Του Ζήνωνα Τζιάρρα *Μετά τις εξεγέρσεις στην Αίγυπτο και την Λιβύη κάποιοι έσπευσαν να πουν ότι η Τουρκία ήταν ο μεγάλος κερδισμένος της Αραβικής Άνοιξης. Όταν η συριακή κρίση ξέσπασε και εντάθηκε, άλλαξαν γνώμη. Ήτανε τώρα κάποιων άλλων η σειρά να πούνε ότι η Τουρκία διαλύεται. Σε μια νύχτα θυμηθήκαμε τους Κούρδους και την πονεμένη ιστορία τους.Ταυτιστήκαμε. Άλλωστε κάποιοι φαντασιώνονται το διαμελισμό της Τουρκίας εδώ και χρόνια.
Είναι βέβαια αλήθεια ότι το τουρκικό κράτος, εν μέσω συριακής κρίσης, έχει βρεθεί όσο ποτέ ξανά αντιμέτωπο με την απειλή του «Μεγάλου Κουρδιστάν» και της απώλειας εδαφών. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι πολιτικές και η ρητορική της Άγκυρας ξεχειλίζουν αντιφατικότητα και την έχουν οδηγήσει σε απίστευτα γεωπολιτικά και στρατηγικά αδιέξοδα.Ενώ όμως παρακολουθούμε με εκστασιασμό την «κατρακύλα» της Τουρκίας και περιμένουμε το «θαύμα», οι Τούρκοι κάνουν το αντίθετο. Η τουρκική εξωτερική πολιτική και διπλωματία έχει πάρει κυριολεκτικά φωτιά τον τελευταίο καιρό - τα παίζει όλα για όλα. Παρόλο που στο μεσανατολικό μέτωπο δεν βρίσκεται στην καλύτερη συγκυρία, σε άλλα μέτωπα, όπως αυτό της Ανατολικής Μεσογείου και της Κύπρου, δραστηριοποιείται έντονα.
Οι συνθήκες έχουν ως εξής: η οικονομική κρίση στην Κύπρο (αλλά και στην Ελλάδα) έχει πλήξει σοβαρά την πολιτική αξιοπιστία του κράτους αλλά και την διαπραγματευτική και διπλωματική του ισχύ. Επιπλέον, οι εσωτερικές πολιτικές και κομματικές τριβές όσον αφορά τη Λύση του Κυπριακού, και όχι μόνο, προβάλουν μια αρνητική εικόνα μηδενικής πολιτικής συνοχής, τουλάχιστον σε ζητήματα προτεραιότητας. Από την άλλη η Τουρκία στα μάτια (πολλών εκ) των Δυτικών δυνάμεων έχει αναβαθμιστεί ακόμα περισσότερο λόγω του ρόλου που έχει στην διαχείριση της συριακής κρίσης.
Παράλληλα, οι κύριοι Ερντογάν, Νταβούτογλου και Μπαγίς βρίσκονται στη διαδικασία ολομέτωπης επίθεσης κατά της Κύπρου αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τόσο η Άγκυρα όσο και η τουρκοκυπριακή ηγεσία έχουν θέσει ως στόχο την πολιτική υποβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της επικοινωνιακής τους πολιτικής, με αφορμή την οικονομική κρίση. Με επισκέψεις σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Φιλανδία, η Δανία και η Σουηδία, οι Τούρκοι πολιτκοί προσπαθούν να αναζωπυρώσουν την προοπτική ένταξης τους στην ΕΕ ευχόμενοι και το σύντομο άνοιγμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων. Την ίδια στιγμή ο Πρωθυπουργός Ερντογάν προκαλεί και απειλεί τους Ευρωπαίους ότι θεωρεί τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης σαν εναλλακτική λύση, εφόσον οι προσπάθειες της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ δεν έχουν ευοδωθεί. Δεν φτάνουν αυτά, η Άγκυρα έχει ανακοινώσει σεισμικές έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο σε περιοχές που εμπίπτουν στους χώρους της κυπριακής και ελληνικής ΑΟΖ, ενώ τουρκικά μαχητικά «διεκδίκησαν» πρόσφατα τον κυπριακό χώρο εναέριας κυκλοφορίας (FIR), παρενοχλώντας πολιτικό αεροσκάφος που ταξίδευε πάνω από την Κύπρο .
Η τουρκική πολυεπίπεδη κινητικότητα είναι εμφανής.Η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας προσαρμόζεται στις τρέχουσες συνθήκες προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες των γειτόνων της και τις διεθνείς πραγματικότητες. Οι στρατηγικοί στόχοι παραμένουν βέβαια οι ίδιοι, γνωστοί και χιλιοειπωμένοι.
Το τι επιζητεί (μεταξύ άλλων) η Τουρκία είναι απλό: την επικράτηση της σαν περιφερειακό κέντρο ισχύος · την πολιτική και νομική αναβάθμιση του ψευδοκράτους - δεδομένου ότι οι συνθήκες την ευνοούν και η όποια Λύση φαίνεται να καθυστερεί · την αποτροπή, ανατροπή ή ακύρωση των προσπαθειών της Ελλάδας για οριοθέτηση ή ανακήρυξη ΑΟΖ με την προοπτική να απομυζήσει η ίδια πολιτικά ή νομικά οφέλη / τετελεσμένα στο συγκεκριμένο ζήτημα · την καπηλεία του κυπριακού φυσικού αερίου · και τη βελτίωση της ευρωπαϊκής της προοπτικής.
Παρόλα τα προβλήματα της, η Άγκυρα έχει δείξει πως παλεύει να φέρει με το μέρος της αρνητικές περιστάσεις αλλά και να εκμεταλλευτεί αδυναμίες.Η πρόσφατη αναδίπλωσή της με το Ιρακινό Κουρδιστάν και τους Κούρδους αυτονομιστές είναι ενδεικτικό παράδειγμα.Εμείς?
Παρακολουθώντας την εκστασιασμένοι να παλεύει να βγει απ 'τον περιφερειακό βάλτο, νομίζοντας ότι θα πνιγεί, ξεχάσαμε να δράσουμε.Ζούμε με την ψευδαίσθηση ότι το πρόβλημα μας είναι ποιανού (υποψηφίου προέδρου) τα ψέματα θα πιστέψουμε.
* Ο Ζήνωνας Τζιάρρας είναι Διεθνολόγος, Ερευνητής στο Διεθνές στρατηγική.
