Κοσσυφοπέδιο: Η αποτυχία της ευρωπαϊκής στρατηγικής

Piotr SmolarΤΟ ΒΗΜΑ - Le Monde

Η Ευρώπη ανέπτυξε στα εδάφη του Κοσσυφοπεδίου την μεγαλύτερη πολιτική αποστολή στην ιστορία της. Αλλά για να δημιουργηθεί ένα κράτος Δικαίου χρειάζεται την στήριξη των τοπικών ελίτ. Μόνο που αυτές πρωταγωνιστούν συχνά σε υποθέσεις διαφθοράς.Ο απερχόμενος Γάλλος στρατηγός Ζαβιέ Μπουτ ήταν ο αρχηγός της ευρωπαϊκής αποστολής αστυνομίας και δικαιοσύνης (Eulex) στην πρώην σερβική επαρχία, όπου σχεδόν 2.000 Ευρωπαίοι αστυνομικοί και τελωνειακοί προσφέρουν τεχνική βοήθεια στις τοπικές αρχές. Μια βιτρίνα ουδετερότητας που δεν ξεγελάει κανέναν.Ο στρατηγός Μπουτ έχει εκτελεστικές εξουσίες. Οι υφιστάμενοί του έχουν ασυλία από ποινικές διώξεις. Οι έρευνές τους είναι ευαίσθητες και αφορούν την ελίτ του Κοσσυφοπεδίου.

Αλήθεια, ποιός θυμάται σήμερα το Κόσοβο; Ο πόλεμος το 1999. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ εναντίον της Σερβίας. Η ανάπτυξη μιας διεθνούς δύναμης, της KFOR, και η δημιουργία ενός προτεκτοράτου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Και μετά, στις 17 Φεβρουαρίου του 2008, η διακήρυξη της ανεξαρτησίας, την οποία αναγνωρίζουν σήμερα σχεδόν 100 χώρες. Τον Σεπτέμβριο του 2012 τελείωσε η διεθνής επιτήρηση. Αλλά η ιστορία δεν είναι τόσο γραμμική, και η χειραφέτηση του Κοσσυφοπεδίου, ιδίως στον τομέα της Δικαιοσύνης, φαίνεται ότι θα αργήσει.

Η πρώτη αδυναμία της Eulex είναι πολιτική: πρέπει να βοηθήσει ένα κράτος που δεν το αναγνωρίζουν πέντε μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η δεύτερη είναι εδαφική. Η αποστολή δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Σέρβοι.

Μετά από μείωση των δυνάμεων κατά 25% το 2012, έχει πέσει στο τραπέζι η ιδέα της αναδιαμόρφωσης της Eurolex. Το τέλος της ευρωπαϊκής αποστολής, που έχει προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2014, είναι μάλλον απίθανο. Η Δικαιοσύνη του Κοσσυφοπεδίου δεν έχει ούτε την ελευθερία, ούτε τα μέσα, ούτε την ικανότητα για να αναλάβει μόνη της τις πιο ευαίσθητες έρευνες.

Γιατί είναι η πολιτική ελίτ του Κοσσυφοπεδίου, γύρω από τον πρωθυπουργό Χασίμ Θάτσι, που εμπλέκεται στις μεγαλύτερες υποθέσεις διαφθοράς και εγκληματικότητας.

«Οι ντόπιοι δικαστές δέχονται την πίεση των πολιτικών, αλλά η Eurolex δέχεται την πίεση της Ευρώπης», λέει ο Κοσοβάρος αναλυτής Σπεντ Κουρσάνι, του Ινστιτούτου Kipred, συντάκτης μίας έκθεσης για την ευρωπαϊκή αποστολή.

Ο Χασίμ Θάτσι είναι ο άνθρωπος της Δύσης, ελλείψει άλλου. Μετά τον πόλεμο, οι μαχητές του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (UCK) ανήλθαν στην εξουσία. Η κουλτούρα του Δικαίου και η ευημερία του πληθυσμού παραμένουν αφηρημένες έννοιες.

