10 Μαρτίου 2013

Κλείνουν το μάτι στη Ναυτική βάση «Ε. Φλωράκης»

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη

Οι Ισραηλινοί ρίχνουν γέφυρες και κτυπούν την πόρτα της Λευκωσίας - Στο πλαίσιο ζητημάτων ασφαλείας σχετικών με την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και των στρατηγικών παιχνιδιών μεταξύ των περιφερειακών δυνάμεων
Γιατί το φυσικό αέριο συνιστά κόκκινη γραμμή στο μνημόνιο



Το ζήτημα του φυσικού αερίου δεν είναι συναφές μόνο με την οικονομία, αλλά και με την ασφάλεια, καθώς και με την κρατική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εκ των πραγμάτων, τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κυπρίων επί του φυσικού τους πλούτου είναι κόκκινη γραμμή και δεν μπορούν να υποθηκευτούν εν μέσω των όρων του μνημονίου.
Το οποίο μνημόνιο είναι ούτως ή άλλως μορφή κηδεμονίας. Δεν χρειάζεται επιπρόσθετη επαχθής επιβάρυνση με διατάξεις επί των τρόπων εκμετάλλευσης και διάθεσης των κερδών από το φυσικό αέριο. Και επειδή περί κυριαρχίας και εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου ο λόγος, αυτονόητο είναι ότι το θέμα των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων είναι συναφές με την αξιοπρέπεια και την αξιοπιστία μας, τον πλούτο μας και την ανάπτυξη, καθώς και με την τύχη των επόμενων γενιών.

Συμμαχίες και απεγκλωβισμός

Το φυσικό αέριο πρέπει να ιδωθεί ως συντελεστής ισχύος, αλλά ταυτοχρόνως πρέπει να ενταχθεί σε στρατηγική, με στόχο την όσο το δυνατόν ασφαλέστερη εκμετάλλευσή του. Εκ των πραγμάτων, το φυσικό αέριο επιφέρει γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές αλλαγές στους συσχετισμούς ισχύος στην περιοχή και στα ισοζυγία δυνάμεων. Υπό αυτές τις συνθήκες, το ερώτημα που εγείρεται είναι κατά πόσο το φυσικό αέριο θα καταστεί ως εργαλείο ενίσχυσης:

1. της γεωπολιτικής σημασίας της Κύπρου εντός και εκτός ΕΕ.
2. της γεωστρατηγικής σημασίας της Κύπρου και του απεγκλωβισμού της από την Τουρκία.
3. της ανάπτυξης και της ευημερίας. Το φυσικό αέριο συνιστά, στην ουσία, εργαλείο ορθής χρήσης για τον απεγκλωβισμό μας από το μνημόνιο και την κηδεμονία της Τρόικας.
4. της σύναψης συμμαχιών, όπως είναι για παράδειγμα το Ισραήλ, το οποίο ώς αυτήν τη στιγμή θεωρεί την Κύπρο ως τη μόνη διέξοδό του ως προς την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Αμυντικό σύμφωνο, Ναυτικές και Αεροπορικές Βάσεις
ΣΤΟ πλαίσιο αυτής της προοπτικής, που αφορά μια ευρύτερη συμμαχική σχέση της Κύπρου με το Ισραήλ, που θα έχει προέκταση την Ελλάδα προς την Ευρώπη, είναι σημαντική η αμυντική συμφωνία. Για να λειτουργεί ορθά η ασφάλεια επί του φυσικού αερίου, θα πρέπει να υπάρχει παρουσία μας στον αέρα, στη θάλασσα και στην ξηρά, καθώς και σε ευρύτερο στρατηγικό επίπεδο, που σημαίνει ναυστάθμους, αεροπορικές βάσεις και κοινά γυμνάσια σε όλα τα επίπεδα. Στη βάση αυτή της λογικής, την οποία οι Ισραηλινοί λόγω της δικής τους κουλτούρας αντιλαμβάνονται απόλυτα, έχουν ήδη βολιδοσκοπήσει τη Λευκωσία (την προηγούμενη Κυβέρνηση) για τη χρήση της κατεστραμμένης Ναυτικής Βάσης «Ευάγγελος Φλωράκης». Το ενδιαφέρων των Ισραηλινών θα πρέπει να μελετηθεί στο ευρύτερο πεδίο θεμάτων ασφαλείας και εξωτερικής πολιτικής, καθώς και ενεργείας, στη βάση του ότι θα υπογραφεί αμυντική συμφωνία με το Ισραήλ.

Η συμφωνία αυτή θα πρέπει να κατατεθεί και στον ΟΗΕ, ώστε σε περίπτωση οποιασδήποτε επίθεσης από άλλο κράτος ή κράτη ή από τρομοκράτες, να ενεργοποιηθεί επί τη βάσει και του διεθνούς δικαίου η αμυντική συνεργασία. Εκ των πραγμάτων, θα πρέπει να δοθούν διευκολύνσεις και στα ισραηλινά μαχητικά στη Βάση «Ανδρέας Παπανδρέου», όπως συνέβη προ μερικών μηνών με την Ελλάδα, όταν έδωσε διευκολύνσεις στα ισραηλινά μαχητικά στη Βάση της Σούδας.

