Η δήλωση αυτή του Μοϊσές Ομάρ Χαλεσλεβένς Ασεβέδο, αντιπροέδρου σήμερα της κυβέρνησης της Νικαράγουα, έλαβε χώρα την 01η Οκτωβρίου 2015- μία μόλις ημέρα μετά την έναρξη της ρωσικής επέμβασης στη Συρία- στο πλαίσιο της 70ης
Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε. στη Νέα Υόρκη (25 Σεπτεμβρίου – 02
Οκτωβρίου 2015) και συνοψίζει μέρος της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας της
χώρας του, ερμηνεύει και συγκεκριμενοποιεί με όρους πολιτικού ρεαλισμού
τις έννοιες της «επέμβασης», του «πολέμου», της «εμφύλιας σύρραξης»,
έννοιες οι οποίες στο πλαίσιο ενός διεθνούς δικαιϊκού συστήματος συχνά
σχετικοποιούνται.
Στις 04 Απριλίου 1984 αρχίζει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης η υπόθεση των «Στρατιωτικών και Παραστρατιωτικών ενεργειών εντός και κατά της Νικαράγουα»,
μία από τις πλέον ιστορικές υποθέσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου. Τριάντα
ένα χρόνια αργότερα, η αξιολόγηση των πραγματικών περιστατικών της
υπόθεσης αυτής αποκτούν, κατά τη γνώμη της γράφουσας, ειδικό πολιτικό
βάρος όταν επίσημος αξιωματούχος της Νικαράγουα από του βήματος των
Ηνωμένων Εθνών, επιχειρεί υπαινικτικά να συνδέσει τα «πάθη» της δικής
του χώρας με την τρέχουσα κατάσταση στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή
της Μέσης Ανατολής ασκώντας κριτική, αφενός στο νεοφιλελεύθερο
ιδεολόγημα των «αναπτυξιακών στόχων» και αφετέρου στις συνέπειες που
μπορεί αυτό να επιφέρει όταν τα ενδοϊμπεριαλιστικά συμφέροντα και οι
γεωστρατηγικές στοχεύσεις ισχυρών κρατών εφάπτονται και
συνεπώς…συγκρούονται.
Το Διεθνές Δικαστήριο στην περίπτωση της Νικαράγουα
έκρινε ότι αν και οι ένοπλες ομάδες των Κόντρας οι οποίες στόχευαν στην
ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης, ενεργούσαν από την εδαφική επικράτεια
της Ονδούρας και της Κόστα Ρίκα με αμερικανικό εξοπλισμό και εκπαίδευση,
οικονομική βοήθεια και επιλογή των στρατιωτικών στόχων υπό τη γενική
καθοδήγηση των Η.Π.Α., ωστόσο προϋπήρχαν της αμερικανικής ανάμειξης και
συνεπώς οι ενέργειές τους δεν μπορούσαν να αποδοθούν και να
καταλογιστούν στις Η.Π.Α, αφού οι τελευταίες δεν ασκούσαν αποτελεσματικό
έλεγχο επί των ανταρτών. Το γεγονός ότι οι Η.Π.Α. χρηματοδοτούσαν,
εξόπλιζαν, εκπαίδευαν και παρείχαν πληροφορίες δεν πληρούσε το κριτήριο
του αποτελεσματικού ελέγχου ώστε να στοιχειοθετηθεί διεθνής ευθύνη των
Ηνωμένων Πολιτειών διότι δεν αποδείχθηκε ότι σχεδόν κάθε επιχείρηση ή
ενέργεια των Κόντρας είχε συγκεκριμένα σχεδιασθεί ή διαταχθεί από τις
αυτές. Με αντίστοιχο τρόπο κρίθηκε ότι η απλή παροχή οικονομικής
βοήθειας εκ μέρους των Η.Π.Α. αποτελούσε επέμβαση αλλά όχι χρήση βίας
αφού χρήση βίας θεωρήθηκε ότι αποτελούσε η εκπαίδευση και η παροχή