Φυσικά, υπάρχει η υπόθεση Λιμάϊ, που προκάλεσε έκρηξη στο Κοσσυφοπέδιο. Πρώην υπουργός Μεταφορών, ο Φατμίρ Λιμάϊ είναι στο στόχαστρο πολλών ποινικών ερευνών. Ενας μάρτυρας-κλειδή της πολιτικής αγωγής στη δίκη του για τα εγκλήματα πολέμου αυτοκτόνησε, στην Γερμανία. Ο Λιμάϊ, μετά από μια πρώτη αθώωση, φυλακίστηκε τον Νοέμβριο του 2012.

«Υπάρχει καμμία άλλη χώρα στην Ευρώπη, όπου το κυβερνών κόμμα έχει μπει στο στόχαστρο τόσων ερευνών;», λέει εξοργισμένος ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Χαϊρεντίν Κούτσι. «Οι δικαστές και οι αστυνομικοί σας μας περιφρονούν. Δεν είναι υπόλογοι για τις πράξεις τους. Δεν θα έπρεπε να σφετερίζονται πλέον τους φακέλους με τις υποθέσεις από τους δικαστές μας, χωρίς καν να τους προειδοποιούν», προσθέτει.

Αυτές οι επικρίσεις εναντίον της κυβέρνησης διαφέρουν από αυτές της αντιπολίτευσης, που καταγγέλλει μια επιλεκτική Δικαιοσύνη. «Μόνο τα μικρά ψάρια πάνε στη φυλακή, όχι τα μεγάλα», λέει ο Αλμπίν Κούρτι, ηγέτης του εθνικιστικού κινήματος  Vetëvendosje. «Ο Λιμάϊ είναι στη φυλακή, επειδή ο Θάτσι δεν είναι», προσθέτει.

Προσωπικότητα της κοινωνίας των πολιτών, ο Αβνι Ζογκιάνι συμμερίζεται τις αμφιβολίες του για τα κίνητρα της Eulex. «Τους δώσαμε φακέλους, αποδείξεις. Εκαναν έρευνες, αλλά στο τέλος δεν απήγγειλαν κατηγορίες εναντίον κανενός. Η Eulex προσφέρει ασυλία σε εκείνους από την ελίτ που είναι υπάκουοι», λέει ο διευθυντής της οργάνωσης COHU κατά της διαφθοράς. 

 

ΣΕΡΒΙΑ - ΚΟΣΣΥΦΟΠΕΔΙΟ

Προς διάλυση και οι «παράλληλοι» σερβικοί θεσμοί...

ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ.--
Σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις πολιτικές επιταγές της ΕΕ σχετικά με την πλήρη «ομαλοποίηση» των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας με αντάλλαγμα την παροχή ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Σερβίας προχωρά ο Πρόεδρος της χώρας, Τόμισλαβ Νίκολιτς, μετά τον πρόσφατο διορισμό άτυπου «πρέσβη» στα γραφεία της διπλωματικής αποστολής της ΕΕ στην Πρίστινα...
Ο Νίκολιτς παραδέχθηκε χτες για πρώτη φορά μιλώντας στο σερβικό τηλεοπτικό σταθμό «TV PRότι» ότι στο πρόσφατο ψήφισμα της σερβικής Βουλής για το Κοσσυφοπέδιο συμπεριλαμβάνεται διάταξη για την οριστική διάλυση των λεγόμενων «παράλληλων» σερβικών θεσμών στο προτεκτοράτο και η αντικατάστασή τους «από νέους θεσμούς του Κοσσόβου που θα διοικούνται από Σέρβους της περιοχής». Οπως είπε, «όπου υπήρχαν παράλληλοι θεσμοί θα τελειώσουν» και θα αντικατασταθούν από νέους «σύμφωνα με τα συντάγματα Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας και θα διοικούνται από Σέρβους».
«Ο στόχος είναι να πάρουμε την ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών συνομιλιών με την ΕΕ δίχως να ταπεινωθούμε για να την πάρουμε, ή να ταπεινώσουμε το λαό ή να δώσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα» ισχυρίστηκε ο Νίκολιτς, διαβεβαιώνοντας σε άλλο σημείο ότι οι κινήσεις της σερβικής διπλωματικής αρχής αποσκοπούν στην επαναφορά της «ειρήνης και της ευημερίας» σε ένα μέρος του Κοσσυφοπεδίου, όπου διαβιούν οι σερβικές κοινότητες...