Κρύα χαμόγελα, καυτές προκλήσεις

Συντάκτης: Μαργαρίτα Βεργολιά

Με παγωμένα χαμόγελα και διάχυτο τον προβληματισμό για τη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια άρχισε χθες η ιστορική –ως η πρώτη επίσημη εδώ και 70 χρόνια (!)– επίσκεψη Σέρβου πρωθυπουργού στα Τίρανα, που ειδικά για την περίσταση μετετράπησαν σε φρούριο από τα μεσάνυχτα της Τρίτης.Εξι μήνες λοιπόν μετά την επίσης ιστορική –πλην επεισοδιακή σε διπλωματικό επίπεδο– επίσκεψη του Αλβανού ομολόγου του στο Βελιγράδι, ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς ανταπέδωσε, αρχής γενομένης με τη χθεσινή κρίσιμη συνάντηση με τον Εντι Ράμα, στο πλαίσιο των προσπαθειών για βελτίωση των ψυχρών, σχεδόν ανύπαρκτων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, υπό την πίεση της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ –όπως σχολιάζουν αλβανικά ΜΜΕ– και με κοινή επιδίωξη την ένταξη στην «οικογένεια» της Ε.Ε.

«Οι Αλβανοί και οι Σέρβοι πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας και της Γαλλίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και να συνεργάζονται μεταξύ τους», τόνισε χαρακτηριστικά στη χθεσινή κοινή συνέντευξη Τύπου ο Εντι Ράμα. Παρ’ όλα αυτά, στη 40λεπτη συνάντηση που είχε με τον Βούτσιτς, φαίνεται ότι ξανασυμφώνησαν πως διαφωνούν στα πιο κρίσιμα ζητήματα: του Κοσόβου –που ο Σέρβος πρωθυπουργός τόνισε ότι η χώρα του «αντιμετωπίζει και θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ως αναπόσπαστο κομμάτι της», ενώ η Αλβανία αναγνωρίζει ως ανεξάρτητο κράτος– και στα σχέδια περί «Μεγάλης Αλβανίας», που ο Ράμα απέρριψε ως ανυπόστατο «αστείο».
Αμφότεροι, πάντως, τόνισαν την αναγκαιότητα επίλυσης των διαφορών μέσω διαλόγου και υπερθεμάτισαν όσον αφορά τη σύσφιγξη των διμερών σχέσεων μέσα από ευρωπαϊκής χρηματοδότησης κατασκευαστικά έργα, με πρώτο τον αυτοκινητόδρομο που θα συνδέει τη νότια Σερβία με τις αλβανικές ακτές στην Αδριατική, μήκους 500 χλμ. που θα διασχίζει το Κόσοβο, φέρνοντας έτσι «πιο κοντά τους λαούς» των δύο χωρών αλλά και τις εμπορικές σχέσεις.

Υφαλοκρηπίδα

Ανεβάζουν προκλητικά τους τόνους τα Τίρανα έναντι της Αθήνας όσον αφορά τη συμφωνία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, με τον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ράμα να διακηρύττει χθες πως «δεν σκοπεύουμε να διαπραγματευτούμε το εθνικό συμφέρον για χάρη της καλής γειτονίας». «Κανείς δεν πρέπει να ξαφνιάζεται αν το αλβανικό κράτος ζητάει από τις ελληνικές αρχές, με βάση τις διπλωματικές πρακτικές, πληροφορίες για τις έρευνες στο Ιόνιο», υποστήριξε ο Αλβανός πρωθυπουργός στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου με τον Σέρβο ομόλογό του, Α. Βούτσιτς.

«Και δεν είναι μυστικό να πω», συνέχισε, «ότι δεν έχει ακόμη ξεκινήσει με τη νέα κυβέρνηση στην Αθήνα η προσπάθεια να βρούμε κοινή γλώσσα και να επιλύσουμε ένα ζήτημα εθνικού συμφέροντος, όπως είναι τα θαλάσσια σύνορα». Επέρριψε μάλιστα ευθύνες στην Αθήνα, υποστηρίζοντας ότι από αλβανικής πλευράς «δεν έχουμε δεσμευτεί να κλείνουμε τα μάτια μας όταν παρουσιάζεται ένα πρόβλημα που δεν δημιουργήσαμε και δεν τροφοδοτούμε εμείς»...

