Του Σάββα Ιακωβίδη
Η Άγκυρα παγώνει την ελληνική ΑΟΖ - απειλεί για την
κυπριακή - Τι σημαίνει η δήλωση Ερντογάν για «αμοιβαίο όφελος» - Προς
ενεργειακό «σχέδιο Ανάν» με παρεμβολή των ΗΠΑ; Οι άλλοι παίκτες στην Αν.
Μεσόγειο και το Κυπριακό
Το Ισραήλ δεν θα ανεχθεί την Τουρκία συμμέτοχο στην επίλυση του Κυπριακού και συνέταιρο στα ενεργειακά κοιτάσματα της Κύπρου που εφάπτονται των ισραηλινών
Είναι διαχρονικά και ιστορικά διαπιστωμένο: Κάθε φορά που εκδηλώνεται κρίση ή επιχειρείται βελτίωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παρατηρείται και ο ανάλογος αντίκτυπος στο Κυπριακό. Την περ. Δευτέρα, οι Πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας.
Η ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής εστιάστηκε σε ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» και υπογράφτηκαν 25 συμφωνίες, που αφορούν περισσότερο την καθημερινότητα των πολιτών των δύο χωρών. Η ελληνική πλευρά επέλεξε τα σταθερά αλλά προσεκτικά βήματα ρεαλιστικής προσέγγισης των προβλημάτων με την Τουρκία. Η Αθήνα γνωρίζει σε ποια δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκεται η Ελλάδα, άρα η επιδίωξή της ήταν να διατηρήσει χαμηλούς τόνους, να αποφύγει οποιαδήποτε αντιπαράθεση αλλά να ξεκαθαρίσει τις ελληνικές θέσεις στα μείζονα ζητήματα της υφαλοκρηπίδας, του Αιγαίου, της ΑΟΖ και του Κυπριακού.
Αναφερόμενος στο θέμα της ΑΟΖ, ο Έλληνας Πρωθυπουργός επανέλαβε την πάγια θέση της Αθήνας: «Είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα και θα κινηθούμε σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Να δούμε πώς προχωρεί και η συζήτηση στις διερευνητικές επαφές». Και πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι ο χρυσός κανόνας αυτής της προσπάθειας είναι ο αλληλοσεβασμός, το Διεθνές Δίκαιο και η προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας. Χωρίς αυτά, όποια προσπάθεια και αν κάνουμε, μια τέτοια προσπάθεια θα ήταν θνησιγενής». Ο Τούρκος Πρωθυπουργός απάντησε με μια δήλωση που επιδέχεται πολλών ερμηνειών: «Μοιραστήκαμε», είπε, «την κοινή πεποίθηση στηριζόμενοι στην αρχή της αμοιβαίας επωφελούς λύσης -win win- ότι πρέπει να γίνουν βήματα για την ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο». Και εννοούσε εμφανώς την κυπριακή ΑΟΖ.
«Ιστορία φορτισμένη…»
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ Σαμαράς σε ομιλία του υπογράμμισε ότι, μπορεί η Ελλάδα και η Τουρκία να μοιράζονται μια Ιστορία φορτισμένη, «αλλά είμαστε δύο ιστορικοί λαοί με μακρά διαδρομή, η οποία έχει περάσει από μεγάλες κρίσεις και εντάσεις, αλλά η Ιστορία που γράφουμε απ' εδώ και εμπρός ας είναι μια Ιστορία που ανοίγει κεφάλαια ειρήνης και προόδου». Θα ανοίξει, επιτέλους, τέτοια κεφάλαια; Για να συμβεί αυτή η ελπιδοφόρα εξέλιξη πρέπει πρώτα η Τουρκία να αποδείξει ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο και την κυριαρχία και ανεξαρτησία των γειτόνων της, αφού αυτό ήταν μέχρι πρόσφατα το δόγμα Νταβούτογλου, περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες της χώρας.
