Του Κώστα Ράπτη-Οι Τούρκοι ιθύνοντες έχουν μιαν
ιδιόμορφη αντίληψη της φιλοξενίας. Η συμπεριφορά τους απέναντι στον Νίκο
Αναστασιάδη στο πλαίσιο της Διεθνούς Ανθρωπιστικής Συνόδου του ΟΗΕ που
φιλοξενήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα,
καθώς ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας χρειάστηκε να ακυρώσει την
παρουσία του στο δείπνο των παριστάμενων ηγετών και να επισπεύσει την
αναχώρησή του από την γείτονα, όταν διαπίστωσε ότι είχε κληθεί εν αγνοία
του και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Mustafa Akıncı, σε μια κίνηση έμμεσης
αναγνώρισης του ψευδοκράτους.
Ωστόσο, εξίσου αιφνιδιασμένοι αναδρομικά
θα πρέπει να αισθάνονται η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel και ο
Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όταν μία ημέρα μετά τις ιδιαίτερες
συναντήσεις που είχαν με τον Tayyip Erdoğan, στο περιθώριο της Συνόδου
και μετά την αναχώρησή τους από την Κωνσταντινούπολη, πληροφορήθηκαν ότι
ο Τούρκος πρόεδρος, σε συνέντευξη Τύπου, ανακοίνωσε ότι κανένας νόμος
στο πλαίσιο της συμφωνίας επανεισδοχής με την Ε.Ε. δεν πρόκειται να
υιοθετηθεί από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση, εάν ως τις 30 Ιουνίου δεν
έχει υπάρξει αποτέλεσμα στο ζήτημα της κατάργησης της βίζας για τους
Τούρκους πολίτες.
Ο Yiğit Bulut, σύμβουλος του Τούρκου
προέδρου πήγε ένα βήμα παραπέρα, δηλώνοντας, σε συνέντευξή του στο
δημόσιο κανάλι TRT, ότι αν η ευρωπαϊκή πλευρά επιμείνει στα "δύο μέτρα
και σταθμά" και "συνεχίσει να αθετεί τις υποσχέσεις της προς τους
Τούρκους πολίτες", η Άγκυρα θα οδηγηθεί σύντομα σε "ριζοσπαστικές
αποφάσεις" και θα αναθεωρήσει όχι μόνο τη συμφωνία της 18ης Μαρτίου για
το προσφυγικό, αλλά ακόμη και τη συμφωνία τελωνειακής σύνδεσης Τουρκίας - Ε.Ε..
Ο Mevlüt Çavuşoğlu, πάλι, σε δηλώσεις
του που μεταδόθηκαν από το ίδιο κανάλι, τόνισε ότι "δεν είναι
ρεαλιστικό" να αντιμετωπίζεται μέσω "τελεσιγράφων" η Τουρκία,
μετά την ειλικρίνεια και αποφασιστικότητα που επέδειξε. Ειδικότερα, ο
επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας επέμεινε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι
δεν είναι, κατά τη γνώμη του, δυνατό να συμπεριλαμβάνεται στα 72
προαπαιτούμενα για τη βίζα η αναθεώρηση του τουρκικού αντιτρομοκρατικού
νόμου, τη στιγμή που δεν υπάρχει παγκοσμίως αποδεκτός ορισμός της
τρομοκρατίας και η χώρα του αντιμετωπίζει κάθε είδους τρομοκρατικές
απειλές. Σε κάθε περίπτωση, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επέμεινε, στο
πνεύμα του πολιτικού του προϊσταμένου, ότι "εάν δεν τηρηθούν τα
συμφωνηθέντα" θα μπουν στο ράφι όλες οι συμφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών
"και αυτό δεν είναι μπλόφα ή απειλή".
Η λέξη "μπλόφα" είναι εν
προκειμένω κρίσιμη - διότι όλο και περισσότεροι (μη κατονομαζόμενοι)
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διατυπώνουν την εκτίμηση ότι "η Άγκυρα
μπλοφάρει". Ένας από αυτούς δηλώνει χαρακτηριστικά στο al-monitor.com
και τον Semih Idiz ότι σε περίπτωση που η συμφωνία της 18ης Μαρτίου
αποτύχει "η Ευρώπη θα δημιουργήσει υψηλότερα τείχη και η Τουρκία
θα βρεθεί χωρίς τη βίζα και με εκατομμύρια πρόσφυγες - πράγμα που δεν
θα βοηθήσει τη φήμη του Erdoğan". (Η άποψη αυτή βέβαια δεν μιας
διαφωτίζει για το τι πρόκειται να συμβεί με τα ελληνικά νησιά, αλλά
αποτυπώνει την αμεριμνησία που επικρατεί στις ευρωπαϊκές
πρωτεύουσες...).
Έχοντας, ωστόσο, αποδείξει ότι είναι σε
θέση να ανακόψει τις προσφυγικές ροές, η Τουρκία δύσκολα θα μπορέσει να
ανοίξει και πάλι τους "κρουνούς" σε κοινή θέα. Τυχόν απόφασή της να μην
συνεργασθεί στις επαναπροωθήσεις, μικρή πρακτική σημασία έχει, στον
βαθμό που ούτως ή άλλως το εγχείρημα καρκινοβατεί - όπως και αυτό των
επανεγκαταστάσεων που υποτίθεται ότι το αντισταθμίζουν.
Οι δύο πλευρές δεν έχουν, πάντως, κόψει
τις γέφυρες. Ο ίδιος ο Çavuşoğlu πήρε, τη Δευτέρα, την πρωτοβουλία να
επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον πρώτο αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Frans
Τimmermans, με σκοπό να προγραμματίσουν συνάντηση στα τέλη της
εβδομάδας, ενώ κοινοτικές πηγές εκμυστηρεύονται σε συμβιβαστικό πνεύμα
ότι δεν είναι απαραίτητη η "πλήρης ευθυγράμμιση" της τουρκικής
αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και θα αρκούσε μια
κίνηση προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης εναρμόνισης.
Προφανώς, στη φάση που διανύει η
Τουρκία, η πολιτική βούληση ακόμη και για κάτι τέτοιο λείπει. Όπως,
άλλωστε, λείπει και από ευρωπαϊκής πλευράς, η πολιτική βούληση για
κατάργηση της βίζας.
Σε τελευταία ανάλυση, η Angela
Merkel που ποτέ δεν αγνοεί τα γκάλοπ, θα λάβει σοβαρά υπ'όψιν της την
τελευταία έρευνα για λογαριασμό του Stern και του RTL, στην οποία το 77%
των Γερμανών την καλεί να είναι ανυποχώρητη έναντι του Erdoğan.
