Πώς αξιολογείται η δήλωση Ερντογάν ότι δεν θα
υλοποιηθεί η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών
αν δεν καταβληθούν τα 6 δισ. ευρώ βοήθειας απευθείας στην Αγκυρα και αν
δεν καταργηθεί η βίζα για την είσοδο Τούρκων πολιτών στη ζώνη Σένγκεν;
Με άλλα λόγια, είναι πραγματική απειλή ή μπλόφα;Ενα είναι βέβαιο, ότι η ρητορική του Ερντογάν και των συνεργατών του θα σκληρύνει και θα κορυφωθεί, με ορίζοντα την υλοποίηση της συνταγματικής μεταρρύθμισης για τη σύσταση «σουλτανικής» προεδρίας, μια πορεία που μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο.
Ρητορική και κάποιες προειδοποιητικές αυξήσεις στις προσφυγικές ροές, αλλά σε καμία περίπτωση επιστροφή στα ανεξέλεγκτα κύματα του πρόσφατου παρελθόντος: Από τη μια μεριά ο Ερντογάν ξέρει ότι η ρητορική εθνικής υπερηφάνειας απέναντι στη Δύση συσπειρώνει και διευρύνει την εκλογική του βάση, από την άλλη γνωρίζει εξίσου καλά την αξία της ανοχής της ΕΕ στις αυταρχικές του εκτροπές αλλά και τη βαρύτητα της συνεργασίας με τους «28» σε μια στιγμή περιφερειακής και διεθνούς απομόνωσης της χώρας του. Αν όλα πάνε καλά και ο πρόεδρος στεφθεί «σουλτάνος», τότε προφανώς θα πρέπει να επικαιροποιηθεί η συμφωνία Μέρκελ-Νταβούτογλου του Μαρτίου.
Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι το πολιτικό κόστος της εισόδου των Τούρκων πολιτών χωρίς βίζα στη ζώνη Σένγκεν είναι απαγορευτικό τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017.Ετσι θα αναζητηθεί μια μέση γραμμή πλεύσης, όπου το θέμα της άρσης της βίζας δεν θα επιλύεται μεν, αλλά θα παραμένει ανοικτό και ταυτόχρονα θα υπάρχει αυξημένη οικονομική βοήθεια για το κόστος του Προσφυγικού αλλά, και στον βαθμό που αυτό είναι εφικτό, θα υπάρχει μια στήριξη της ΕΕ -αλλά και σε διμερές επίπεδο- και της Γερμανίας των θέσεων της Τουρκίας όσον αφορά τη διαπραγμάτευση για την επόμενη μέρα στη Συρία. Η σχέση ΕΕ-Τουρκίας θα είναι δύσκολη και συγκρουσιακή, αλλά καμία πλευρά δεν έχει το περιθώριο ούτε να σβήσει τις «κόκκινες γραμμές» της -κατάργηση βίζας για την Αγκυρα και προαπαιτούμενα εκδημοκρατισμού για την Κομισιόν- ούτε να επιλέξει μια μετωπική σύγκρουση.
Επιπλέον τίθεται ευθέως το ερώτημα αν μετά το κλείσιμο της «βαλκανικής διαδρομής» η Γερμανία και οι χώρες του Βορρά νιώθουν ως απειλή την επιστροφή στις ανεξέλεγκτες προσφυγικές ροές ή αν έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι θα είναι εκ των πραγμάτων μειωμένες και κατά κύριο λόγο πρόβλημα της Ελλάδας και της Ιταλίας.
kapopoulos@pegasus.gr