Όμως, η αρπακτικότητα και η επιθετικότητα είναι πρώτη και βαθιά ριζωμένη φύση στην πολιτική της Τουρκίας. Είκοσι τέσσερις ώρες μετά τη συνάντηση Σαμαρά-Ερντογάν, η Άγκυρα έδωσε εντολή στην κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων TRAO να συνεχίσει κανονικά και για τα επόμενα τρία χρόνια υποθαλάσσιες έρευνες για εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου σε περιοχές που εμπίπτουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο, δηλ. στην περιοχή Ρόδου, Καστελορίζου, που η Τουρκία αμφισβητεί. Κι αυτό κατ' αντίθεση και ως απάντηση στη ρηματική διακοίνωση, που η Ελλάδα κατέθεσε στις 20 Φεβρουαρίου 2013, στα Ηνωμένα Έθνη, για να διαμαρτυρηθεί επειδή η Τουρκία στις 27 Απριλίου 2012 παραχώρησε στην ΤRΑΟ άδειες έρευνας σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Η θεωρία του «win-win» και ποιους αφορούν φυσικό αέριο - πετρέλαιο
ΣΤΗΝ αμερικανική αντίληψη των διεθνών σχέσεων ισχύει η πρακτική του ίσου οφέλους («win-win situation»). Δηλαδή, σε μια διαπραγμάτευση ακολουθείται η μέση λύση και γραμμή, ώστε και οι δύο πλευρές να αποκομίζουν ισότιμα οφέλη. Αυτό φαίνεται να επιχειρείται τώρα και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά και τη συνάντηση Σαμαρά-Ερντογάν. Ας προσεχθούν δύο δηλώσεις.
Η πρώτη, του Σαμαρά: Σε ομιλία του πριν από ένα δεκαήμερο περίπου στην Αθήνα, στο συνέδριο «Athens Energy Forum», ο Έλληνας Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου του Αιγαίου και είπε, χαρακτηριστικά: «Όλα αυτά δεν αφορούν μόνον εμάς. Αφορούν τους εταίρους μας, αφορούν τους συμμάχους μας, αφορούν και μια σειρά χώρες προέλευσης των ενεργειακών πόρων που διακινούμε. Αφορούν και τους γείτονές μας. Όλους τους γείτονές μας». Με απλά λόγια, ο φυσικός πλούτος του Αιγαίου αφορά τους Ευρωπαίους, τους Αμερικανούς, τους Ρώσους και όλους τους γείτονες της Ελλάδας. Ιδιαίτερα, φυσικά, την Τουρκία, πρώτον, επειδή η χώρα του Αττίλα εδώ και δεκαετίες αμφισβητεί την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και των νησιών.
Δεύτερον, επειδή εποφθαλμιά μέρος αυτού του πλούτου. Τρίτον, επειδή η Τουρκία είναι μεγάλος διαμετακομιστικός σταθμός ενέργειας από την Ασία προς την Ευρώπη.
Η δεύτερη δήλωση ανήκει στον Ερντογάν και αναφέρεται στην «αρχή της αμοιβαίας επωφελούς λύσης -win win- ότι πρέπει να γίνουν βήματα για την ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο». Ο Τούρκος Πρωθυπουργός ξεκάθαρα έθεσε ξανά θέμα συνεκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου του Αιγαίου, που Ισραηλινοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι είναι περισσότερος απ' όσος έχει μέχρι σήμερα υπολογιστεί.
Υπάρχει και μία τρίτη δήλωση, του Τούρκου Υπουργού Ενέργειας, Γιλντίζ, ο οποίος είπε τα εξής αποκαλυπτικά: «Μας ρωτούν, θα κάνετε έρευνες στο Αιγαίο; Απαντούμε: Όπως έχουν τα πράγματα τώρα, δεν θα κάνουμε. Ασφαλώς γνωρίζουμε ότι οι όποιες έρευνες προκαλούν αντιπαράθεση». Τι σημαίνουν οι δηλώσεις Ερντογάν-Γιλντίζ;
Πρώτον, η Τουρκία υποβαθμίζει την πρόσφατη ελληνική ρηματική διακοίνωση για την ΑΟΖ και εμφανώς δεν την αναγνωρίζει, αφού αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και σε εκατοντάδες νησίδες και βραχονησίδες.
