Κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Τουρκία ως πρωθυπουργός ο Αντώνης Σαμαράς εμφανίσθηκε συγκρατημένος και απέφυγε τις υπερβολές. Η μακρά συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν του έδωσε την ευκαιρία να αποτιμήσει, ο ίδιος, σε προσωπικό επίπεδο, και όχι μέσα από το φίλτρο αναλύσεων συνεργατών και διπλωματών, τον ισχυρό άνδρα της γείτονος.Παράλληλα, είχε την ευκαιρία να υπογραμμίσει τη σημασία που αποδίδει στην πολυεπίπεδη συνεργασία των δύο χωρών σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που άπτονται της καθημερινότητας, αλλά και να εκθέσει με ειλικρίνεια στον κ. Ερντογάν τις ανησυχίες που προκαλούν κάποιες συμπεριφορές της γείτονος. Στο πλαίσιο αυτό, κατέθεσε τη διαχρονική και διακομματική ελληνική θέση σχετικά με τα «ακανθώδη» ζητήματα, η οποία συμπυκνώνεται στην προβολή του διεθνούς δικαίου ως βάσης για τη διευθέτηση διαφορών, σε αντίθεση με την «προτίμηση» της Τουρκίας για την αναζήτηση λύσεων μέσα από διάλογο και διμερείς διαπραγματεύσεις, θέση που είναι βέβαιο ότι επανέλαβε ο συνομιλητής του.
Η πρώτη άμεση εμπλοκή του κ. Σαμαρά στη διαχείριση της δύσκολης αυτής σχέσης στο ανώτατο επίπεδο πήγε καλά. Ο Ελληνας πρωθυπουργός έφυγε μάλλον ικανοποιημένος από την Κωνσταντινούπολη, με την έννοια ότι, αν και φυσικά δεν λύθηκαν ως διά μαγείας τα μείζονα ζητήματα που χωρίζουν τις δύο χώρες, έγινε ένα καλό βήμα, όχι μόνο σε προσωπικό, αλλά και σε θεσμικό επίπεδο, με την υπογραφή 25 συμφωνιών, το οποίο εκ των πραγμάτων αποτελεί προϋπόθεση για την όποια πρόοδο μπορεί να επιτευχθεί στην πορεία. Υπό αυτό το πρίσμα ερμηνεύεται και η δήλωσή του ότι ήταν μια «καλή μέρα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
Εχοντας ζυγίσει με πολλή προσοχή τα δεδομένα, στο εσωτερικό και το εξωτερικό, ο κ. Σαμαράς απέφυγε μια κλιμάκωση που εγκυμονεί κινδύνους και επέλεξε την οδό της μετριοπάθειας και των «μικρών βημάτων». Δεν βιάζεται, έχοντας διδαχθεί από καλοπροαίρετες απόπειρες του παρελθόντος, οι οποίες, όμως, δεν απέφεραν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Χωρίς τυμπανοκρουσίες, άρχισε να οικοδομεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τη γείτονα και καλή προσωπική χημεία με τον παντοδύναμο ηγέτη της.
Γράφοντας αυτή τη στήλη από την Κωνσταντινούπολη, έπειτα από συνομιλίες με κορυφαίους Τούρκους αξιωματούχους, εισπράττω μια αίσθηση εκτίμησης προς τον κ. Σαμαρά, ιδιαίτερα μετά την παρατεταμένη περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας που προηγήθηκε, αλλά και προθυμία να εργασθούν μαζί του με στόχο την πλήρη ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων και τη λύση του Κυπριακού.
Το κατά πόσον οι διαβεβαιώσεις αυτές είναι ειλικρινείς μένει να αποδειχθεί. Ομως, ευλόγως τίθεται ένα ζήτημα διάστασης μεταξύ λόγων και έργων, διότι μπορεί οι κ. Ερντογάν και Νταβούτογλου να δηλώνουν ότι θέλουν να λύσουν τα προβλήματα ειρηνικά και χωρίς προκλήσεις, αλλά ταυτόχρονα προβαίνουν σε μονομερείς ενέργειες που δεν βοηθούν και ενίοτε δυναμιτίζουν το κλίμα, όπως την παραχώρηση στην κρατική επιχείρηση πετρελαίου της Τουρκίας άδειας για έρευνες σε περιοχές που αγγίζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Ελπίζεται ότι δεν θα υπάρξει συνέχεια, ούτε φυσικά κλιμάκωση με τη διενέργεια ερευνών στην ελληνική επικράτεια.
Ο κ. Σαμαράς κινείται προσεκτικά, με προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και προσδίδοντας ευρωπαϊκή διάσταση στις έρευνες για τον πιθανό εντοπισμό κοιτασμάτων στον υποθαλάσσιο χώρο της Ελλάδας.
Εάν δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα και αν έχει τη στήριξη των κυβερνητικών εταίρων, και γιατί όχι, ακόμη και της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα μπορούσε να αγγίξει στην πορεία τα «δύσκολα ζητήματα», υπό την προϋπόθεση ότι ο κ. Ερντογάν θα τον «διευκολύνει» με ενέργειες που θα αποδεικνύουν στον ελληνικό λαό ότι όντως επιθυμεί να ξεπερασθούν οι πληγές του παρελθόντος και να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
