WILLIAM E. PΟΜΕΡΑΝΖ / REUTERS
Το σχέδιο του κ. Πούτιν για την οικονομία μπορεί να
συνοψισθεί σε δύο ιστορικά θεμελιώδεις παράγοντες: το ψωμί και τη βότκα.
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χρειάζεται
δύο χρόνια για να διευθετήσει τα τρέχοντα οικονομικά προβλήματα της
Ρωσίας. Τουλάχιστον τόσο χρόνο έδωσε στον εαυτό του στην ομιλία του για
το τέλος του έτους. Μέχρι στιγμής οι δράσεις του κ. Πούτιν έχουν
επικεντρωθεί στη στήριξη του χρηματοπιστωτικού τομέα με προγράμματα
διάσωσης των τραπεζών και σποραδικές αλλά σε μεγάλο βαθμό ατελέσφορες
παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος. Δεν έχει προσφέρει παρά λίγες
παλιές προτάσεις με τις οποίες ευελπιστεί να κερδίσει χρόνο μέχρις ότου
προσαρμοσθούν οι Ρώσοι στα νέα «δεδομένα της ζωής τους».Στην πραγματικότητα, το σχέδιο του κ. Πούτιν για την οικονομία μπορεί να
συνοψισθεί σε δύο ιστορικά θεμελιώδεις παράγοντες: το ψωμί και τη
βότκα.
Ο Ρώσος πρόεδρος επιδείκνυε τη φαινομενικά άνετη στάση του στην ομιλία του τον Δεκέμβριο, οπότε παρουσίασε τις «νέες» πρωτοβουλίες του, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων για τις μικρές επιχειρήσεις, την πλήρη φορολογική αμνηστία με σκοπό τον επαναπατρισμό ρωσικών κεφαλαίων και τη στήριξη του τομέα της τεχνολογίας στη Ρωσία. Καμία από τις προτάσεις του αυτές, όμως, δεν προβλέπει την επίσπευση και τις λεπτομέρειες της εφαρμογής της ώστε να αμβλύνει τη διαφαινόμενη βαθιά ύφεση της ρωσικής οικονομίας.
Ο κ. Πούτιν δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να προωθήσει την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μολονότι αναγνωρίζονται γενικώς ως κύριοι μοχλοί της οικονομικής ανάπτυξης. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν μόλις το 22% της ρωσικής οικονομίας όταν στις ΗΠΑ φθάνουν στο 46%. Εκείνο που έχει πλήξει τον κλάδο είναι οι επαναλαμβανόμενες επιθεωρήσεις από σειρά κρατικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της επιθεώρησης υγείας, των φορολογικών αρχών και της επιτροπής για την πυρασφάλεια.
Η πολιτική του Ρώσου προέδρου, που συνίσταται στην υποχρεωτική εγγραφή στους δημόσιους καταλόγους ώστε να καταχωρίζεται κάθε επιθεώρηση επιχείρησης καθώς και μια «ανάπαυλα» από τις επιθεωρήσεις για όσες επιχειρήσεις εμφανίζονται καθαρές στα αρχεία επί τρία έτη, δείχνει ανεπαρκής ενόψει ενός κύματος διαφθοράς που περιβάλλει τις επιθεωρήσεις. Δεδομένου ότι επίκεινται περικοπές στον προϋπολογισμό της χώρας, οι κρατικοί επιθεωρητές μάλλον θα αποσπάσουν περισσότερα χρήματα από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Ο Πούτιν μίλησε, άλλωστε, για πλήρη φορολογική αμνηστία σε όσα κεφάλαια επαναπατρισθούν υπό τον όρο ότι οι ενδιαφερόμενοι «νομιμοποιούν» την περιουσία τους στη Ρωσία. Οι εκροές κεφαλαίων από τη Ρωσία παραμένουν σε επίπεδα-ρεκόρ και εκτιμάται ότι στη διάρκεια του 2014 εγκατέλειψαν τη χώρα περίπου 120 δισ. δολάρια. Η ανακοπή αυτής της οικονομικής αιμορραγίας βρίσκεται στις προτεραιότητες του Πούτιν από τη στιγμή που επέστρεψε στον προεδρικό θώκο. Υπέγραψε προσφάτως νόμο που προβλέπει τη φορολόγηση όλων των υπεράκτιων περιουσιακών στοιχείων ρωσικών επιχειρήσεων αλλά και Ρώσων πολιτών. Δεν έδωσε πάντως λεπτομέρειες για τη φορολογική αμνηστία.
Οσοι Ρώσοι έχουν λογαριασμούς στο εξωτερικό ψάχνουν τρόπο να αποφύγουν τους νέους κανονισμούς και κάποιοι εξετάζουν ακόμη και την προοπτική να δηλώσουν κάτοικοι άλλων χωρών.
