Αρνητικές αναφορές στον ξένο Τύπο για την Ελλάδα και εκστρατείες διασυρμού δεν είναι νέα φαινόμενα, αλλά έχουν μακρά ιστορία. Χαλκεύτηκαν από ευρωπαϊκές δυνάμεις με συγκεκριμένα γεωστρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, όταν οι σχέσεις της Ελλάδας με τους δανειστές της επιδεινώνονταν.Οι τελευταίοι επιδίωκαν τότε να επιτύχουν «συναίνεση» και αποδοχή των επαχθών όρων τους. Αν η προσπάθεια αποτύγχανε, επιστρατεύονταν μηχανισμοί χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Μέσω του Τύπου, με αναδημοσιεύσεις και σε άλλες χώρες, εξασφαλίζονταν σύμμαχοι παντού, αρνητικά στερεότυπα διαχέονταν, υποβαθμιζόταν το κύρος των συχνά ψοφοδεών κυβερνήσεων ή διαπραγματευτών και ευρύτερα των δανειζομένων λαών. Το παράδειγμα της κρίσης του 1893 είναι διαφωτιστικό για τη σημερινή κατάσταση, τηρουμένων φυσικά των αναλογιών.
Η κήρυξη στάσης εξωτερικών πληρωμών από την κυβέρνηση Τρικούπη είχε τότε, όπως είναι γνωστό, καταλήξει στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 και την επιβολή το 1898 Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στα δημοσιονομικά της Ελλάδας. Πιέσεις ασκήθηκαν σ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων από τις Μεγάλες Δυνάμεις με ηγεμονεύουσα τη Γερμανία. Οι Γερμανοί ομολογιούχοι αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος στις διεκδικήσεις, ζητώντας την παρέμβαση του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών και καλλιεργώντας την ιδέα ίδρυσης μιας διεθνούς επιτροπής για τη μόνιμη διαχείριση των δημοσιονομικών της Ελλάδας.
Το 1897, στη διάρκεια του πολέμου, ο γερμανικός Τύπος με αναδημοσιεύσεις σε Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία ζητούσε να περισταλούν οι εθνικές φιλοδοξίες και δαπάνες για εκσυγχρονισμό του Ελληνικού Στρατού και του Ναυτικού. Το 1894 οι Γερμανοί ομολογιούχοι επισήμως ζητούσαν μόνιμη επιβολή διεθνούς επιτήρησης και έκδοση νέου δανείου, ενώ τον Αύγουστο του 1896 απαιτούσαν να αναπτυχθεί ναυτική παρουσία στο Αιγαίο και να εξαναγκαστεί η ελληνική κυβέρνηση να υπογράψει διακανονισμό χρεών. Το 1897, η Ελλάδα ως ηττημένη χώρα δεν μετέσχε στις διαπραγματεύσεις ειρήνης, ενώ ο γερμανικός Τύπος αναφερόταν συστηματικά στη διαφθορά των ελληνικών κυβερνήσεων και των κομμάτων, στα αρνητικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων.
Η Ελλάδα παρουσιαζόταν σαν κράτος-ληστής ή και υποκινητής γενικής ευρωπαϊκής σύρραξης: «Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν πρέπει να επιτρέπουν στους πολίτες τους να γίνονται αντικείμενο ‘‘πλιάτσικου’’ από ιταμά ληστρικά κράτη», έγραφαν. Οι Γερμανοί ομολογιούχοι πίεζαν για την καταβολή από την Ελλάδα βαρέων επανορθώσεων υπέρ της Τουρκίας και ταυτόχρονη έκδοση νέου εξωτερικού δανείου για την αποπληρωμή όλων των παλαιών χρεών.
Επέμεναν ότι «ο Τουρκικός Στρατός δεν έπρεπε να εγκαταλείψει τα εδάφη που είχε καταλάβει στη Θεσσαλία» και ότι «μόνο μετά την καταβολή των επανορθώσεων θα γίνεται η ανάλογη εκκένωση εδαφών από την Τουρκία». Δική τους ήταν, τέλος, η πρόταση που έγινε τελικά αποδεκτή από τους υπόλοιπους διαπραγματευτές να επιβληθεί μόνιμος διεθνής έλεγχος στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας. Η απόφαση χαρακτηρίστηκε τότε από τους διαπραγματευτές ως η πρώτη κοινή ευρωπαϊκή δράση έναντι των «μικρών κρατών-πελατών».
Οι βουλευτές ας αναλογιστούν την αξία της Ιστορίας. Ο σχεδιασμός μιας νέας στρατηγικής και τακτικής επείγει για τη διαχείριση των απαραίτητων διαπραγματεύσεων που θα αναληφθούν μετά τις εκλογές στην Ευρώπη. Ασφαλώς μία κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει τα εχέγγυα και οφείλει να πείσει ότι θα διεξαγάγει σοβαρή, σθεναρή και ευφυή διαπραγμάτευση για την ανατροπή των αδιεξόδων και των αρνητικών στερεοτύπων.
* Ιστορικός