Εντονη ήταν η αντίδραση του υπουργείου Εξωτερικών, με τον εκπρόσωπο Κωνσταντίνο Κούτρα να επισημαίνει ότι «η πολιτική ηγεσία της φίλης και γείτονος χώρας διολισθαίνει, λόγω και έργω, καθημερινά. Η επιστροφή στη λογική και στον σεβασμό της νομιμότητας και του διεθνούς δικαίου αποτελεί τον ασφαλέστερο δρόμο για την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας. Ουδέν σχόλιον περαιτέρω», κατέληξε.Λίγο αργότερα, με ανακοίνωσή του, ο συντονιστής ΟΔΕ Εξωτερικών και Αμυνας της Ν.Δ., Κώστας Τασούλας, κατηγόρησε αντιθέτως την κυβέρνηση ότι «με τη στάση και την ασυνάρτητη πολιτική της υπονομεύει την αξιοπιστία και το κύρος της χώρας μας διεθνώς», καλώντας την «να καταστήσει απολύτως σαφές πως παρόμοιες προκλητικές δηλώσεις δεν προάγουν ούτε τη σταθερότητα και την καλή γειτονία ούτε και την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας».

Υπενθυμίζεται ότι η Αθήνα είχε ήδη στείλει έμμεσο πλην σαφές πολιτικό μήνυμα στα Τίρανα με την απουσία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα από τη σύνοδο κορυφής της Διαδικασίας Διαβαλκανικής Συνεργασίας (SEECP), που διεξήχθη τη Δευτέρα στην αλβανική πρωτεύουσα. Τη χώρα μας εκπροσώπησε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών - Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Νίκος Χουντής, ο οποίος τόνισε με νόημα ότι «οι παλαιομοδίτικες εθνικιστικές πρακτικές δεν πρέπει να έχουν χώρο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, η οποία θα ενταχθεί ολοκληρωτικά στην Ε.Ε. Εμείς μπορούμε να ξεπεράσουμε τις διαφορές μας, κεφαλαιοποιώντας ό,τι μας ενώνει».

Ο Ράμα στήριξε τους Τσάμηδες

Προς περαιτέρω επιβεβαίωση πάντως της νέας επιδείνωσης στις διμερείς σχέσεις, ο Εντι Ράμα στήριξε χθες δημόσια και την πρόσφατη εκλογή του επικεφαλής του ακραίου εθνικιστικού κόμματος των Τσάμηδων PDIU, Σπετίμ Ιντρίζι, στη θέση του τρίτου αντιπροέδρου του αλβανικού κοινοβουλίου, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «όπως εμείς δεν φανταζόμαστε να υποδείξουμε στην Αθήνα ποιον να επιλέξει στην ηγεσία του κοινοβουλίου ή της κυβέρνησής της, έτσι δεν φανταζόμαστε την Αθήνα να κάνει το ίδιο σε εμάς».

Υπενθυμίζεται ότι η εκλογή του Σπετίμ Ιντρίζι έγινε με τη στήριξη του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, μόλις έναν μήνα πριν από τις δημοτικές εκλογές στην Αλβανία. Και είχε αποτέλεσμα αφενός την παραίτηση του προέδρου του Κόμματος Ενωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ), που εκπροσωπεί την ελληνική μειονότητα της Αλβανίας, Βαγγέλη Ντούλε, από την αντιπροεδρία του σώματος, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, αφετέρου την αντίδραση του ελληνικού ΥΠΕΞ για την «επιλογή προσώπων που είναι φορείς αλυτρωτικών αντιλήψεων και συνδέονται άμεσα με το αποκρουστικό φασιστικό και ναζιστικό παρελθόν της Ευρώπης».