Ακριβώς πριν από τα Χριστούγεννα, η κυβέρνηση εξέφρασε την πρόθεση να επιβάλει δασμούς στις εξαγωγές σιτηρών κυρίως για να μειώσει τις τιμές των εγχώριων σιτηρών. Επίσης, ο Πούτιν έδωσε εντολή να παραμείνουν χαμηλές οι τιμές της βότκας κυρίως για λόγους δημόσιας υγείας, καθώς όταν ακριβαίνει η βότκα οι Ρώσοι καταλήγουν να πίνουν αμφιβόλου ποιότητας υποκατάστατα του αλκοόλ που έχουν παρασκευάσει στα σπίτια τους, αλλά ενίοτε μπορούν να είναι θανατηφόρα. Γνωρίζει, άλλωστε, πως όταν η βότκα είναι ακριβή, η δημοτικότητα της κυβέρνησης είναι χαμηλή. Πολιτικά δεν υπάρχει κανείς να τον ανταγωνισθεί και ο Πούτιν διαθέτει ακόμη συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους σχεδόν 400 δισ. δολαρίων. Κανείς δεν γνωρίζει όμως πόσο θα διαρκέσουν και πόση ηρεμία μπορούν να αγοράσουν.
Ο Ρώσος πρόεδρος επιδείκνυε τη φαινομενικά άνετη στάση του στην ομιλία του τον Δεκέμβριο, οπότε παρουσίασε τις «νέες» πρωτοβουλίες του, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων για τις μικρές επιχειρήσεις, την πλήρη φορολογική αμνηστία με σκοπό τον επαναπατρισμό ρωσικών κεφαλαίων και τη στήριξη του τομέα της τεχνολογίας στη Ρωσία. Καμία από τις προτάσεις του αυτές, όμως, δεν προβλέπει την επίσπευση και τις λεπτομέρειες της εφαρμογής της ώστε να αμβλύνει τη διαφαινόμενη βαθιά ύφεση της ρωσικής οικονομίας.
Ο κ. Πούτιν δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να προωθήσει την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μολονότι αναγνωρίζονται γενικώς ως κύριοι μοχλοί της οικονομικής ανάπτυξης. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν μόλις το 22% της ρωσικής οικονομίας όταν στις ΗΠΑ φθάνουν στο 46%. Εκείνο που έχει πλήξει τον κλάδο είναι οι επαναλαμβανόμενες επιθεωρήσεις από σειρά κρατικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της επιθεώρησης υγείας, των φορολογικών αρχών και της επιτροπής για την πυρασφάλεια.
Η πολιτική του Ρώσου προέδρου, που συνίσταται στην υποχρεωτική εγγραφή στους δημόσιους καταλόγους ώστε να καταχωρίζεται κάθε επιθεώρηση επιχείρησης καθώς και μια «ανάπαυλα» από τις επιθεωρήσεις για όσες επιχειρήσεις εμφανίζονται καθαρές στα αρχεία επί τρία έτη, δείχνει ανεπαρκής ενόψει ενός κύματος διαφθοράς που περιβάλλει τις επιθεωρήσεις. Δεδομένου ότι επίκεινται περικοπές στον προϋπολογισμό της χώρας, οι κρατικοί επιθεωρητές μάλλον θα αποσπάσουν περισσότερα χρήματα από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Ο Πούτιν μίλησε, άλλωστε, για πλήρη φορολογική αμνηστία σε όσα κεφάλαια επαναπατρισθούν υπό τον όρο ότι οι ενδιαφερόμενοι «νομιμοποιούν» την περιουσία τους στη Ρωσία. Οι εκροές κεφαλαίων από τη Ρωσία παραμένουν σε επίπεδα-ρεκόρ και εκτιμάται ότι στη διάρκεια του 2014 εγκατέλειψαν τη χώρα περίπου 120 δισ. δολάρια. Η ανακοπή αυτής της οικονομικής αιμορραγίας βρίσκεται στις προτεραιότητες του Πούτιν από τη στιγμή που επέστρεψε στον προεδρικό θώκο. Υπέγραψε προσφάτως νόμο που προβλέπει τη φορολόγηση όλων των υπεράκτιων περιουσιακών στοιχείων ρωσικών επιχειρήσεων αλλά και Ρώσων πολιτών. Δεν έδωσε πάντως λεπτομέρειες για τη φορολογική αμνηστία.
Οσοι Ρώσοι έχουν λογαριασμούς στο εξωτερικό ψάχνουν τρόπο να αποφύγουν τους νέους κανονισμούς και κάποιοι εξετάζουν ακόμη και την προοπτική να δηλώσουν κάτοικοι άλλων χωρών.
Ακριβώς πριν από τα Χριστούγεννα, η κυβέρνηση εξέφρασε την πρόθεση να επιβάλει δασμούς στις εξαγωγές σιτηρών κυρίως για να μειώσει τις τιμές των εγχώριων σιτηρών. Επίσης, ο Πούτιν έδωσε εντολή να παραμείνουν χαμηλές οι τιμές της βότκας κυρίως για λόγους δημόσιας υγείας, καθώς όταν ακριβαίνει η βότκα οι Ρώσοι καταλήγουν να πίνουν αμφιβόλου ποιότητας υποκατάστατα του αλκοόλ που έχουν παρασκευάσει στα σπίτια τους, αλλά ενίοτε μπορούν να είναι θανατηφόρα. Γνωρίζει, άλλωστε, πως όταν η βότκα είναι ακριβή, η δημοτικότητα της κυβέρνησης είναι χαμηλή. Πολιτικά δεν υπάρχει κανείς να τον ανταγωνισθεί και ο Πούτιν διαθέτει ακόμη συναλλαγματικά διαθέσιμα ύψους σχεδόν 400 δισ. δολαρίων. Κανείς δεν γνωρίζει όμως πόσο θα διαρκέσουν και πόση ηρεμία μπορούν να αγοράσουν.
