Το τρίτο σενάριο, επίσης μάλλον απίθανο, είναι μια κυβέρνηση μειοψηφίας: ο Μπερσάνι πείθει την Κεντροδεξιά και άλλους να κάνουν αποχή στην ψήφο εμπιστοσύνης, ώστε να σχηματίσει κυβέρνηση. Αλλά μετά θα εξαρτάται από αυτούς για να περνάει κάθε μέτρο ξεχωριστά. Μια τέτοια κυβέρνηση θα μπορούσε να σταθεί μόνο αν γίνουν ασφυκτικές οι εξωτερικές πιέσεις από τις αγορές, την ΕΕ και την ΕΚΤ, και πείσουν τους Μπερλουσκόνι / Γκρίλο να μην τη ρίξουν» καταλήγει ο Γουόλστον.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε δύσκολη θέση βρίσκεται και ο Γκρίλο. Το κόμμα του δημιουργήθηκε ως κίνημα καταγγελτικής διαμαρτυρίας, όχι για να στείλει εκατοντάδες ανθρώπους στη Βουλή. Ο ίδιος δεν είναι καν βουλευτής. Εμφανίζεται σαν πολιτικός γκουρού και ελέγχει εκλεγμένους αξιωματούχους. Ανήκουστο...» μας λέει ο Φράνκο Παβοντσέλο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και πρόεδρος του αγγλόφωνου πανεπιστημίου John Cabot της Ρώμης.
Πάντως όλοι συμφωνούν ότι η νέα κυβέρνηση θα έχει πολύ μικρό χρόνο ζωής. «Θα εκλέξει νέο πρόεδρο της Δημοκρατίας, που η πρώτη δουλειά του θα είναι να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει νέες εκλογές. Το νωρίτερο που μπορεί να συμβεί αυτό είναι τον Ιούλιο, αλλά μάλλον οι εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο, ίσως και την άνοιξη του 2014. Οσο περισσότερο συνεχίζεται η αβεβαιότητα τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για νέα κρίση χρέους και τιμωρία από τις αγορές» εκτιμά ο Γουόλστον.
«Επιστροφή στις κάλπες τώρα αποκλείεται, για τεχνικούς λόγους. Η Βουλή πρέπει να εγκρίνει νέο εκλογικό νόμο προτού προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές. Πρέπει να εκλεγεί από την παρούσα Βουλή νέος πρόεδρος Δημοκρατίας (σ.σ.: η θητεία του Ναπολιτάνο λήγει στις 15 Μαΐου). Επομένως πρέπει να προηγηθεί μια προσωρινή κυβέρνηση κάποιου είδους, ει μη μόνον για να συντάξει και να ψηφίσει τον εκλογικό νόμο» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο Τζιανφράνκο Πασκουίνο, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια.
Ανγκέλικα Σόιερ: Η Μέρκελ δεν θα αλλάξει ρότα ως τις εκλογές του Σεπτεμβρίου
Ινστιτούτο για τις Κοινωνικές Επιστήμες GESIS - Leibniz, στο Μανχάιμ της Γερμανίας
«Η οργή στις κάλπες και το ενδεχόμενο παράλυσης στην Ιταλία δεν θα πείσουν τους Γερμανούς να αλλάξουν σύντομα πολιτική. Ολοι μιλάνε εδώ για την ανάγκη να συνεχιστεί η αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα στις νότιες χώρες της Ευρώπης» λέει στο «Βήμα» η Ανγκέλικα Σόιερ, του Ινστιτούτου για τις Κοινωνικές Επιστήμες GESIS - Leibniz, στο Μανχάιμ της Γερμανίας.
Ινστιτούτο για τις Κοινωνικές Επιστήμες GESIS - Leibniz, στο Μανχάιμ της Γερμανίας
«Η οργή στις κάλπες και το ενδεχόμενο παράλυσης στην Ιταλία δεν θα πείσουν τους Γερμανούς να αλλάξουν σύντομα πολιτική. Ολοι μιλάνε εδώ για την ανάγκη να συνεχιστεί η αυστηρή δημοσιονομική λιτότητα στις νότιες χώρες της Ευρώπης» λέει στο «Βήμα» η Ανγκέλικα Σόιερ, του Ινστιτούτου για τις Κοινωνικές Επιστήμες GESIS - Leibniz, στο Μανχάιμ της Γερμανίας.
«Οι κακές επιδόσεις του Μόντι, η επιτυχία του Μπερλουσκόνι και ιδίως αυτή του Γκρίλο ερμηνεύθηκαν και στη Γερμανία σαν καταγγελία και απόρριψη της λιτότητας. Αλλά η γερμανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει πολιτική σύντομα, γιατί μπορεί να βασίζεται στη συναίνεση και στην πίστη της κοινής γνώμης στο πρότυπο της λεγόμενης "καλής νοικοκυράς από το Σβάμπεν", η οποία δεν ξοδεύει ποτέ περισσότερα λεφτά από όσα μπαίνουν στο σπίτι» μας λέει η Σόιερ.
Αλλά οι εθνικές οικονομίες δεν είναι νοικοκυριά. Στην πολιτική πραγματικότητα χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία η αποταμίευση της επαρχιώτισσας γερμανίδας νοικοκυράς μεταφράζεται σε δραματικές περικοπές των δαπανών για τους μισθούς, τις συντάξεις, την Παιδεία, την Υγεία, για ολόκληρους λαούς που υποφέρουν.
«Και όμως, η Μέρκελ και ο μέσος γερμανός ψηφοφόρος συμφωνούν απολύτως στην πεποίθηση ότι το πρόβλημα προκλήθηκε στον άσωτο Νότο που δανειζόταν για να ξοδεύει σπάταλα. Καθήκον τώρα αυτών των χωρών, λέει ο κόσμος εδώ, είναι να κάνουν μεταρρυθμίσεις, ενώ οι Γερμανοί θα ρίχνουν χρήματα για τη σωτηρία του ευρώ.
Με δεδομένη την υψηλή δημοτικότητα της Μέρκελ και το 40% που παίρνει σταθερά το CDU στις δημοσκοπήσεις, η καγκελάριος δεν έχει κανέναν λόγο να αλλάξει την πολιτική της λιτότητας - ούτε να την εφαρμόσει η ίδια στη Γερμανία - πριν από τις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Από οικονομικής απόψεως, το ευρώ κινδυνεύει περισσότερο μετά τις εκλογές στην Ιταλία. Από πολιτικής απόψεως, η κρίση είναι και ευκαιρία. Μετά την Ολλανδία και τη Γαλλία, η Ιταλία είναι η επόμενη μεγάλη χώρα που - με διαφορετικό τρόπο - εξέφρασε τη διαφωνία της για την πολιτική που επιβάλλει η ΕΕ και ψήφισε αντιευρωπαϊκές δυνάμεις. Η φωνή των λαών στην Ευρώπη εκφράζεται από τις εκλεγμένες εθνικές κυβερνήσεις τους. Οι Ιταλοί, οι οποίοι στήριζαν επί δεκαετίες την ευρωπαϊκή ενοποίηση, γύρισαν την πλάτη στον τεχνοκράτη πρωθυπουργό που τους επέβαλε η ΕΕ.
Το ιδανικό θα ήταν να είχε βγει από τις κάλπες μια νέα αξιόπιστη και δυναμική ιταλική κυβέρνηση που θα έδινε στον λαό της φωνή στην Ευρώπη για να αντιταχθεί στη λιτότητα και να ζητήσει λεφτά για ανάπτυξη και προστασία για το κράτος πρόνοιας» καταλήγει η δρ Σόιερ.
