Έτσι άρχισε το μακελειό στη Συρία

Θανάσης Αθανασίου-Καθώς η συριακή κρίση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος, με τον οποίο ξέσπασε ο πόλεμος, ο οποίος οδηγεί χιλιάδες ανθρώπους στην προσφυγιά και εντείνει τη τρομοκρατική απειλή σε ολόκληρη την Ευρώπη.

 Σύμφωνα με τον διεθνολόγο, Διδάσκων Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο UCLanCyprus, Δρ. Ζήνωνα Τζιάρρα, ο πόλεμος στη Συρία ξεκίνησε πριν από πέντε ακριβώς χρόνια, όταν δυνάμεις ασφαλείας του συριακού καθεστώτος πυροβόλησαν και σκότωσαν αρκετούς αντι-καθεστωτικούς διαδηλωτές.

Από το καλοκαίρι του 2011, εξηγεί μιλώντας στον Reporter Online ο κ. Τζιάρρας, η αντιπαράθεση άρχισε να λαμβάνει ένα πιο ένοπλο χαρακτήρα όταν αρκετοί από τους διαδηλωτές εξοπλίστηκαν.

Σταδιακά, προσθέτει ο διεθνολόγος, η ένοπλη πλέον αντιπολίτευση δημιούργησε αντάρτικες ομάδες με προεξέχουσα δύναμη εκείνη την περίοδο τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA),που προέκυψε κατά κύριο λόγο από στρατιώτες και αξιωματικούς που αποστάτησαν από τον στρατό του Μπασάρ αλ Άσαντ. Την ίδια χρονιά, το 2011, ο Άσαντ απελευθέρωσε από τις φυλακές κρατούμενους τζιχαντιστές για να αποτελέσουν αντίβαρο στην ένοπλη αντιπολίτευση. Τόσο ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός όσο και άλλες αντάρτικες ομάδες τύγχαναν υλικοτεχνικής και εκπαιδευτικής υποστήριξης από μυστικές υπηρεσίες δυτικών ή φίλο-δυτικών κρατών, όπως οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. Αργότερα η υποστήριξη αυτή έγινε άμεση και επίσημη.

Τον Νοέμβριο του 2012, σύμφωνα πάντα με τον Δρ. Ζήνωνα Τζιάρρα, δημιουργείται ο Εθνικός Συνασπισμός για τις Συριακές Επαναστατικές και Αντιπολιτευτικές Δυνάμεις στον οποίο και προσχωρεί ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός. Ο νέος σχηματισμός έτυχε υποστήριξης από αρκετά άλλα αντάρτικα κινήματα, μεταξύ των οποίων και ισλαμιστικά. Η Αλ Κάιντα της Συρίας (γνωστή ως Αλ Νούσρα), που είχε ήδη ανακοινώσει τη δημιουργία της από τον Ιανουάριο του 2012, μαζί με άλλα ισλαμιστικά κινήματα αντιτέθηκε στον Εθνικό Συνασπισμό ο οποίος τελικά χάνει το μομέντουμ του το 2013.

Το 2013 σηματοδοτείται, επίσης, η αποδυνάμωση του Ελεύθερου Συριακού Στρατού και η υπερίσχυση της Αλ Νούσρα ως αντικαθεστωτική αλλά εξτρεμιστική δύναμη. Μάλιστα, συμπληρώσει ο κ. Τζιάρρας, πολλοί μαχητές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού αποσκιρτούν και προσχωρούν στην Αλ Νούσρα και άλλα (μετριοπαθή ή εξτρεμιστικά) ισλαμιστικά κινήματα και όχι μόνο. Με αυτό τον τρόπο, σημειώνει ο διεθνολόγος, μερική από την υποστήριξη που παραχωρήθηκε από τη Δύση στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό, για παράδειγμα, κατέληξε μέσω αυτών των μαχητών σε άλλες ομάδες, συχνά εξτρεμιστικές και αντι-δυτικές.

Η προέλαση του Ισλαμικού Κράτους της Συρίας και του Ιράκ (ISIS) – που έχει τις ρίζες του στην Αλ Κάιντα του Ιράκ και τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας – το καλοκαίρι του 2014, σε Ιράκ και Συρία, επιδεινώνει κατά πολύ τη σύγκρουση. Πολλοί από τους τζιχαντιστές, που επιχειρούσαν ήδη στη Συρία εντάσσονται σε αυτό, ενώ ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός συνεργάζεται με τις αντάρτικες ομάδες των Κούρδων (PYD-YPG) και άλλα μετριοπαθή ισλαμιστικά και μη κινήματα δημιουργώντας μέτωπο κατά του ISIS. Κατά του ISISτοποθετείται επίσης και η Αλ Νουσρα για ιδεολογικούς και πολιτικούς λόγους, επισημαίνει ο κ. Τζιάρρας. 

