Δεδομένης της κακής κατάστασης των δημοσιονομικών της Αιγύπτου –μια εξέλιξη που πολλοί είχαν προβλέψει στο μεγαλύτερο μέρος των δύο τελευταίων ετών- οι παρατηρητές ρωτάνε «ποια είναι η οικονομική στρατηγική της Μουσουλμανικής Αδελφότητας;». Τα μέλη της οργάνωσης και του Κόμματος Ελευθερία και Δικαιοσύνη απαντούν με ένα αντίγραφο της ημερήσιας διάταξης της al Nahda (Αναγέννηση), αλλά αυτό δεν βοηθάει.
Το επίκεντρο του προγράμματος της Αδελφότητας για την αναγέννηση της Αιγύπτου, είναι ένα συγκεχυμένο έγγραφο που συνδυάζει στερεότυπα για την οικονομική δικαιοσύνη, ενώ εκφράζει την πίστη του στην ιδιωτική αγορά. Όπως και να έχει, είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που δεν αντιμετωπίζει τη σημερινή κρίση στα ξένα συναλλαγματικά διαθέσιμα. Από το εξωτερικό, φαίνεται ότι η βραχυπρόθεσμη στρατηγική της Αδελφότητας να ασχοληθεί με τα οικονομικά δεινά της χώρας, είναι αρκετά απλή: «η Αίγυπτος είναι too big to fail και η διεθνής κοινότητα μας χρωστάει», που είναι στην πραγματικότητα δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αυτό είναι απολύτως ακριβές, αλλά όπως όλα στην Αίγυπτο, τα πράγματα είναι πάντα πιο περίπλοκα.
Μέσα σε λίγους μήνες από την εξέγερση της 25ης Ιανουαρίου, το ΔΝΤ υπέβαλε ένα προσχέδιο συμφωνίας που το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων αποφάσισε να μην υπογράψει. Η επίσημη δικαιολογία τους ήταν πως δεν θα ήταν συνετό για την Αίγυπτο να αναλάβει οποιοδήποτε επιπλέον χρέος, που εκείνη τη στιγμή ανερχόταν στα 190 δισ. δολάρια (εσωτερικό και εξωτερικό), αλλά οι πραγματικοί λόγοι ήταν πολιτικοί: Αναγνωρίζοντας τη δύσκολη εμπειρία της Αιγύπτου με το ΔΝΤ, οι αξιωματικοί δεν ήθελαν το πολιτικό πλήγμα από μια συμφωνία με έναν από τους αγαπημένους «μπαμπούλες» της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης. Για το SCAF ήταν καλύτερα για το δικό τους κύρος και τη θέση του στο πολιτικό σύστημα, να παρουσιάσει τους κινδύνους μιας συμφωνίας με το ΔΝΤ στους πολιτικούς ηγέτες. Ο Morsi θέλει να κάνει μια συμφωνία αλλά δεν έχει τη συναίνεση που απαιτείται.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι η Αριστερά, οι επαναστάτες και διάφορες άλλες φωνές είναι εναντίον του Ταμείου, αλλά ακόμη και εντός του Κόμματος Ελευθερίας και Δικαιοσύνης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, υπάρχει αξιοσημείωτη αντίδραση. Το ΔΝΤ απαιτεί η αιγυπτιακή κυβέρνηση να λάβει συγκεκριμένα μέτρα αναφορικά με τη φορολογική πολιτική και –κυρίως- με τις επιδοτήσεις για την ενέργεια, προκειμένου να επιτευχθεί η συμφωνία. Ωστόσο οι «όροι» και οι «προϋποθέσεις για τη χορήγηση βοήθειας», είναι το αδύνατο σημείο της αιγυπτιακής πολιτικής σκηνής, ξαναζωντανεύοντας την από κοινού επιτροπή Βρετανίας και Γαλλίας για το δημόσιο χρέος του 1876, κάνοντας τους ισχυρούς άνδρες να φαίνονται αδύναμοι και προσβάλλοντας τις εθνικιστικές ευαισθησίες των Αιγυπτίων.
Τα μέλη του Κόμματος Ελευθερίας και Δικαιοσύνης δεν θέλουν να εμφανιστούν σε προεκλογικές ομιλίες –οι εκλογές αναμένεται να διεξαχθούν στο τέλος Απριλίου ή το Μάιο- και να πρέπει να υπερασπιστούν μια συμφωνία με το ΔΝΤ, προτιμώντας να το αποφύγουν μέχρι να συγκληθεί ένα νέο κοινοβούλιο. Το πρόβλημα είναι, με βάση τις εκτιμήσεις σχεδόν όλων, ότι θα τελειώσουν τα ταμειακά διαθέσιμα των Αιγυπτίων μέχρι τότε. Ως απάντηση, ο Morsi έχει κάνει… τίποτα. Φαίνεται να ελπίζει στο γεγονός ότι οι συνέπειες μιας οικονομικής κατάρρευσης είναι τόσο μεγάλες που οι αξιωματούχοι του Ταμείου και άλλοι διεθνείς δωρητές θα απελευθερώσουν κεφάλαια προς το Κάιρο με αντάλλαγμα ελάχιστες δεσμεύσεις από την αιγυπτιακή κυβέρνηση για την προώθηση μιας λογικής οικονομικής πολιτικής. Ο Morsi μπορεί να έχει βρει κάτι εδώ: εάν διατηρήσει τη σκληρή στάση, μπορεί να λάβει την οικονομική βοήθεια χωρίς να χρειαστεί να συμβιβαστεί ο ίδιος ή η πολιτική θέση του κόμματος Ελευθερίας και Δικαιοσύνης. Οι κίνδυνοι είναι φυσικά, ότι ο Morsi θα ασκεί εξουσία ενώ θα υπάρχει περαιτέρω οικονομική δυστυχία περιμένοντας τους αξιωματούχους του ΔΝΤ, κάτι που ίσως να μην συμβεί. Και ο λόγος είναι ότι η Christine Laarde παίζει και αυτή το δικό της σκληρό παιχνίδι με τους Αιγυπτίους.
Είτε υπάρξει συμφωνία με το ΔΝΤ είτε δεν υπάρξει, η αιγυπτιακή κυβέρνηση πιστεύει ότι θα εισρεύσουν οπωσδήποτε προς το Κάιρο χρηματοδοτικοί πόροι. Ο λόγος; Η διεθνής κοινότητα έχει μια ηθική ευθύνη να ανταποκριθεί και να βοηθήσει την Αίγυπτο. Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι η κατάρρευση της Αιγύπτου θα έχει τόσο ευρείες συνέπειες για την περιοχή και πέρα από αυτή που, ναι, υπάρχει ηθική επιταγή να προληφθεί αυτή η έκβαση. Οι Αιγύπτιοι ωστόσο δεν υποστηρίζουν κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, ισχυρίζονται ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ που κάποτε υποστήριξαν τον Hosni Mubarak, είναι ηθικά υποχρεωμένες να βοηθήσουν την Αίγυπτο για να επανορθώσουν. Αυτός ο συνειρμός στην πραγματικότητα δεν ανήκει στη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ο Ahmed Maher του Κινήματος της 6ης Απριλίου «έριξε» για πρώτη φορά την ιδέα στις αρχές του Απριλίου 2011, όταν δήλωσε σε ομάδα αναλυτών του Beltway ότι χαιρετίζει τη συνέχιση της αμερικανικής βοήθειας προς την Αίγυπτο –τους όρους της οποίας θα υπαγόρευε η «επανάσταση»- ως μια μορφή τιμωρίας για την προστασία της Ουάσιγκτον στον Hosni Mubarak.
Η Αίγυπτος θα λάβει πιθανότατα τη βοήθεια που χρειάζεται για να παραμείνει η χώρα βιώσιμη, αλλά ο τρόπος με τον οποίο έχει προσπαθήσει να εξασφαλίσει αυτή τη βοήθεια, υποδηλώνει μια άστοχη αλαζονεία. Πολλές πλευρές μπορεί να κατηγορήσει κανείς για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση της Αιγύπτου, αλλά οι Αιγύπτιοι θα πρέπει να αποφύγουν τη σιωπηρή προσέγγιση του «δώστε μας γιατί αλλιώς…». Είτε τους αρέσει είτε όχι, οι δωρητές δεν πρόκειται να δώσουν μετρητά χωρίς όρους. Με τα συναλλαγματικά αποθέματα να είναι τόσο χαμηλά, δεν είναι τώρα η ώρα για παιχνίδια με τη διεθνή κοινότητα.
Το αρχικό κείμενο δημοσιεύθηκε εδώ: http://blogs.cfr.org/cook/2013/02/07/is-egypt-too-big-to-fail/
Copyright © 2013 by the Council on Foreign Relations, Inc.
Για την ελληνική μετάφραση Copyright © 2013
by Capital.gr.
All rights reserved. This publication may not be reproduced in whole or in part without permission.
All rights reserved. This publication may not be reproduced in whole or in part without permission.