πολεμικού υλικού. Η έννοια της «επέμβασης» τρίτου κράτους και η
συμμετοχή προσώπων ως «οργάνων» τρίτου κράτους, συνιστούν κριτήρια τα
οποία όταν πληρούνται, μια εμφύλια σύρραξη διεθνοποιείται. Με απλά λόγια
όταν το μπαλ μασκέ κορυφώνεται οι «μεταμφιεσμένοι πετούν τις μάσκες»…
Έπειτα από τα προαναφερόμενα μάλλον θα έπρεπε να μας εκπλήσσει ελάχιστα η S/RES/2191 (2014) απόφαση της 17ης Δεκεμβρίου 20142 σύμφωνα με την οποία το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. χαρακτηρίζει σε τρία σημεία, τον πόλεμο στη Συρία ως εσωτερική σύρραξη (domestic conflict)
ενώ σε προγενέστερες αποφάσεις αποφεύγει να προβεί σε σχετικό
χαρακτηρισμό. Δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μας μεταγενέστερη απόφαση
του Συμβουλίου Ασφαλείας στην οποία η σύρραξη ρητά να χαρακτηρίζεται
διεθνής, αλλά γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι από το Δεκέμβριο 2014 μέχρι
σήμερα, οι Η.Π.Α. έχουν εκπονήσει σχέδιο δράσης κατά του Ισλαμικού
κράτους, έχουν «εμβαθύνει τη συνεργασία» με τη Τουρκία στην προσπάθεια
καταπολέμησης των τρομοκρατών του Ισλαμικού Κράτους, το Κογκρέσο έχει
εγκρίνει κονδύλια για τη στρατιωτική εκπαίδευση και εξοπλισμό των
«μετριοπαθών αντικαθεστωτικών», η Ρωσία στηρίζοντας τον Άσαντ, έχει
κλιμακώσει τις επιθέσεις κατά των ισλαμιστών ενώ οι τελευταίοι την
απειλούν με αντίποινα.
Ενδεχομένως αποτελεί παρακινδυνευμένη απλοποίηση, η
θεώρηση της Συρίας και της Νικαράγουα ως χωρών «επί τα αυτά», ως χωρών
δηλαδή τις οποίες ο κυνικός πραγματισμός της εξωτερικής πολιτικής των
ισχυρών κρατών των Ηνωμένων Εθνών τις έχει τοποθετήσει ιστορικά
«εναλλάξ» στην ίδια παθούσα πλευρά. Όταν όμως ο ιμπεριαλισμός άλλοτε
αξιολογείται ως «επέμβαση» αλλά όχι «ένοπλη επίθεση» ή «χρήση βίας» και ο
πόλεμος χαρακτηρίζεται «διεθνής», «εμφύλιος», συχνά «εσωτερική σύρραξη»
και σε ορισμένες περιπτώσεις ως «διεθνοποιημένη εμφύλια»· όταν οι
«αντικαθεστωτικοί» πότε είναι «τρομοκράτες» και πότε «μετριοπαθείς» που
όχι μόνο «εντός» αλλά και «εκτός» της εδαφικής επικράτειας δράσης τους
συγκροτούνται σε «αντάρτικες» ή «τρομοκρατικές» ομάδες· όταν οι εκάστοτε
«αντικαθεστωτικοί» άλλοτε χρηματοδοτούνται, εκπαιδεύονται,
εξοπλίζονται, ελέγχονται από τους «εκτός» της χώρας ώστε να δρουν
«εντός» και άλλοτε δημιουργούνται «εκτός» με την οικονομική βοήθεια των
«εντός» σε αγαστή συνεργασία με τους «εκτός» τότε.. ας μας επιτραπεί η
κρίση ότι, κάθε φορά που ο ιμπεριαλισμός απευθύνει ερώτημα στη διεθνή
κοινότητα, αυτή απαντά σχηματικά, δηλαδή… «εντός, εκτός και επί τ’
αυτά».
1 http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=52103#.ViF2Qeztmko
2http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/2191%20(2014)