Κατ' αναλογίαν το Ισραήλ θα δίδει διευκολύνσεις σε ελληνικά πλοία ή ακόμη και μαχητικά σε δικές του εγκαταστάσεις, αφού η Κύπρος δεν διαθέτει ανάλογη πολεμική μηχανή. Βεβαίως, εάν η συμμαχία αυτή δεν είναι σε ορθή και μελετημένη βάση, μπορεί να προκαλέσει συνθήκες εξάρτησης της Κύπρου σε σχέση με το Ισραήλ. Αντισταθμιστικός προς τούτο παράγοντας μπορεί να είναι η Ελλάδα στη λογική της ανάκαμψης, τα συμφέροντα των πετρελαϊκών εταιρειών, της ΕΕ και των κρατών μελών της, καθώς και οι ΗΠΑ, είτε από μόνες τους είτε μέσω ΝΑΤΟ. Εξού και η αναγκαιότητα για υποβολή αίτησης ένταξης, όχι μόνο στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, αλλά και στο ίδιο το ΝΑΤΟ, και ας βάλει χίλια βέτο η Τουρκία.

Τα τουρκικά βέτο, με τη στήριξη της Βρετανίας, αποδεικνύουν ότι αμφότερες αυτές οι χώρες δεν μας θέλουν στα πόδια τους, για να εξυπηρετούν μέσω των δικών μας εδαφών και θαλασσών, καθώς και του εναέριου μας χώρου τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ, το οποίο συνεργάζεται με την ΕΕ με τη σύμφωνο γνώμη και της προηγούμενης Κυβέρνησης Χριστόφια, όταν λήφθηκαν σχετικές αποφάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 2008 και μετά.

Εφόσον ένα κράτος, όπως η Κύπρος, συμμετέχει σε συμμαχίες δημοκρατικού χαρακτήρα, δεν μειώνει αλλά ενισχύει και προστατεύει την κρατική του κυριαρχία από ξένες απειλές και δη τουρκικές. Ειδικώς στην περίπτωση της Ελλάδας, μια κύρια αποτροπή έναντι της Τουρκίας είναι η συμμετοχή και των δυο χωρών στο ΝΑΤΟ. Εάν δεν ήταν η Ελλάδα στο ΝΑΤΟ, θα ήταν περισσότερο ευάλωτη και οι κρίσεις πολύ πιο συχνές και επικίνδυνες, ενώ δεν θα είχε το πλεονέκτημα των 10 ναυτικών μιλίων στον αέρα, που αποκτήθηκε μέσω της Συμμαχίας.

Εάν η Τουρκία ασκήσει βέτο στην ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, αφενός θα εκτεθεί σε διεθνές και δη ευρωπαϊκό επίπεδο, διότι κανένας ισχυρισμός δεν θα ευσταθεί ότι οι σχέσεις ΝΑΤΟ-ΕΕ αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω του άλυτου Κυπριακού προβλήματος, αφετέρου, ο λόγος για τον οποίο θα ασκηθεί το βέτο είναι αυτονόητος: Διότι, με την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, θα αναγκαστεί να σηκώσει τον στρατό της από το νησί και δεν θα υπάρχει λόγος εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων. Βεβαίως, τέτοιες πολιτικές επιλογές είναι στρατηγικού χαρακτήρα και δεν μπορούν να τελούν άλλο υπό την ομηρία αριστερόστροφων ταμπού, που έχουν τις ρίζες τους στην ψυχροπολεμική περίοδο.

Το φλερτ για τον αγωγό Τσεϊχάν - Χάιφα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ της συμμαχίας της Κύπρου με το Ισραήλ αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ουδόλως την επιθυμεί η Τουρκία, η οποία, όμως, δημιουργεί θετικές συνθήκες λόγω της πολιτικής Ερντογάν, που θέλει να εφαρμόσει ένα πατερναλιστικό μοντέλο στον Μουσουλμανικό και Αραβικό Κόσμο, απομονώνοντας το Ισραήλ, το οποίο έχει ως μόνη διέξοδο την Κύπρο. Βεβαίως, υπάρχουν πιέσεις και συμφέροντα τόσο εντός Τουρκίας όσο και εντός Ισραήλ για αγωγό, ο οποίος θα ενώνει τη Χάιφα με το Τσεϊχάν και το Μπακού.

