Γράφει ο Σταύρος ΛυγερόςΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ του α’ γύρου δεν αφήνει αμφιβολία ότι ο αρχηγός του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης θα είναι ο επόμενος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η εξέλιξη αυτή δικαιώνει όσους υποστηρίζουν ότι στην πολιτική δεν πρέπει ποτέ να λες ποτέ. Το 2004 ο Αναστασιάδης ήταν πολιτικά απαξιωμένος, λόγω της ταύτισής του με το σχέδιο Ανάν, το οποίο απέρριψε ο κυπριακός Ελληνισμός με το συντριπτικό 76%. Μεταξύ αυτών και η μεγάλη πλειονότητα των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ.
Οπως αποδεικνύουν τα έγγραφα του Στέιτ Ντηπάρτμεντ που διέρρευσαν στα Wikileaks, οι Αμερικανοί ενδιαφέρθηκαν πολύ για να διατηρηθεί ο Αναστασιάδης στην ηγεσία του ΔΗΣΥ και να ανατάξει το τραυματισμένο προφίλ του. Ο παράγοντας, όμως, που εξ αντιδιαστολής επέτρεψε την τωρινή εκλογική νίκη του είναι αναμφισβήτητα η πολλαπλά απογοητευτική προεδρική θητεία του Δημήτρη Χριστόφια.
Υπενθυμίζουμε ότι στην κυπριακή πολιτική σκηνή δεσπόζουν παραδοσιακά το δεξιό ΔΗΣΥ και το κομμουνιστικογενές ΑΚΕΛ (γύρω στα 30% έκαστο). Στον ενδιάμεσο χώρο κινούνται κατά σειρά εκλογικής επιρροής το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, το Ευρωπαϊκό Κόμμα και οι Οικολόγοι. Οι δύο μεγάλες παρατάξεις έχουν το πλεονέκτημα ότι στέλνουν τον υποψήφιό τους στον β’ γύρο. Πρόεδροι από τον ενδιάμεσο χώρο εξελέγησαν (Σπύρος Κυπριανού και Τάσσος Παπαδόπουλος) μόνο όταν είχαν την υποστήριξη του ΑΚΕΛ.
Τα ανταλλάγματα
Στις εκλογές του 2008 το ΑΚΕΛ πρότεινε για πρώτη φορά δικό του υποψήφιο, αποκλείοντας τον Τάσσο Παπαδόπουλο από τον δεύτερο γύρο. Τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου υποχρεώθηκαν να υποστηρίξουν στον δεύτερο γύρο την υποψηφιότητα Χριστόφια, εξασφαλίζοντας ανταλλάγματα στο επίπεδο των αξιωμάτων και των πελατειακών σχέσεων.
Ο δρόμος του Αναστασιάδη προς την προεδρία άνοιξε διάπλατα όταν εξασφάλισε από τον α’ γύρο την υποστήριξη του Μάριου Καρογιάν, προέδρου του κεντρώου ΔΗΚΟ. Αν και η συμμαχία αυτή διέσπασε το ΔΗΚΟ, κατάφερε να υπονομεύσει την προσπάθεια του Γιώργου Λιλλήκα να διεμβολίσει τον διπολισμό. Οπως απέδειξε το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής, εάν το ΔΗΚΟ είχε υποστηρίξει τον Λιλλήκα, αυτός θα είχε αποκλείσει τον υποψήφιο του ΑΚΕΛ και πιθανότατα θα είχε εκλεγεί Πρόεδρος.
Αυτή την εξέλιξη, όμως, δεν την ήθελαν πολλοί.
• Πρώτον, ο Αναστασιάδης για προφανείς λόγους.
• Δεύτερον, το ΑΚΕΛ, επειδή έχει κομματικό συμφέρον να συντηρηθεί ο διπολισμός. Η εκλογή του Λιλλήκα θα άλλαζε το σκηνικό, δημιουργώντας μία δυναμική συσπείρωσης και πολιτικής ηγεμονίας του ενδιάμεσου χώρου.
• Τρίτον, ο αμερικανοβρετανικός παράγοντας, λόγω του γεγονότος ότι ο Λιλλήκας είναι εκφραστής της πολιτικής του Τάσσου Παπαδόπουλου στο Κυπριακό.
