Πολύ σύντομα θα υπάρξει πρωτοβουλία σύγκλησης μιας πενταμερούς συνδιάσκεψης για επίλυση του κυπριακού προβλήματος
Και ενώ Βερολίνο και Κεντρική Ευρώπη κάνουν όνειρα για αποκλειστική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου, ο αμερικανικός παράγοντας κινήθηκε γρήγορα και επέβαλε σε Ελλάδα και Τουρκία μια υποχρεωτική συγκατοίκηση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πολύ σύντομα θα υπάρξει πρωτοβουλία σύγκλησης μιας πενταμερούς συνδιάσκεψης για επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Σε αυτή, σύμφωνα με το σενάριο του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών, θα συμμετάσχουν οι εγγυήτριες δυνάμεις -Ελλάδα, Τουρκία, Μεγάλη Βρετανία- ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και, τέλος, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης.
Μήνυμα απ' τις ΗΠΑ
Στην πρόσφατη συνάντηση των κ. Σαμαρά και Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, ειπώθηκαν πολλά και υπογράφηκαν ακόμη περισσότερες διακρατικές συμφωνίες χαμηλού διπλωματικού ενδιαφέροντος, αλλά και οι δύο ηγέτες απέκρυψαν επιμελώς μια ουσιαστική συζήτηση που τους απασχόλησε κατά την κατ' ιδίαν αυτών συνάντηση. Ήδη αρκετές ημέρες πριν ο αμερικανικός παράγοντας είχε διαμηνύσει, διά της διπλωματικής οδού, σε Ελλάδα και Τουρκία το κείμενο ενός οδικού χάρτη, βάσει του οποίου θα έπρεπε να κινηθούν οι δύο κυβερνήσεις, αν δεν επιθυμούν η μεν Τουρκία να έχει ανυπέρβλητα προβλήματα στα σύνορά της με Ιράκ-Ιράν-Συρία, η δε Ελλάδα μια εσωτερική αναταραχή σοβαρών διαστάσεων, ικανή να διασαλεύσει ανεπανόρθωτα την ήδη ασταθή κοινωνική συνοχή της.
Βασική επιδίωξη των ΗΠΑ παραμένει η κατά 55% και πλέον εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, ο περιορισμός της Ρωσίας να συμμετάσχει σε αυτά σε ένα ποσοστό που δεν θα ξεπερνά το 12,5%, ανοχή κινεζικών συμφερόντων σε ποσοστό μικρότερο του 7,5% και το υπόλοιπο 25% σε χώρες όπως η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία, η Ιταλία, σκανδιναβικές χώρες. Η ως άνω πενταμερής συνδιάσκεψη ίσως να μην αποφασίσει την πλήρη επαναφορά ενός νέου Σχεδίου Ανάν στην Κύπρο, αλλά θα επαναλάβει την προσπάθεια που είχε προηγηθεί των περιβόητων Συνθηκών Λονδίνου- Ζυρίχης, να επιβάλει μια προσωρινή τακτοποίηση του Κυπριακού, που στην παρούσα περίπτωση θα επιτρέψει μιαν απρόσκοπτη διαχείριση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε Ανατολική Μεσόγειο και ταυτόχρονα θα παγώσει για μια περίοδο την αντιπαράθεση των «άσπονδων φίλων» Ελλήνων και Τούρκων.
Πάντως, κάθε διάσκεψη που θα επιχειρηθεί εκτός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών και του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπου η Ελλάδα τυγχάνει της συμπαράστασης τόσο της Ρωσίας όσο και της Κίνας, είναι ανεδαφική και επικίνδυνη. Κάθε συμφωνία που θα προέλθει από μια τέτοιας μορφής διάσκεψη θα είναι λεόντειος συμφωνία και δεν θα συνάδει με τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του ελληνικού έθνους.
Πώς ο Ερντογάν ξεστόμισε το win-win
Οι ακόλουθοι λόγοι είναι εκείνοι που υποχρέωσαν τον Ταγίπ Ερντογάν να συμμορφωθεί με τον οδικό χάρτη της Ουάσιγκτον και να ξεστομίσει εκείνο το win-win:
α) η αδυναμία της Τουρκίας να ποδηγετήσει τις χώρες της Αραβικής Άνοιξης,
β) ο φόβος να ευρεθεί στο εγγύς μέλλον σε αντιπαράθεση με ένα συνασπισμό Ιρανών και Κούρδων αυτονομιστών,
γ) οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Μυστικές Υπηρεσίες της, στις προσπάθειές τους να συμφωνήσουν σε μια εκεχειρία με τον έγκλειστο στις φυλακές Αμπντ. Οτσαλάν,
δ) οι διασαλευμένες σχέσεις Άγκυρας-Μόσχας λόγω προσπάθειας της πρώτης να εισχωρήσει στο υπογάστριο των ρωσικών συμφερόντων στον Καύκασο και
ε) η επερχόμενη οικονομική κρίση στην τωρινή οικονομική «φούσκα της Ανατολίας».
Από την άλλη μεριά, ο κ. Σαμαράς, ευρισκόμενος προ αδιεξόδου, προτιμά, απ' ό,τι φαίνεται, το «κόκκινο φέσι» από το επαίσχυντο τιρολέζικο καπέλο της Κίρκης του Βορρά.
Κόκκινες γραμμές
Από το σημείο, όμως, αυτό μέχρι την πλήρη υποταγή στις υποδείξεις της Ουάσιγκτον υπάρχει μια τεράστια απόσταση, την οποία ο κ. Σαμαράς δεν θα πρέπει για κανένα λόγο να διανύσει. Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει από κοινού να αποφασίσουν έως πού φθάνουν οι κόκκινες γραμμές για την επιβίωση του έθνους των Ελλήνων στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Ουδείς έχει το δικαίωμα να υπερβεί τα μέτρα, γιατί τότε οι Ερινύες που παραμονεύουν δίνουν τη λύση. Μια τέτοια λύση έδωσαν στην Τουρκία μετά την επίτευξη των Συμφωνιών Λονδίνου-Ζυρίχης στα 1960, στέλνοντας στην αγχόνη τον πρωθυπουργό κ. Μεντερές.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΟΥΡΑΣ
Καθηγητής, ιστορικός