Υπάρχει, κυρίως, επιχειρηματικός κόσμος που σπρώχνει προς αυτήν την κατεύθυνση και τις δυο πλευρές. Ταυτοχρόνως, οι ΗΠΑ επιδιώκουν τη βελτίωση και την εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, διότι θέλουν τις δυο αυτές χώρες να είναι σε κοινή γραμμή, ενόψει της ιρανικής απειλής και άλλων προβλημάτων που μπορούν να προκληθούν από την κρίση στη Συρία. Βεβαίως, στη ρήξη των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ βοήθησαν οι ΗΠΑ με την πολιτική τους, όταν το 2009, όταν είχε εκλεγεί ο Μπαράκ Ομπάμα στην Προεδρία, επέλεξε να επισκεφθεί πρώτη την Τουρκία για να της δώσει το χρίσμα της περιφερειακής δύναμης, και να προκαλέσει έκτοτε μια τουρκική αλαζονική στάση και μια ισραηλινή αντίδραση.

Στην παρούσα φάση, και προφανώς κατανοώντας το πρόβλημα, ο Αμερικανός Πρόεδρος θα αρχίσει τη δεύτερη θητεία του πραγματοποιώντας πρώτη επίσημη επίσκεψη στο Ισραήλ, για να δώσει μάλλον το μήνυμα ότι εκεί βρίσκεται η περιφερειακή πρωτοκαθεδρία. Εκείνο που είναι προς το συμφέρον της Κύπρου είναι απάλειψη της ιρανικής απειλής, όπως το Ισραήλ και οι ΗΠΑ την αντιλαμβάνονται, για να περιοριστεί ο αποτρεπτικός ρόλος τις Τουρκίας και οι όποιες εξαρτήσεις μπορεί να δημιουργούνται για το Ισραήλ.

Μορφές αποτροπής

Η αποτροπή έναντι τουρκικών και άλλων απειλών, και κατ' επέκταση η ασφάλεια, συνιστούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ομαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και των εμπορικών συναλλαγών κυρίως μέσω θαλάσσης. Θα πρέπει δε, στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής, να διαμορφωθούν μορφές αποτροπών που θα προκύπτουν:
1. από διακρατικές συμμαχίες.
2. από κοινωνίες οικονομικών συμφερόντων, όπως συμβαίνει με τις εταιρείες που εμπλέκονται στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, μεταξύ των οποίων η γαλλική Total και η Ιταλική ΕNI.
Η συμμαχία Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδος θα αποτελεί εναλλακτική ενεργειακή επιλογή, που είναι προς όφελος της ίδιας της ΕΕ και των κρατών μελών της, και ως εκ τούτου θα συνιστά άλλον έναν ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα με πρωταγωνίστρια την Ευρώπη. 3. από το διεθνές και κοινοτικό δίκαιο και την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας υπό την έννοια ότι: α. Η Τουρκία θα πρέπει να υπογράψει και να εφαρμόσει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, αφού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξή της στην ΕΕ. β. Εάν η Τουρκία δεν σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνεχίσει τις απειλές, δεν πρόκειται να ανοίξει το ενταξιακό κεφάλαιο 15 για την ενέργεια.

Περιφερειακή δύναμη και αυτοκρατορία 
Το φυσικό αέριο συνιστά από μόνο τους συντελεστή ισχύος, ο οποίος ουδόλως θα πρέπει να εκχωρηθεί είτε με το μνημόνιο είτε μέσω της λύσης του Κυπριακού σε συντελεστή που θα καθιστά την Κύπρο υπό εξαρτήσεις, και δη τουρκικές και υπό κηδεμονία. Επί τη βάσει αυτής της λογικής, γίνεται αντιληπτό ότι ακόμη και αν είναι οικονομικώς συμφέρουσα η επιλογή του αγωγού προς την Τουρκία, θα πρέπει να ιδωθεί μέσω των ισοζυγίων δυνάμεων και της τουρκικής στρατηγικής, που στοχεύει στην ανάδειξή της ως περιφερειακής δύναμης, συγκεντρώνοντας στο έδαφός της όλους του αγωγούς από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή.

Το φυσικό αέριο και η συμμαχία με το Ισραήλ και την Ελλάδα καθιστά τον Ελληνισμό περιφερειακή ενεργειακή δύναμη, από τα Βαλκάνια ώς τη Μέση Ανατολή. Επιβάλλεται να συνειδητοποιεί το μέγεθος της ισχύος που αποκτά ο Ελληνισμός, για να εντάξει αυτήν την ισχύ σε μυαλωμένη στρατηγική, ώστε να μην καταλήξει, όπως και άλλες μεγάλες ιδέες, σε μπούμερανγκ. Και δεν μπορούμε να αποφύγουμε αυτό το πεπρωμένο, δηλαδή της απόκτησης ισχύος μέσω του φυσικού αερίου, εκτός και αν βρούμε τον τρόπο να προσφέρουμε τους δικούς μας συντελεστές ισχύος και κυρίως το φυσικό αέριο σε... άλλους, για να οικοδομήσουν με τον δικό μας πλούτο τη νέα τους αυτοκρατορία.