Δεύτερον, φαίνεται να αναστέλλεται ή να παγώνει η διαδικασία που η Αθήνα επιχείρησε για να οριοθετήσει την ελληνική ΑΟΖ και προς την πλευρά της Τουρκίας.
Τρίτον, αφού η Τουρκία δεν δικαιούται να διεξάγει έρευνες σε ελληνικές περιοχές, πώς τις… αναστέλλει;
Τέταρτον, αφού η Τουρκία αναστέλλει τις παράνομες έρευνές της και αναφέρεται σε αντιπαράθεση, να εννοηθεί ότι η Αθήνα παγώνει και αυτή σχετικές έρευνες; Αυτό, προφανώς, σημαίνει η δήλωση Γιλντίζ, «όπως έχουν τα πράγματα τώρα».
Πέμπτον, η Τουρκία επαναφέρει πολύ πιο έντονα σήμερα (απ' ό,τι πριν από 36 χρόνια) θέμα συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στο Αιγαίο (θέση που υποστηρίζουν και οι ΗΠΑ) όπως και στην Αν. Μεσόγειο, δηλ. στα κυπριακά.
«Ίσα δικαιώματα…»
ΛΙΓΟ πριν από τη συνάντησή του με τον Αντ. Σαμαρά, ο Ερντογάν είχε δηλώσει σε Τούρκους δημοσιογράφους: «Η Βόρεια και η Νότια Κύπρος έχουν ίσα δικαιώματα στο θέμα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και οι έρευνες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη πρέπει να προχωρήσουν με συνεργασία και των δύο. Όσο αυτό δεν γίνεται και κάποιοι άλλοι προσπαθούν να επωφεληθούν, η Τουρκία αναγκάζεται να αντιμετωπίσει διαφορετικά το θέμα». Υποστήριξε, επίσης, πως, «ό,τι εξορυχθεί από την ΑΟΖ, πρέπει να μοιραστεί ισότιμα στον κυπριακό λαό».
Εξάλλου, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας, σε δηλώσεις του για τις κυπριακές έρευνες για φυσικό αέριο, είπε: «Έρευνες σε αμφισβητούμενες περιοχές θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανησυχίες όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά και σε άλλες χώρες. Υπάρχουν δύο δρόμοι: Είτε ενδυναμώνοντας τη νομική βάση αποσύρεστε από αμφισβητούμενες περιοχές, είτε αν βρείτε κάτι εκεί, τότε αυτό θα ανήκει σε όλη την Κύπρο. Αυτό είναι απολύτως φυσικό. Η Βόρεια Κύπρος ανέφερε ότι όταν ξεκινήσουμε από κοινού έρευνες, τότε οτιδήποτε βρεθεί θα πρέπει να μοιραστεί με λογικό τρόπο». Με απλά λόγια: Η τουρκική πολιτική στοχοθεσία αποβλέπει και εκβιάζει ανοικτά για συνεκμετάλλευση και στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Διαφορετικά επισείεται η απειλή της έντασης, της αντιπαράθεσης και της πιθανής σύγκρουσης. Ήδη η Τουρκία έδωσε δείγμα γραφής το 2011, όταν έβγαλε τον στόλο και πέταξε τα πολεμικά αεροπλάνα της πάνω και γύρω από το θαλασσοτεμάχιο «Αφροδίτη 12».
Η ασφάλεια των κοιτασμάτων
Μετά την ανακάλυψη του φυσικού αερίου και στην κυπριακή «Αφροδίτη», που εφάπτεται του ισραηλινού «Λεβιάθαν», Κύπρος και Ισραήλ αναδείχθηκαν σε ενεργειακές χώρες - και δυνάμεις. Ο γεωπολιτικός χάρτης της περιοχής αλλάζει αφού εμπλέκονται όλες οι μεγάλες δυνάμεις -ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία- η Ε.Ε. καθώς και άλλες χώρες: Ιταλία, Νότια Κορέα, ενώ εκδηλώνεται ενδιαφέρον από μεγάλες εταιρείες για γεωτρήσεις ή αγορά αποθεμάτων. Μέσα σε όλο αυτό το έντονο ενεργειακό ενδιαφέρον γυροφέρνει και ο τουρκικός γκρίζος λύκος. Το Ισραήλ ήδη έχει μεριμνήσει για να διασφαλίσει, με όλα τα μέσα, την ασφάλεια των εξεδρών και των κοιτασμάτων του. Στο Ισραήλ φαίνεται να ακουμπά η Κύπρος για να ασφαλίσει και τα δικά της κοιτάσματα, αλλ’ αυτό δεν αρκεί.
Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης όπως και ο Υπουργός Άμυνας, Φ. Φωτίου, σε δηλώσεις τους, αναφέρθηκαν στην σύμπηξη συμμαχιών και αμυντικών συμφωνιών με κύριο στόχο την ασφάλεια των κοιτασμάτων. Δεν αρκούν. Απαιτείται και η τεχνολογική και οπλική αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός της Εθνικής Φρουράς, σε στενότατη συνεργασία με την Ελλάδα. Η απειλή και οι κίνδυνοι προέρχονται από τον ίδιο εχθρό, την Τουρκία, η οποία επιτίθεται με την αλαζονεία που της προσδίδει η οικονομική και στρατιωτική ισχύς της έναντι μιας Ελλάδας και μιας Κύπρου, που είναι καθημαγμένες από την οικονομική κρίση.
Ενεργειακό σχέδιο… Ανάν
Εξαιτίας ακριβώς της οικονομικής αποδυνάμωσης της Ελλάδας και της Κύπρου, πρώτον, ασκούνται οι γνωστές ισχυρές πιέσεις από τους ξένους δανειστές μας. Δεύτερον, η μεν Ελλάδα λειτουργεί ήδη στους ρυθμούς του μνημονίου η δε Κύπρος σπεύδει να το υπογράψει αφού δεν έχει άλλη επιλογή. Τρίτον, οι οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας και της Κύπρου είναι κλασική ευκαιρία για άσκηση πιέσεων από τους εταίρους για επαχθείς δανειακούς όρους, από τους Αμερικανούς για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και στην Κύπρο και για λύση του Κυπριακού. Τέταρτον, είναι σίγουρο ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τις δυσκολίες της Ελλάδας και της Κύπρου για να επιβάλει τις απαιτήσεις της στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο.
Ιδού η τραγωδία της Ελλάδας και της Κύπρου: Ενώ οι ενεργειακές συγκυρίες ευνοούν απίστευτα τις δύο χώρες και για τις επόμενες γενιές, είναι οικονομικά γονατισμένες, δηλ. ευάλωτες σε οποιεσδήποτε πιέσεις, εκβιασμούς ή και απειλές, ειδικά από την Τουρκία που γνωρίζει σε ποια κατάσταση βρίσκονται. Δεν είναι τυχαίο που ο Ερντογάν ξαναθυμήθηκε το σχέδιο Ανάν, ούτε τυχαίο που ευχήθηκε να βρει «θετική ανταπόκριση» από τον νεοεκλεγέντα Ν. Αναστασιάδη, γνωστό θιασώτη του σχεδίου Ανάν.
Οι θέσεις της Τουρκίας για συνεκμετάλλευση του φυσικού πλούτου στο Αιγαίο και στην Κύπρο -ανάμεσα στη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία και την υποτελή «ΤΔΒΚ»- υποβάλλουν ότι δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί να επιβληθεί και ένα ενεργειακό σχέδιο Ανάν, κατά το πρότυπο ή κατ’ αντιγραφή του απορριφθέντος σχεδίου Ανάν στο Κυπριακό. Έχουμε μια ισχυρή ελπίδα αντίστασης: Το Ισραήλ δεν θα ανεχθεί την Τουρκία συμμέτοχο στην επίλυση του Κυπριακού και συνέταιρο στα ενεργειακά κοιτάσματα της Κύπρου, που εφάπτονται των ισραηλινών. Γι’ αυτόν και μόνο τον λόγο, η Λευκωσία οφείλει… προχτές να ισχυροποιήσει τη συμμαχία της με το Ισραήλ σε όλους τους τομείς και ειδικά στον αμυντικό. Θα ωφεληθούν τα μέγιστα και οι δύο χώρες.
