Του Μάριου Ευρυβιάδη*Είναι εντυπωσιακό και χωρίς προηγούμενο αυτό που συμβαίνει, αλλά ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν και το ισλαμιστικό του σινάφι δεν αφήνουν τους Ισραηλινούς να ‘’αγιάσουν’’ όσο και οι τελευταίοι να προσπαθούν. Τελικά οι Ισραηλινοί και για να ακριβολογήσω οι κρατικοί τους αξιωματούχοι επιδεικνύουν ραγιαδισμό χειρότερο από αυτό των δικών μας εκπροσώπων σε Ελλάδα και Κύπρο, έναντι στην Τουρκία.
Εδώ και τρία χρόνια δεκάδες Ισραηλινοί επίσημοι καθώς επίσης και ανεπίσημοι εντεταλμένοι εκπρόσωποι του Εβραϊκού κράτους από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τη Ρωσία, την Πολωνία, την Τσεχία, την Λατινική Αμερική, την Ασία και την Άπω Ανατολή, από μουσουλμανικές χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν και όχι μόνο, παίρνουν τον δρόμο προς τα Σούσα. Όλοι επιζητούν την αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ που βρίσκονται στο ναδίρ μετά το γνωστό επεισόδιο του 2010 με το τουρκικό πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» το οποίο παρεμποδίστηκε, με θανατηφόρο βία από τους Ισραηλινούς, όταν αποπειράθηκε να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στην αποκλεισμένη από τους Ισραηλινούς παλαιστινιακή περιοχή της Λωρίδας της Γάζας.
Όλοι όμως οι Ισραηλινοί μουσαφίρηδες επιστρέφουν άπρακτοι. Ο Σουλτάνος όχι μόνο δεν συγκινείται αλλά βάση τη πιο πρόσφατη δημόσια δήλωση του φαίνεται και να οργίζεται . Την προηγούμενη βδομάδα στο συνέδριο «Συμμαχία των Πολιτισμών» που οργάνωσαν τα Ηνωμένα Έθνη στη Βιέννη με επίκεντρο την εμπέδωση της ανεκτικότητας (toleration) διεθνώς, ο Τούρκος Πρωθυπουργός, παρουσία και του Γ.Γ του ΟΗΕ, χαρακτήρισε τον Σιωνισμό, την εθνική δηλαδή ιδεολογία των Εβραίων, ως «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». Παρομοίωσε μάλιστα τον Σιωνισμό με τον φασισμό και άλλες επαχθείς ιδεολογίες.
Το παραπάνω «ξέσπασμα» του Ερντογάν φαίνεται να δυναμίτισε την πιο πρόσφατη προσπάθεια, νιοστή στον αριθμό βέβαια, για την εξομάλυνση των σχέσεων Ιερουσαλήμ-Άγκυρας που δρομολόγησε η Ουάσινγκτον με αφορμή την περιοδεία του νεόκοπου Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι στη περιοχή που συμπεριλάμβανε επισκέψεις σε Άγκυρα και Τελ-Αβίβ.
Πριν το πρόσφατο ξέσπασμα του Ερντογάν καταγράφτηκαν μια σειρά από εξελίξεις που έδειχναν ότι η κρίση όδευε προς εκτόνωση με καταλυτικό στοιχείο τις εξελίξεις στη Συρία και τις επιπτώσεις της Συριακής κρίσης στις ευρύτερες ισορροπίες στην περιοχή.
Η εγκατάσταση των Νατοϊκών αντιπυραυλικών συστοιχιών τύπου Πάτριοτ στην Τουρκία κατόπιν αιτήματος της Αγκύρας έγινε υπό τον όρο ότι η Άγκυρα να αποσύρει το βέτο που ασκούσε για την συμμετοχή του Ισραήλ στις νατοϊκές δραστηριότητες. Ακολούθησε μια πολύ σημαντική κίνηση εκ μέρους του Ισραήλ που ήταν η παράδοση λογισμικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας για Αμερικανικές πλατφόρμες εναέριων ραντάρ και παρακολούθησης τύπου Μπόινγκ της Τουρκικής αεροπορίας. Το Ισραήλ είχε συμβατική υποχρέωση να παραδώσει αυτά τα συστήματα αλλά αρνούταν μέχρι πρόσφατα να το πράξει. Όταν τελικά το έπραξε το δικαιολόγησε δημόσια λέγοντας ότι εξαναγκάστηκε να το κάνει λόγω πιέσεων από την Αμερικανική εταιρεία Μπόινγκ αλλά και από την Αμερικανική κυβέρνηση. Ήταν όμως προφανές πως η κίνηση αυτή που συνοδευόταν με δημόσιες δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων, πολιτικών , πανεπιστημιακών και τοποθετήσεις εφημερίδων, εξέφραζε την αυξανόμενη βούληση των Ισραηλινών να κάνουν τις αναγκαίες «κινήσεις» ώστε να τερματισθεί το αδιέξοδο.
Η αποχώρηση λόγω των πρόσφατων εκλογών των σκληροπυρηνικών από την κυβέρνηση Νετανίαχου , όπως του Υπουργού Εξωτερικών, που αρνούντο πεισματικά να ανταποκριθούν στο βασικό αίτημα των Τούρκων για δημόσια συγγνώμη και αναγνώριση λάθους στην περίπτωση του Μαβί –Μαρμαρά, αφαίρεσε ένα ακόμη εμπόδιο για την ομαλοποίηση των σχέσεων. Στο ζήτημα αυτό είχαμε ενδεικτικά και την δήλωση του αποχωρούντος Υπουργού Άμυνας Εχούντ Μπαράκ να αναλάβει αυτός προσωπικά την ευθύνη για όσα λανθασμένα έγιναν στην επιχείρηση και τα οποία στοίχησαν την ζωή σε εννέα Τούρκους πολίτες.