• Τέταρτον, η Αγκυρα για τον ίδιο ακριβώς λόγο.
• Πέμπτον, το ευρωιερατείο, επειδή ο Λιλλήκας ήταν ο μόνος υποψήφιος ο οποίος έθεσε ζητήματα για το Μνημόνιο και πρότεινε μία εναλλακτική λύση.
Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι άσκησαν την επιρροή τους, αλλά τον καθοριστικό ρόλο για την εκλογική νίκη του Αναστασιάδη έπαιξε η φθορά του ΑΚΕΛ, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στη μικρή ελληνοκυπριακή κοινωνία τα κόμματα είναι σε μεγάλο βαθμό «φυλές». Η συνοχή τους στηρίζεται λιγότερο σε τρέχοντα πολιτικά κριτήρια και περισσότερο σε παραδοσιακούς δεσμούς και πελατειακές σχέσεις. Γι’ αυτό και οι μετακινήσεις είναι περιορισμένες.
Αυτό δεν άλλαξε ούτε σ’ αυτές τις εκλογές, παρότι η κυπριακή κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη όχι μόνο με τη χρόνια πρόκληση της κατοχής, αλλά και με δύο πρόσθετες, ζωτικής σημασίας και συνδεόμενες μεταξύ τους προκλήσεις. Η πρώτη είναι η υπαγωγή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μνημόνιο, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κυπριακή οικονομία και κοινωνία. Η δεύτερη πρόκληση είναι η αξιοποίηση του -όπως όλα δείχνουν- μεγάλου ενεργειακού πλούτου, η αξία του οποίου υπολογίζεται σε πολλές εκατοντάδες δισ. ευρώ.
...και η Κύπρος σε επικίνδυνες ατραπούς
Ο ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ προσπάθησε προεκλογικά να αποσυνδέσει την υποψηφιότητά του από το σχέδιο Ανάν και βεβαίως οι Ελληνοκύπριοι δεν τον ψήφισαν για τη θέση που είχε πάρει στο δημοψήφισμα του 2004. Το σχέδιο Ανάν μπορεί να είναι νεκρό, αλλά η λύση τύπου Ανάν ζει και περιμένει στη γωνία για να εμφανισθεί. Και ο Αναστασιάδης δεν έχει κρύψει ότι τέτοιου είδους λύση επιδιώκει.
Ταυτοχρόνως, είναι και ένθερμος υποστηρικτής του μνημονίου. Επίσης, έφθασε να συζητήσει και το ενδεχόμενο μεταφοράς του κυπριακού φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας! Είναι δικαιολογημένη, λοιπόν, η ευφορία που προκαλεί στην Ουάσιγκτον, στο Λονδίνο, στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, αλλά και στην Αγκυρα η εκλογή Αναστασιάδη.
Υπενθυμίζουμε ότι η τρόικα έχει ήδη θέσει ως όρο τα έσοδα από την εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου να πηγαίνουν για την εξόφληση των δανειστών. Υπενθυμίζουμε, επίσης, ότι μετά την αποτυχία της να εμποδίσει τις γεωτρήσεις, η Αγκυρα απαιτεί τα έσοδα από την εκμετάλλευση να μοιρασθούν μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Κι αυτό παρότι από το 1983 οι Τουρκοκύπριοι έχουν ανακηρύξει δικό τους κράτος. Οι Ελληνοκύπριοι έχουν για πολλά χρόνια βολευθεί σε ψευδαισθήσεις. Πατούν σε δύο βάρκες. Απορρίπτουν λύσεις τύπου Ανάν, αλλά επιμένουν στο στερεότυπο της κατ’ όνομα διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Το πραγματικό δίλημμα, όμως, είναι διχοτόμηση τύπου Ανάν, που θα υποθηκεύσει και την ελεύθερη Κύπρο, ή αναζήτηση από μηδενική βάση μιας λύσης που κατά το δυνατόν θα εξασφαλίζει τα συμφέροντα του κυπριακού Ελληνισμού. Η εκτίμησή μας είναι ότι σ’ αυτή την πολλαπλά κρίσιμη συγκυρία η εκλογή Αναστασιάδη αναμένεται να οδηγήσει σε επικίνδυνες ατραπούς.