Το Ισραήλ δεν θα ανεχθεί την Τουρκία συμμέτοχο στην επίλυση του Κυπριακού και συνέταιρο στα ενεργειακά κοιτάσματα της Κύπρου που εφάπτονται των ισραηλινών
Είναι διαχρονικά και ιστορικά διαπιστωμένο: Κάθε φορά που εκδηλώνεται κρίση ή επιχειρείται βελτίωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παρατηρείται και ο ανάλογος αντίκτυπος στο Κυπριακό. Την περ. Δευτέρα, οι Πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας.
Η ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής εστιάστηκε σε ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» και υπογράφτηκαν 25 συμφωνίες, που αφορούν περισσότερο την καθημερινότητα των πολιτών των δύο χωρών. Η ελληνική πλευρά επέλεξε τα σταθερά αλλά προσεκτικά βήματα ρεαλιστικής προσέγγισης των προβλημάτων με την Τουρκία. Η Αθήνα γνωρίζει σε ποια δεινή οικονομική κατάσταση βρίσκεται η Ελλάδα, άρα η επιδίωξή της ήταν να διατηρήσει χαμηλούς τόνους, να αποφύγει οποιαδήποτε αντιπαράθεση αλλά να ξεκαθαρίσει τις ελληνικές θέσεις στα μείζονα ζητήματα της υφαλοκρηπίδας, του Αιγαίου, της ΑΟΖ και του Κυπριακού.
Αναφερόμενος στο θέμα της ΑΟΖ, ο Έλληνας Πρωθυπουργός επανέλαβε την πάγια θέση της Αθήνας: «Είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα και θα κινηθούμε σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Να δούμε πώς προχωρεί και η συζήτηση στις διερευνητικές επαφές». Και πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι ο χρυσός κανόνας αυτής της προσπάθειας είναι ο αλληλοσεβασμός, το Διεθνές Δίκαιο και η προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας. Χωρίς αυτά, όποια προσπάθεια και αν κάνουμε, μια τέτοια προσπάθεια θα ήταν θνησιγενής». Ο Τούρκος Πρωθυπουργός απάντησε με μια δήλωση που επιδέχεται πολλών ερμηνειών: «Μοιραστήκαμε», είπε, «την κοινή πεποίθηση στηριζόμενοι στην αρχή της αμοιβαίας επωφελούς λύσης -win win- ότι πρέπει να γίνουν βήματα για την ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο». Και εννοούσε εμφανώς την κυπριακή ΑΟΖ.
«Ιστορία φορτισμένη…»
Ο ΑΝΤΩΝΗΣ Σαμαράς σε ομιλία του υπογράμμισε ότι, μπορεί η Ελλάδα και η Τουρκία να μοιράζονται μια Ιστορία φορτισμένη, «αλλά είμαστε δύο ιστορικοί λαοί με μακρά διαδρομή, η οποία έχει περάσει από μεγάλες κρίσεις και εντάσεις, αλλά η Ιστορία που γράφουμε απ' εδώ και εμπρός ας είναι μια Ιστορία που ανοίγει κεφάλαια ειρήνης και προόδου». Θα ανοίξει, επιτέλους, τέτοια κεφάλαια; Για να συμβεί αυτή η ελπιδοφόρα εξέλιξη πρέπει πρώτα η Τουρκία να αποδείξει ότι σέβεται το διεθνές δίκαιο και την κυριαρχία και ανεξαρτησία των γειτόνων της, αφού αυτό ήταν μέχρι πρόσφατα το δόγμα Νταβούτογλου, περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες της χώρας.
