Φτώχεια δεν σημαίνει μόνον χαμηλά, ανεπαρκή προσωπικά ή οικογενειακά εισοδήματα. Παιδεία και Υγεία κακής ποιότητας ή ακόμα και καθόλου Παιδεία ή Υγεία. Φτώχεια δεν είναι μόνον κακές υποδομές, κακοσυντηρημένοι δρόμοι, ενεργειακά και τηλεπικοινωνιακά δίκτυα που υπολειτουργούν. Φτώχεια είναι επίσης η έλλειψη συλλογικής προστασίας απέναντι στους φυσικούς κινδύνους, η έκθεση στην αστάθμητη και "απρόβλεπτη" φύση της ίδιας της ζωής, στα καιρικά και φυσικά φαινόμενα, στις θεομηνίες που χτυπούν άλλοτε με τη μορφή της πλημμύρας ή του τυφώνα και ξεριζώνουν καλλιέργειες, κι άλλοτε μ' εκείνη την τρομακτική δύναμη του Εγκέλαδου, ξεθεμελιώνοντας κτήρια. Το απέδειξε για άλλη μια φορά ο πρόσφατος καταστροφικός σεισμός στο Νεπάλ.

Σε περιοχές του κόσμου επιρρεπείς στους φυσικούς κινδύνους όπως οι σεισμοί -και το Νεπάλ ανήκει σε αυτή την κατηγορία με ιστορικό ισχυρών και φονικών σεισμών- τα μέτρα και οι πολιτικές προστασίας μπορούν να βοηθήσουν ώστε οι συνέπειες μιας φυσικής καταστροφής να είναι ηπιότερες και ελεγχόμενες. Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης ή παρατήρησης με τη μορφή δικτύων μπορούν να αναπτυχθούν, ενισχύοντας τον ρόλο της παρακολούθησης της σεισμικής δραστηριότητας στην προσπάθεια μιας στοιχειώδους πρόβλεψης.

Σχέδια οργανωμένης εκκένωσης μπορούν να υπάρξουν και να τεθούν σε εφαρμογή. Κτήρια μπορούν να σχεδιαστούν και να κατασκευαστούν με προδιαγραφές αντοχής στους σεισμούς, ακόμα και στους πιο δυνατούς. Ευρύτερες πολιτικές αντισεισμικής προστασίας μπορούν να θωρακίσουν πληθυσμούς, κοινότητες και οικονομίες από τον κίνδυνο.Όλα αυτά βέβαια προϋποθέτουν επαρκείς οικονομικούς πόρους, αποτελεσματική και αδιάφθορη διακυβέρνηση, ισχυρό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και πολιτικής δέσμευσης από πολίτες και κυβερνώντες. Είναι ένα "δίχτυ ασφαλείας", μια ρήτρα διασφάλισης, που στο έναν ή τον άλλο βαθμό απολαμβάνουν οι ανεπτυγμένες χώρες αλλά δυστυχώς στερούνται οι φτωχότερες.

Εντοπίζοντας την αιτία
Με οργή και απογοήτευση ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους, πολλοί Νεπαλέζοι κατήγγειλαν στους ξένους δημοσιογράφους ότι αντιμετώπισαν τις συνέπειες του φοβερού σεισμού των 7,9R του περασμένου Σαββάτου αποκλειστικά με τις δικές τους δυνάμεις, και δεν είχαν άδικο. Χαοτικά 24ωρα ακολούθησαν το τρομακτικό χτύπημα του Εγκέλαδου, μ' έναν κρατικό μηχανισμό εντελώς απροετοίμαστο να αντιμετωπίσει το μέγεθος της καταστροφής, γεγονός που σε συνδυασμό με το υποτυπώδες σύστημα Υγείας της χώρας και τις κακοσυντηρημένες ή ελλιπείς υποδομές της, μεγέθυνε τις συνέπειες της. Είναι χαρακτηριστικό πως το διεθνές αεροδρόμιο της Κατμαντού διαθέτει μόνον έναν διάδρομο απο-προσγειώσεων συμβάλλοντας στην καθυστέρηση της άφιξης διεθνούς βοήθειας.

Ο Ασουτράζ Σουμπέντι, ένας εργολάβος που τραυματίστηκε όταν κατέρρευσε το σπίτι του, παραδέχθηκε πως η χώρα του δεν είναι μόνον θύμα του Εγκέλαδου, είναι και θύμα της κακής διακυβέρνησης. «Ο αδελφός μου κι εγώ, είπε, εργαζόμαστε στις οικοδομές και ξέρουμε πολύ καλά ότι όλα τα κτήρια χτίζονται χωρίς τους στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας». Πρόκειται για μια αποκαλυπτική ομολογία, αλλά δεν είναι παρά μόνον η μια άκρη του νήματος. Η άλλη βρίσκεται στον τρόπο που φτωχές, πολυπληθείς, υπό ανάπτυξη χώρες, χωρίς υποδομές, λογοδοσία και δίχτυ νομικής προστασίας, "ενσωματώνονται" βεβιασμένα στο σύστημα του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού αποβλέποντας στην απαγκίστρωση τους από την χρόνια φτώχεια.

Μια "ενσωμάτωση" που βασισμένη στην εκβιομηχάνιση οδηγεί σε ταχεία και ανεξέλεγκτη αστικοποίηση "διώχνοντας" τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού από τις πατρογονικές και ασφαλείς εστίες και εξαναγκάζοντας τα να ζήσουν σε περιοχές υψηλού κινδύνου: σε λεκάνες πλημμυρών, σε όχθες ποταμών, σ' απότομες πλαγιές λόφων, σε επιχωματώσεις. Σ' αυτούς τους δίχως ίχνος πολεοδομικού σχεδιασμού, οικισμούς, οι κατασκευές στο σύνολό τους είναι αδύνατο να αντέξουν τις δυνάμεις της φύσης. Ακόμα χειρότερα, η έλλειψη βασικών υποδομών όπως κέντρα Υγείας, πυροσβεστικοί σταθμοί, δίκτυο ύδρευσης, καθιστούν του ανθρώπους τρομερά ευάλωτους στις φυσικές καταστροφές. Λιγότερο ή περισσότερο, το Νεπάλ προσφέρεται ως μια ακόμα περιπτωσιολογική μελέτη αυτής της κατάστασης.
ΑΥΓΗ