Στη Γαλλία το κυρίαρχο στοιχείο είναι η αδυναμία του κοσμικού κράτους να λύσει το πρόβλημα της κοινωνικής περιθωριοποίησης, με την αφομοίωση των μεταναστών να καθίσταται έτσι αδύνατη για πολλές γενιές. Μαζί με τους κοινωνικά αποκλεισμένους Γάλλους, κυρίως νέους, συνθέτουν μία εκρηκτική ύλη. Τέλος, στη Γαλλία οι ιερόσυλοι σκιτσογράφοι σατίρισαν τον Μωάμεθ όπως σατιρίζουν τον Πάπα και τον Ιησού Χριστό.
Διαφορετικό σκηνικό στη Σκανδιναβία, όπου από την ευημερούσα λόγω πετρελαίου Νορβηγία, τη Σουηδία που συρρικνώνει αργά, αλλά σταθερά το κράτος πρόνοιας, τη Δανία που πειραματίζεται να συνθέσει τη σοσιαλδημοκρατία με την απορύθμιση και, τέλος, τη Φιλανδία, με την ευημερία της να ξεθωριάζει, υπάρχει ως κοινός παρονομαστής χωρών με διαφορετική συγκυρία μία επιθετική αναδίπλωση στην ταυτότητα με στόχο κάθε διαφορετικότητα, εθνική, πολιτισμική, φυλετική.
Ετσι η Σκανδιναβία εκπέμπει με άλλοθι τη μετανάστευση ένα στίγμα που προσλαμβάνεται από τον μουσουλμανικό κόσμο ως επιθετική απόρριψη, ένα στίγμα όπου ένας ψυχρός δολοφόνος όπως ο Μπρέιβικ εξομοιώνεται αυθαίρετα με τον ιερόσυλο Σουηδό σκιτσογράφο.
Με δύο λόγια η Σκανδιναβία της πάλαι ποτέ πολιτικής ορθότητας, του ασύλου προς κάθε διωκόμενο και πρόσφυγα και της ανοχής στη διαφορετικότητα ανήκει στο παρελθόν, με μία διαρκώς αυξανόμενη περιχαράκωση στην εθνική πολιτισμική παράδοση. Ετσι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός βρίσκει το ιδανικό πεδίο επιθετικής παρουσίας, καθώς νομιμοποιείται από τους φονταμενταλιστές της φυλετικής καθαρότητας και τους νομιμοποιεί σε μία διαδραστική ολέθρια σχέση συγκοινωνούντων δοχείων.
Τα παραπάνω δεν πρέπει να εκπλήττουν, καθώς η μακρόχρονη -σχεδόν εβδομήντα χρόνια- ηγεμονική κυριαρχία της σοσιαλδημοκρατίας στη Σουηδία σκίασε το σκοτεινό παρελθόν της Σκανδιναβίας, οι εθνικές ταυτότητες της οποίας τον 19ο αιώνα και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού διαμορφώθηκαν με εθνοφυλετικές - ρατσιστικές αναφορές καθαρότητας και απόρριψης κάθε διαφορετικού.
Δίχως αμφιβολία η κρίση έχει αγγίξει τη Σκανδιναβία, η αφομοίωση των ξένων έχει γίνει δυσκολότερη και ο ισλαμικός φονταμενταλισμός - ισλαμοφασισμός καθιστά το πρόβλημα αδιέξοδη μετωπική σύγκρουση. Ομως, αν στη Γαλλία το πρόβλημα είναι η αναξιοπιστία ενός θρησκευτικά ουδέτερου κράτους να δώσει περιεχόμενο στις έννοιες ελευθερία - ισότητα - αδελφοσύνη, στη Σκανδιναβία καταγράφεται η σύγκρουση δύο ακραίων επιθετικών περιχαρακώσεων στην ταυτότητα.
kapopoulos@pegasus.gr