Όμως, η αρπακτικότητα και η επιθετικότητα είναι πρώτη και βαθιά ριζωμένη φύση στην πολιτική της Τουρκίας. Είκοσι τέσσερις ώρες μετά τη συνάντηση Σαμαρά-Ερντογάν, η Άγκυρα έδωσε εντολή στην κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων TRAO να συνεχίσει κανονικά και για τα επόμενα τρία χρόνια υποθαλάσσιες έρευνες για εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου σε περιοχές που εμπίπτουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στην ανατολική Μεσόγειο, δηλ. στην περιοχή Ρόδου, Καστελορίζου, που η Τουρκία αμφισβητεί. Κι αυτό κατ' αντίθεση και ως απάντηση στη ρηματική διακοίνωση, που η Ελλάδα κατέθεσε στις 20 Φεβρουαρίου 2013, στα Ηνωμένα Έθνη, για να διαμαρτυρηθεί επειδή η Τουρκία στις 27 Απριλίου 2012 παραχώρησε στην ΤRΑΟ άδειες έρευνας σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Η θεωρία του «win-win» και ποιους αφορούν φυσικό αέριο - πετρέλαιο
ΣΤΗΝ αμερικανική αντίληψη των διεθνών σχέσεων ισχύει η πρακτική του ίσου οφέλους («win-win situation»). Δηλαδή, σε μια διαπραγμάτευση ακολουθείται η μέση λύση και γραμμή, ώστε και οι δύο πλευρές να αποκομίζουν ισότιμα οφέλη. Αυτό φαίνεται να επιχειρείται τώρα και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά και τη συνάντηση Σαμαρά-Ερντογάν. Ας προσεχθούν δύο δηλώσεις.
Η πρώτη, του Σαμαρά: Σε ομιλία του πριν από ένα δεκαήμερο περίπου στην Αθήνα, στο συνέδριο «Athens Energy Forum», ο Έλληνας Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου του Αιγαίου και είπε, χαρακτηριστικά: «Όλα αυτά δεν αφορούν μόνον εμάς. Αφορούν τους εταίρους μας, αφορούν τους συμμάχους μας, αφορούν και μια σειρά χώρες προέλευσης των ενεργειακών πόρων που διακινούμε. Αφορούν και τους γείτονές μας. Όλους τους γείτονές μας». Με απλά λόγια, ο φυσικός πλούτος του Αιγαίου αφορά τους Ευρωπαίους, τους Αμερικανούς, τους Ρώσους και όλους τους γείτονες της Ελλάδας. Ιδιαίτερα, φυσικά, την Τουρκία, πρώτον, επειδή η χώρα του Αττίλα εδώ και δεκαετίες αμφισβητεί την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και των νησιών.
Δεύτερον, επειδή εποφθαλμιά μέρος αυτού του πλούτου. Τρίτον, επειδή η Τουρκία είναι μεγάλος διαμετακομιστικός σταθμός ενέργειας από την Ασία προς την Ευρώπη.
Η δεύτερη δήλωση ανήκει στον Ερντογάν και αναφέρεται στην «αρχή της αμοιβαίας επωφελούς λύσης -win win- ότι πρέπει να γίνουν βήματα για την ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο». Ο Τούρκος Πρωθυπουργός ξεκάθαρα έθεσε ξανά θέμα συνεκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου του Αιγαίου, που Ισραηλινοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι είναι περισσότερος απ' όσος έχει μέχρι σήμερα υπολογιστεί.
Υπάρχει και μία τρίτη δήλωση, του Τούρκου Υπουργού Ενέργειας, Γιλντίζ, ο οποίος είπε τα εξής αποκαλυπτικά: «Μας ρωτούν, θα κάνετε έρευνες στο Αιγαίο; Απαντούμε: Όπως έχουν τα πράγματα τώρα, δεν θα κάνουμε. Ασφαλώς γνωρίζουμε ότι οι όποιες έρευνες προκαλούν αντιπαράθεση». Τι σημαίνουν οι δηλώσεις Ερντογάν-Γιλντίζ;
Πρώτον, η Τουρκία υποβαθμίζει την πρόσφατη ελληνική ρηματική διακοίνωση για την ΑΟΖ και εμφανώς δεν την αναγνωρίζει, αφού αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και σε εκατοντάδες νησίδες και βραχονησίδες.
Δεύτερον, φαίνεται να αναστέλλεται ή να παγώνει η διαδικασία που η Αθήνα επιχείρησε για να οριοθετήσει την ελληνική ΑΟΖ και προς την πλευρά της Τουρκίας.
