ΟΥΓΓΑΡΙΑ Οταν η κυβέρνηση Ορμπαν επιχείρησε να μειώσει τα
τιμολόγια της κοινής ωφέλειας επειδή οι Ούγγροι αδυνατούσαν να
πληρώσουν, οι εταιρείες προσέφυγαν στα δικαστήρια και δικαιώθηκανΤου Νικόλα Ζηργάνου
Ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο; Ως άλλος Καραμανλής (Κωνσταντίνος, όχι Κώστας), ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, δικαιούται να αναρωτιέται το μέγιστο ερώτημα που απασχολεί κάθε εκτελεστική εξουσία. Ομως η πραγματική εξουσία στην Ουγγαρία φαίνεται ότι είναι στα χέρια των ξένων εταιρειών κοινής ωφέλειας, όπως ονομάζονταν κάποτε οι επιχειρήσεις ύδρευσης, ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου κ.ά., καθώς αποδείχτηκαν ισχυρότερες από την κυβέρνηση.
Ο Ορμπαν, εν μέσω μακροχρόνιας οικονομικής και κοινωνικής κρίσης που πλήττει την Ουγγαρία, αποφάσισε να μειώσει κατά 10% την τιμή λιανικής του ηλεκτρικού ρεύματος, της θέρμανσης και του φυσικού αερίου, καθώς οι πολίτες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στα υψηλά τιμολόγια που έχουν επιβάλει οι ιδιώτες επενδυτές, σωτήρες της οικονομίας και της χώρας. Ομως οι εταιρείες προσέβαλαν τη μείωση της τιμής του ρεύματος στα ουγγρικά δικαστήρια και κέρδισαν απόφαση που χαρακτηρίζει παράνομη την κυβερνητική πρωτοβουλία.
Ο τομέας της ενέργειας έχει ιδιωτικοποιηθεί στην Ουγγαρία, όπου πλέον ξένες εταιρείες, όπως οι γερμανικοί κολοσσοί RWE, EON AG και οι γαλλικές GDF και EDF, μονοπωλούν την «απελευθερωμένη» αγορά. Οι ιδιώτες αγόρασαν σε τιμές ευκαιρίας τις κρατικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που ιδιωτικοποιήθηκαν «νύχτα» το 1995, και από τότε οι ξένες εταιρείες έχουν πραγματοποιήσει κέρδη άνω του 350% των κεφαλαίων που διέθεσαν. Ο μέσος όρος κέρδους που είχαν είναι σύμφωνα με τις επίσημες κρατικές στατιστικές 20% τον χρόνο τα τελευταία 17 χρόνια. Τώρα, αντιδρούν στην απόφαση που θέλει να επιβάλει ο Ορμπαν και απειλούν με μπλακ άουτ αν αναγκαστούν να απορροφήσουν τη μείωση. «Είναι απαράδεκτο να μην μπορεί η κυβέρνηση να εφαρμόσει την πολιτική της που σκοπό έχει να μειώσει τα βάρη στους πολίτες που πλήττονται από την κρίση» δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ζήτησε από τις ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας να ζήσουν έστω και με μειωμένα κέρδη. Στον χορό των πιέσεων μπήκε και το ιερατείο των Βρυξελλών που πιέζει τη Βουδαπέστη στο όνομα της ελεύθερης αγοράς και της μη ανάμειξης του κράτους στην τιμολογιακή πολιτική ιδιωτικών εταιρειών. Η αλληλεγγύη της Ευρώπης φαίνεται να εφαρμόζεται μονομερώς, υπέρ των εταιρειών και εις βάρος του κοινού συμφέροντος, αλλά όπως συμβαίνει και με τον ευρωπαϊκό Νότο, έτσι και στην περίπτωση της Ουγγαρίας, προτεραιότητα έχει για το ευρωπαϊκό διευθυντήριο η ευημερία των αριθμών και όχι των πολιτών.
Η κόντρα που έκαναν οι Ούγγροι δικαστές στην κυβέρνηση σχετικά με την τιμή του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου δεν είναι αθώα. Οι δικαστικοί αντιδρούν στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που θέλει να φέρει ο πρωθυπουργός και οι οποίες μεταξύ άλλων αφαιρούν αρκετά προνόμια από τη δικαστική εξουσία και αποδυναμώνει τον ρόλο του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Και γι” αυτό το θέμα η Ευρώπη έχει θέσει τον Ορμπαν στη μαύρη λίστα, καθώς τον θεωρεί μαύρο πρόβατο ακροδεξιών αντιλήψεων που προσπαθεί να γαντζωθεί στην εξουσία με αντιδημοκρατικά μέσα. Στην πράξη, ο εθνικιστής Ούγγρος πρωθυπουργός, που κατέκτησε πρωτοφανή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, βρίσκεται από την αρχή της διακυβέρνησής του σε αντίθεση με τις Βρυξέλλες, καθώς αμφισβητεί συχνά τις ντιρεκτίβες του Βερολίνου. Αμφιλεγόμενα ή και αντιδημοκρατικά μέτρα που προσπαθεί να περάσει στο νέο Σύνταγμα χαρακτηρίζονται ορθώς απαράδεκτα από τις Βρυξέλλες, αλλά τον ίδιο χαρακτηρισμό παίρνουν και μέτρα που ενισχύουν την εθνική κυριαρχία της χώρας, πολιτική που πλέον στοχοποιείται από την ευρωπαϊκή -μη εκλεγμένη- γραφειοκρατία.
Μεγάλη κόντρα προέκυψε πρόσφατα και με την απόφαση του πρωθυπουργού να διορίσει στην ηγεσία της κεντρικής τράπεζας της χώρας τραπεζίτη της εμπιστοσύνης του. Η απόφαση αυτή προκάλεσε θύελλα στις Βρυξέλλες που φωνάζουν ότι παραβιάζεται η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Λες και ο Παπαδήμος, ο Μόντι και όλοι οι τραπεζίτες σωτήρες που μας φόρεσαν πολιτικό καπέλο ήταν εκλεγμένοι από τον λαό. Με αφορμή τα παρατράγουδα του Ορμπαν, Γερμανοί, Φινλανδοί, Ολλανδοί και Δανοί υπουργοί Εξωτερικών ζητούν με επιστολή τους από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο, να δοθούν (σε ποιους;) εξουσίες για να επιβληθεί ο νόμος και η τάξη στα κράτη-μέλη. Αν είχαν ιδιωτικοποιήσει και τις εκλογές, δεν θα αντιμετώπιζαν τώρα αυτά τα προβλήματα.