Από την άνοδό του, το ISIS έχει «εργαλειοποιηθεί», ενίοτε υποστηριχθεί ή και «αγνοηθεί» επί σκοπού από διάφορους δρώντες, όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, αλλά και το καθεστώς Άσαντ. Ο λόγος, κατά τον Ζήνωνα Τζιάρρα, έγκειται στο ότι οι επιχειρήσεις του ISIS εξυπηρετούσαν έμμεσα ή άμεσα και κατά περίπτωση διαφορετικά συμφέροντα αφού δημιουργούσαν ένα πόλεμο κατατριβής (αποδυνάμωσης), άλλοτε με τους Κούρδους, άλλοτε με τους αντι-καθεστωτικούς και σε πολύ λιγότερες περιπτώσεις με το καθεστώς.

 

Σήμερα, το πλέγμα των συμμαχιών και των αντιπαραθέσεων στα πλαίσια του συριακού πολέμου (που δεν είναι απλώς «εμφύλιος») είναι περίπλοκο όσο ποτέ άλλοτε, εκτιμά ο διεθνολόγος.  Επεξηγώντας τη θέση του σημειώνει ότι η στρατιωτική σύγκρουση, αλλά και η σύγκρουση συμφερόντων ξεπερνά το τοπικό επίπεδο για να περιλάβει περιφερειακά και παγκόσμια συμφέροντα που βρήκαν χώρο έκφρασης και ανταγωνισμού στον πόλεμο της Συρίας. Πέρα από τον Δυτικό Συνασπισμό και τις περίπου χίλιες ομάδες που εκτιμάται ότι επιχειρούν πλέον στη Συρία, το καθεστώς Άσαντ λαμβάνει από την αρχή της σύγκρουσης τη σημαντική υποστήριξη της Ρωσίας, του Ιράν, της λιβανέζικης-σιιτικής Χεζμπολάχ καθώς και άλλων (ιρακινών) σιιτικών ομάδων οι οποίες παίζουν ουσιαστικό στρατιωτικό ρόλο στο πλευρό του καθεστωτικού στρατού.

Σύμφωνα με τον διεθνολόγο, η αστάθεια, τα συμφέροντα, οι λανθασμένες και πολλές φορές κυνικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν από τα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη στη Συρία δημιούργησαν ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο ευδοκιμεί ο ισλαμιστικός εξτρεμισμός, ιδιαίτερα αυτός του ISIS. To -καθόλου νέο- φαινόμενο της παγκόσμιας ισλαμιστικής τζιχάντ (ακραία έκφραση του σαλαφιστικού ισλαμικού δόγματος) βρήκε αντιπροσώπευση στη δυναμική του ISIS. Η άνοδός του συνέπεσε με την βαθμιαία επιδείνωση των κοινωνικό-πολιτικών και οικονομικών συνθηκών, αλλά και την άνοδο της ακροδεξιάς, στο Δυτικό κόσμο, τονίζει ο διεθνολόγος και προσθέτει ότι και τα δύο φαινόμενα, στη σημερινή τους μορφή, είναι προϊόντα ενός διεθνούς πολιτικού και οικονομικού συστήματος σε κρίση και μετάβαση. «Μαζί, δημιούργησαν μια εκρηκτική εξίσωση και ένα φαύλο κύκλο βίας που ξεπερνά τα όποια γεωγραφικά ή εθνικά σύνορα», λέει ο Ζήνωνας Τζιάρρας.

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της τελευταίας περιόδου θα αποδειχτεί ότι είναι μόνο η «κορυφή του παγόβουνου» εάν δεν ληφθούν αποφασιστικά και πολυεπίπεδα μέτρα, σημειώνει ο διεθνολόγος και εξηγεί: Αφενός μέτρα στρατιωτικά, ασφάλειας και πληροφοριών και αφετέρου, μέτρα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά, που θα αποτρέπουν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τη ριζοσπαστικοποίηση των ατόμων. Σύμφωνα με τον Ζήνωνα Τζιάρρα, εκτός από τις προβληματικές διεθνείς πολιτικές στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και την κοινωνική-οικονομική περιθωριοποίηση διάφορων κοινωνικών ομάδων σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη το ζήτημα του φονταμενταλιστικού Ισλάμ. Το τελευταίο, καταλήγει ο διεθνολόγος, «έχει δυστυχώς, αποκτήσει πλέον ισχυρή επιρροή στον μουσουλμανικό κόσμο. Οι φορείς του στοχεύουν μάλιστα σε μια μορφή Ισλαμικής Μεταρρύθμισης επιδιώκοντας την επιστροφή του Ισλάμ στις παραδοσιακές – και σαφώς πιο ακραίες – του ρίζες».http://www.reporter.com.cy/international/article/49767/etsi-archise-to-makeleio-sti-syria#.VvjFG7tIxGM.twitter