Τρίτον, αφού η Τουρκία δεν δικαιούται να διεξάγει έρευνες σε ελληνικές περιοχές, πώς τις… αναστέλλει;
Τέταρτον, αφού η Τουρκία αναστέλλει τις παράνομες έρευνές της και αναφέρεται σε αντιπαράθεση, να εννοηθεί ότι η Αθήνα παγώνει και αυτή σχετικές έρευνες; Αυτό, προφανώς, σημαίνει η δήλωση Γιλντίζ, «όπως έχουν τα πράγματα τώρα».
Πέμπτον, η Τουρκία επαναφέρει πολύ πιο έντονα σήμερα (απ' ό,τι πριν από 36 χρόνια) θέμα συνεκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στο Αιγαίο (θέση που υποστηρίζουν και οι ΗΠΑ) όπως και στην Αν. Μεσόγειο, δηλ. στα κυπριακά.
«Ίσα δικαιώματα…»
ΛΙΓΟ πριν από τη συνάντησή του με τον Αντ. Σαμαρά, ο Ερντογάν είχε δηλώσει σε Τούρκους δημοσιογράφους: «Η Βόρεια και η Νότια Κύπρος έχουν ίσα δικαιώματα στο θέμα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και οι έρευνες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη πρέπει να προχωρήσουν με συνεργασία και των δύο. Όσο αυτό δεν γίνεται και κάποιοι άλλοι προσπαθούν να επωφεληθούν, η Τουρκία αναγκάζεται να αντιμετωπίσει διαφορετικά το θέμα». Υποστήριξε, επίσης, πως, «ό,τι εξορυχθεί από την ΑΟΖ, πρέπει να μοιραστεί ισότιμα στον κυπριακό λαό».
Εξάλλου, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας, σε δηλώσεις του για τις κυπριακές έρευνες για φυσικό αέριο, είπε: «Έρευνες σε αμφισβητούμενες περιοχές θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανησυχίες όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά και σε άλλες χώρες. Υπάρχουν δύο δρόμοι: Είτε ενδυναμώνοντας τη νομική βάση αποσύρεστε από αμφισβητούμενες περιοχές, είτε αν βρείτε κάτι εκεί, τότε αυτό θα ανήκει σε όλη την Κύπρο. Αυτό είναι απολύτως φυσικό. Η Βόρεια Κύπρος ανέφερε ότι όταν ξεκινήσουμε από κοινού έρευνες, τότε οτιδήποτε βρεθεί θα πρέπει να μοιραστεί με λογικό τρόπο». Με απλά λόγια: Η τουρκική πολιτική στοχοθεσία αποβλέπει και εκβιάζει ανοικτά για συνεκμετάλλευση και στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Διαφορετικά επισείεται η απειλή της έντασης, της αντιπαράθεσης και της πιθανής σύγκρουσης. Ήδη η Τουρκία έδωσε δείγμα γραφής το 2011, όταν έβγαλε τον στόλο και πέταξε τα πολεμικά αεροπλάνα της πάνω και γύρω από το θαλασσοτεμάχιο «Αφροδίτη 12».
Η ασφάλεια των κοιτασμάτων
Μετά την ανακάλυψη του φυσικού αερίου και στην κυπριακή «Αφροδίτη», που εφάπτεται του ισραηλινού «Λεβιάθαν», Κύπρος και Ισραήλ αναδείχθηκαν σε ενεργειακές χώρες - και δυνάμεις. Ο γεωπολιτικός χάρτης της περιοχής αλλάζει αφού εμπλέκονται όλες οι μεγάλες δυνάμεις -ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία- η Ε.Ε. καθώς και άλλες χώρες: Ιταλία, Νότια Κορέα, ενώ εκδηλώνεται ενδιαφέρον από μεγάλες εταιρείες για γεωτρήσεις ή αγορά αποθεμάτων. Μέσα σε όλο αυτό το έντονο ενεργειακό ενδιαφέρον γυροφέρνει και ο τουρκικός γκρίζος λύκος. Το Ισραήλ ήδη έχει μεριμνήσει για να διασφαλίσει, με όλα τα μέσα, την ασφάλεια των εξεδρών και των κοιτασμάτων του. Στο Ισραήλ φαίνεται να ακουμπά η Κύπρος για να ασφαλίσει και τα δικά της κοιτάσματα, αλλ’ αυτό δεν αρκεί.
Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης όπως και ο Υπουργός Άμυνας, Φ. Φωτίου, σε δηλώσεις τους, αναφέρθηκαν στην σύμπηξη συμμαχιών και αμυντικών συμφωνιών με κύριο στόχο την ασφάλεια των κοιτασμάτων. Δεν αρκούν. Απαιτείται και η τεχνολογική και οπλική αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός της Εθνικής Φρουράς, σε στενότατη συνεργασία με την Ελλάδα. Η απειλή και οι κίνδυνοι προέρχονται από τον ίδιο εχθρό, την Τουρκία, η οποία επιτίθεται με την αλαζονεία που της προσδίδει η οικονομική και στρατιωτική ισχύς της έναντι μιας Ελλάδας και μιας Κύπρου, που είναι καθημαγμένες από την οικονομική κρίση.
Ενεργειακό σχέδιο… Ανάν
Εξαιτίας ακριβώς της οικονομικής αποδυνάμωσης της Ελλάδας και της Κύπρου, πρώτον, ασκούνται οι γνωστές ισχυρές πιέσεις από τους ξένους δανειστές μας. Δεύτερον, η μεν Ελλάδα λειτουργεί ήδη στους ρυθμούς του μνημονίου η δε Κύπρος σπεύδει να το υπογράψει αφού δεν έχει άλλη επιλογή. Τρίτον, οι οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας και της Κύπρου είναι κλασική ευκαιρία για άσκηση πιέσεων από τους εταίρους για επαχθείς δανειακούς όρους, από τους Αμερικανούς για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και στην Κύπρο και για λύση του Κυπριακού. Τέταρτον, είναι σίγουρο ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τις δυσκολίες της Ελλάδας και της Κύπρου για να επιβάλει τις απαιτήσεις της στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο.
Ιδού η τραγωδία της Ελλάδας και της Κύπρου: Ενώ οι ενεργειακές συγκυρίες ευνοούν απίστευτα τις δύο χώρες και για τις επόμενες γενιές, είναι οικονομικά γονατισμένες, δηλ. ευάλωτες σε οποιεσδήποτε πιέσεις, εκβιασμούς ή και απειλές, ειδικά από την Τουρκία που γνωρίζει σε ποια κατάσταση βρίσκονται. Δεν είναι τυχαίο που ο Ερντογάν ξαναθυμήθηκε το σχέδιο Ανάν, ούτε τυχαίο που ευχήθηκε να βρει «θετική ανταπόκριση» από τον νεοεκλεγέντα Ν. Αναστασιάδη, γνωστό θιασώτη του σχεδίου Ανάν.
Οι θέσεις της Τουρκίας για συνεκμετάλλευση του φυσικού πλούτου στο Αιγαίο και στην Κύπρο -ανάμεσα στη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία και την υποτελή «ΤΔΒΚ»- υποβάλλουν ότι δεν αποκλείεται να επιχειρηθεί να επιβληθεί και ένα ενεργειακό σχέδιο Ανάν, κατά το πρότυπο ή κατ’ αντιγραφή του απορριφθέντος σχεδίου Ανάν στο Κυπριακό. Έχουμε μια ισχυρή ελπίδα αντίστασης: Το Ισραήλ δεν θα ανεχθεί την Τουρκία συμμέτοχο στην επίλυση του Κυπριακού και συνέταιρο στα ενεργειακά κοιτάσματα της Κύπρου, που εφάπτονται των ισραηλινών. Γι’ αυτόν και μόνο τον λόγο, η Λευκωσία οφείλει… προχτές να ισχυροποιήσει τη συμμαχία της με το Ισραήλ σε όλους τους τομείς και ειδικά στον αμυντικό. Θα ωφεληθούν τα μέγιστα και οι δύο χώρες.