Αλλά και το ίδιο το Ισραηλινό κράτος σε μυστικές επαφές με τους Τούρκους και εν γνώσει της Ουάσινγκτον φαίνεται να επεξεργάζετο μια επίσημη διατύπωση που να ικανοποιούσε τις τουρκικές απαιτήσεις . Αυτές ήταν η δημόσια συγγνώμη και αναγνώριση λάθους και η αποζημίωση των θυμάτων. Ως προς την τρίτη δημόσια απαίτηση της Αγκύρας που ήταν η άρση του αποκλεισμού της Γάζας, η Άγκυρα είχε ήδη κάνει ένα βήμα πίσω αφού το ίδιο το Ισραήλ χαλάρωσε τον αποκλεισμό επιτρέποντας ειδικά σε τουρκικά καμιόνια να τροφοδοτήσουν με επιλεγμένα υλικά την Γάζα μέσω Αιγύπτου. Επιπλέον οι Ισραηλινοί επέτρεψαν σε Τούρκους κατασκευαστές να επισκευάσουν κτηριακά συγκροτήματα στην Γάζα και ειδικά νοσοκομεία.
Το ξέσπασμα του Ερντογάν δεν εξέτρεψε μόνο την διαμεσολαβητική προσπάθεια του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών. Περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Οι δηλώσεις Ερντογάν έτυχαν ευρείας παγκόσμιας αποδοκιμασίας . Η δημόσια τοποθέτηση- καταδίκη των δηλώσεων από τον Υπουργό Κέρι συνέπεσε με την φυσική του παρουσία στην Τουρκία. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έντονη προσωπική δυσφορία του διδύμου Ερντογάν-Νταβούτογλου και των Τούρκων γενικά. Επιπλέον επαναφόρτισαν αρνητικά το κλίμα ανάμεσα στους εβραίους της διασποράς και κυρίως τους Αμερικανό-εβραίους που είναι οι μόνοι οι οποίοι διαθέτουν την δύναμη να επιβάλουν πολυεπίπεδο κόστος στην Τουρκία.
Ίσως όμως η πιο σημαντική διάσταση του ξεσπάσματος Ερντογάν είναι ότι ακριβώς ξεσκεπάζει τον Ερντογάν αποκαλύπτοντας προς τους Ισραηλινούς τις μύχιες σκέψεις του καθώς επίσης και αυτές του πολιτικού Ισλάμ που αυτός και οι ομοϊδεάτες του εκπροσωπούν.
Ιστορικά Εβραίοι και Ισραηλινοί οικοδόμησαν τις σχέσεις τους με το τουρκικό κράτος-παλιά Κεμαλικό σήμερα ισλαμικό- σε μια πολιτική μυθολογία, σε μια πλάνη ότι ανάμεσα σε, παλιά Οθωμανούς και Εβραίους και σήμερα Τούρκους και Ισραηλινούς, υπήρχε μια διαχρονική κοινότητα συμφερόντων και η οποία κατά καιρούς λειτουργούσε και σε απόλυτη αρμονία. Και είναι γεγονός ότι κατά καιρούς, τόσο επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας όσο και Κεμαλικής Τουρκίας λειτούργησε μια εργαλειακή σχέση αλληλοεξυπηρέτησης. (και είναι επίσης γεγονός ότι αυτή η εργαλειακή σχέση ανάμεσα σε Οθωμανούς και Εβραίους όπως και σε Τούρκους και Ισραηλινούς, είχε κατά καιρούς , τραγικές συνέπειες για τον ελληνισμό).
Έστω όμως και καθυστερημένα οι Ισραηλινοί και οι Εβραίοι της διασπορά ς ανακαλύπτουν αλλά και συνειδητοποιούν κάτι για τι όποιο θα πρέπει να ευχαριστούν τον κάθε Ερντογάν. Αυτό είναι ότι δεν μπορούν να διατηρούν την εθνική και προσωπική τους αξιοπρέπεια και ταυτόχρονα να έχουν προνομιακές σχέσεις με την Τουρκία των Ισλαμιστών και των Πασάδων κάτι που οι Εβραίοι ως κρατική οντότητα ποτέ δεν είχαν. Τα δύο είναι εξορισμού ασυμβίβαστα. Εάν επιθυμούν το δεύτερο δηλαδή την υποτέλεια πρέπει να ξεχάσουν το πρώτο. Πρέπει να συνεχίσουν να πηγαινοέρχονται στα Σούσα πρέπει να σταματήσουν να υποκρίνονται και να συνεχίσουν την παλιά τους πρακτική να πέφτουν κατά καιρούς μπρούμυτα και να ανακράζουν στον κάθε Σουλτάνο, αφέριμ αφέντη μου, ήμαρτον. Και καλά κάνουν να αρχίσουν με τον Ερντογάν. Εάν όχι πρέπει να αποβάλουν μια και καλή το οθωμανικό τους σύνδρομο το οποίο αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά ως νοοτροπία των «Ντίμμηδων» ( dhimmies ψάξε την λέξη φίλε αναγνώστη στο διαδίκτυο για να κατανοήσεις το πλήρες και πραγματικό της περιεχόμενο) και την οποία εμείς γνωρίζουμε εξίσου καλά ως ραγιαδισμό.
* Ο Μάριος Ευρυβιάδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
