Ουκρανία: Κερδισμένοι και χαμένοι μιας αμφίβολης εκεχειρίας O Πούτιν έχει τώρα σοβαρούς λόγους να ελπίζει ότι οι κυρώσεις θα αρθούν

Μητροπούλου Ειρήνη Τρεις πρόεδροι και μία καγκελάριος μιλούσαν επί 16 ώρες πίσω από κλειδωμένες πόρτες, στο προεδρικό μέγαρο του Μινσκ. Οι διαπραγματεύσεις ήταν τόσο σκληρές, που σε κάποια στιγμή ο Βλαντίμιρ Πούτιν πήρε στα χέρια του ένα πράσινο μολύβι και το έσπασε στα δύο.Οταν βγήκαν έξω, Πούτιν, Μέρκελ, Ολάντ και Ποροσένκο έμοιαζαν εξαντλημένοι, αλλά ικανοποιημένοι: ανακοίνωσαν μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στην Ανατολική Ουκρανία, που θα αρχίσει να ισχύει από τα μεσάνυχτα του Σαββάτου.

Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει από αυτή την περίπλοκη και εύθραυστη εκεχειρία; Η Δύση και το Κίεβο ή η Ρωσία και οι αυτονομιστές αντάρτες;

Πρώτος όρος είναι η απόσυρση των βαρέων όπλων και των δύο πλευρών από τη ζώνη των συγκρούσεων στις επόμενες εβδομάδες, υπό την επίβλεψη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Μετά από κάποια σύγχυση, επιβεβαιώθηκε ότι οι φιλορώσοι αντάρτες συμφώνησαν σε αυτό.Ο Πούτιν, κύριος υπεύθυνος για την κρίση κατά τη Δύση, έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα στο Μινσκ, ιδίως για την παροχή «ειδικού καθεστώτος» στην Ανατολική Ουκρανία. Με τη σειρά του, το Κρεμλίνο συμφώνησε στον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής κυριαρχίας της Ουκρανίας. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στην Κριμαία, η οποία αποσχίσθηκε και προσαρτήθηκε στη Ρωσία τον Μάρτιο του 2014.Το κυριότερο: ο Πούτιν έχει τώρα σοβαρούς λόγους να ελπίζει ότι οι δυτικές κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας θα αρθούν σύντομα. Συμφώνησε ήδη να πραγματοποιηθεί μια συνάντηση στις Βρυξέλλες στις 3 Μαρτίου όπου θα συζητηθεί όλο το εύρος των σχέσεων Ρωσίας - ΕΕ.

Ο ουκρανός πρόεδρος Ποροσένκο έχει λιγότερους λόγους να είναι ικανοποιημένος. Επέμεινε αμέσως μετά το τέλος των συνομιλιών ότι η συμφωνία δεν παραχωρεί αυτονομία στις περιοχές που ελέγχουν οι αντάρτες.Αλλά σε μια δεύτερη φάση των προτεινόμενων μέτρων, που θα τεθούν σε ισχύ από το τέλος του έτους, η επιστροφή του ελέγχου των συνόρων Ουκρανίας - Ρωσίας εξαρτάται από το αν το Κίεβο θα χορηγήσει μεγαλύτερες εξουσίες αυτοδιοίκησης στις ανατολικές περιοχές. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται αλλαγή του Συντάγματος.

Το νέο Σύνταγμα θα δίνει σε αυτές τις περιφέρειες ευρείες δικαιοδοσίες για να σχηματίσουν τη δική τους αστυνομία, να διορίζουν τους δικούς τους δικαστές και να διεξάγουν διασυνοριακό εμπόριο με τη Ρωσία.

Ισως δεν είναι τυχαίο ότι οι ανακοινώσεις του Μινσκ συνέπεσαν με την είδηση ότι το ΔΝΤ συμφώνησε να δώσει στη σχεδόν χρεοκοπημένη Ουκρανία δάνειο 17,5 δισ. δολαρίων, μέρος ενός ακόμη μεγαλύτερου πακέτου διάσωσης 40 δισ. δολαρίων για τέσσερα χρόνια. Αυτή η οικονομική στήριξη από τη Δύση γλυκαίνει κάπως το πικρό χάπι που πρέπει να καταπιεί ο Ποροσένκο.

Αν και το χαμόγελο του προέδρου Πούτιν την ώρα που παρουσίαζε τα σημεία του σχεδίου στον Τύπο έδειχνε πως νομίζει ότι είναι ο νικητής εδώ, ίσως σε πιο μακροπρόθεσμη βάση - αν φυσικά ισχύσει τόσο πολύ η κατάπαυση του πυρός - θα μπορούσε να μετατραπεί σε στρατηγικό πλεονέκτημα της Ουκρανίας.

Το έγγραφο στηρίζει την εθνική κυριαρχία της χώρας - προβλέπει ότι στο τέλος, όλα τα εδάφη που ελέγχουν οι αντάρτες και τα σύνορα θα πρέπει να επανέλθουν υπό τον απόλυτο έλεγχο του Κιέβου.

Οι αυτοαποκαλούμενες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ (Ντονμπάς) δεν αναφέρονται πουθενά. Ούτε υπάρχει οποιαδήποτε αναφορά στις προηγούμενες εκκλήσεις για αυτοδιοίκηση μέσα σε ένα χαλαρότερο ομοσπονδιακό κράτος - μια ιδέα με την οποία φλέρταρε η Ρωσία για να αποδυναμώσει την ισχύ του Κιέβου στα ανατολικά της χώρας.

Με δεδομένα τα τρέχοντα οικονομικά προβλήματα της Ρωσίας, ίσως ο Πούτιν δεν θέλει να επιβαρυνθεί μακροπρόθεσμα με το κόστος της υποστήριξης του Ντονμπάς.

Ισως να εκτιμά, επίσης, ότι η επιρροή του στην ουκρανική πολιτική θα είναι μεγαλύτερη αν αυτές οι ρωσόφωνες περιοχές παραμείνουν εντός μιας ενιαίας Ουκρανίας.

Αλλά όλα αυτά εξακολουθούν να είναι υποθετικά. Το πιο πιεστικό ερώτημα είναι αν θα κρατήσει η εκεχειρία στο έδαφος. Διότι μοιάζει ύποπτα πολύ με την αποτυχημένη πρώτη συμφωνία του Μινσκ, πέρυσι τον Σεπτέμβριο.