Οι κρίσιμες κινήσεις με τη Λευκωσία και το Κάϊρο

Αλέξανδρος Τάρκας Οι συνομιλίες του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά στη Λευκωσία και στο Κάιρο, στα τέλη της εβδομάδας, και η υπογραφή της λεγόμενης Cairo Declaration αποτελούν (μαζί με τη συμμαχία με το Ισραήλ) την πιο σημαντική πρωτοβουλία της κυβέρνησης στα θέματα εθνικής ασφάλειας την τελευταία διετία.

Αν και η διακήρυξη του Καΐρου και η ευρύτερη συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου προετοιμάζονται επί μακρόν και δεν αποτελούν απάντηση στην τρέχουσα προκλητικότητα της Τουρκίας, η συγκυρία αποδεικνύεται ιδανική. Γιατί δίνει τριμερές μήνυμα ειρηνικής συνεργασίας και συντονισμένης δράσης για την αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων της ΝΑ Μεσογείου. Η Κύπρος και η Αίγυπτος έχουν ήδη προχωρήσει, αντίστοιχα, στην έρευνα και την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων εντός των ΑΟΖ τους, ενώ η ελληνική κυβέρνηση προχωρεί σε παρόμοιες κινήσεις με τρόπο προσεκτικό. Σε αντίθεση με τις τριβές του Μεγάρου Μαξίμου και του υπουργείου Εξωτερικών στα τέλη του 2012 ως προς τις θαλάσσιες ζώνες και τις συντεταγμένες της υφαλοκρηπίδας, η κυβέρνηση κινείται πλέον πιο μεθοδικά.
Χαρακτηριστικό δείγμα είναι οι συνομιλίες, φέτος τον Απρίλιο, μεταξύ του στρατάρχη (και πλέον προέδρου) Ελ Σίσι και του τότε υπουργού Εθνικής Αμυνας Δημ. Αβραμόπουλου, που άνοιξαν τον δρόμο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών Ελλάδας - Αιγύπτου. Χωρίς περιττές τυμπανοκρουσίες και πανηγυρισμούς στην Αθήνα, το Κάιρο ανταποκρίθηκε σε ελληνικό αίτημα και προέβη σε μια ουσιαστική χειρονομία για το Οικόπεδο 10 της αιγυπτιακής ΑΟΖ, διευκολύνοντας τη διμερή συνεργασία και τη μελλοντική οριοθέτηση.

Προφανώς, η ηγεσία της Αιγύπτου έδειξε εμπιστοσύνη στους κυρίους Σαμαρά και Αβραμόπουλο αντί του κ. Ευ. Βενιζέλου. Ο υπουργός Εξωτερικών, επισκεπτόμενος το Κάιρο πέρυσι τον Σεπτέμβριο, δεν είχε καταφέρει να ασχοληθεί με τα ουσιώδη, αναλώνοντας πολύ χρόνο σε κάτι σαν διάλεξη προς τον τότε προεδρεύοντα Αντλι Μανσούρ περί του συνταγματικού ελέγχου των πράξεων της Διοίκησης. Προφανώς, ο κ. Βενιζέλος είχε ξεχάσει ή υποβαθμίσει το γεγονός ότι ο δρ Μανσούρ θεωρείται διεθνής αυθεντία στο συνταγματικό και το διοικητικό δίκαιο και δεν χρειάζεται διαλέξεις και συστάσεις.

Τώρα, μετά την Cairo Declaration, το ζητούμενο είναι η ταχεία υλοποίησή της, χωρίς παραπομπή στις ελλαδικές και κυπριακές καλένδες. Γιατί, για παράδειγμα, πέρυσι τον Οκτώβριο η Ελλάδα και το Ισραήλ υπέγραψαν ιστορική διακήρυξη συνεργασίας, αλλά έκτοτε έχουν γίνει ελάχιστα. Δεν ορίστηκαν, όπως είχε συμφωνηθεί, σύνδεσμοι μεταξύ των δύο πρωθυπουργικών γραφείων, ενώ διάφοροι κύκλοι υπονομεύουν την εγκεκριμένη προμήθεια του ισραηλινού συστήματος Spice για τα ελληνικά F-16. Η, ακόμα στενότερη, συνεργασία Αθήνας και Τελ Αβίβ θα ενδυνάμωνε και το νέο σχήμα Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου. 

Από την άλλη πλευρά, δεν θα ωφελούσαν οι ψευδαισθήσεις για την ισχύ της Cairo Declaration. Θα είναι λάθος να παραγνωρίσουμε ότι η Τουρκία βρίσκεται στο απόγειο ισχύος της (και στην κορύφωση αλαζονείας του προέδρου Τ. Ερντογάν), την ώρα που η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται εντός Μνημονίου και η Αίγυπτος αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση. Οπως θα ήταν, επίσης, λάθος να αφεθεί μόνος ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης να συζητεί με τον ΟΗΕ «ειδικούς μηχανισμούς» για ενεργειακά θέματα, οι οποίοι περιλαμβάνουν την παρουσία του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Barbaros». Αν και, προς το παρόν, ο κ. Αναστασιάδης απορρίπτει αυτούς τους μηχανισμούς, το πολιτικό παρελθόν του προκαλεί ανησυχίες.


Αλέξανδρος Τάρκας
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη.