Η αρνητική εικόνα της Τουρκίας στα μάτια της κοινής γνώμης του
βορείου Ιρακ, λόγω της διαδεδομένης εντύπωσης ότι η Αγκυρα κρατά
αποστάσεις από την τραγωδία στο Κομπάνι, αλλά και η απογοήτευση που
προκάλεσε στις κουρδικές πολιτικές ηγεσίες η τουρκική στάση όταν οι
τζιχαντιστές έφτασαν πολύ κοντά στο Ερμπίλ, έχουν δημιουργήσει μια
ατμόσφαιρα αμηχανίας στις σχέσεις της Περιφερειακής Κυβέρνησης του
Κουρδισταν με την Τουρκία.Ωστόσο, ο ρεαλισμός κυριαρχεί στο ιρακινό Κουρδιστάν, και στο Ερμπίλ δεν εκφράζονται σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον των σχέσεων της Τουρκίας με το βόρειο Ιράκ. Με την προϋπόθεση ωστόσο πάντα ότι το Κομπάνι δεν θα πέσει στα χέρια των τζιχαντιστών.
Μόνο οικονομικά...Η Τουρκία βοηθάει το Ισλαμικό Κράτος ενάντια στους Κούρδους», λέει ο Σουλεϊμάν, υπάλληλος σε ξενοδοχείο στο Ερμπίλ. «Η Τουρκία θέλει να διαλύσει τους Κούρδους, δεν είναι φίλη μας. Θέλει μόνο να μας εκμεταλλευτεί». Την άποψη αυτή την ακούει κανείς πολύ συχνά πια στο βόρειο Ιράκ, σε αντίθεση με το πρόσφατο παρελθόν που η εικόνα της Τουρκίας ήταν πολύ θετική στα μάτια των Κούρδων της περιοχής.
«Το μόνο που έκανε η Αγκυρα ήταν να διεισδύσει οικονομικά, εισάγουμε σχεδόν τα πάντα από την Τουρκία και δεν παράγουμε τίποτα, και όταν είχαμε την ανάγκη της αυτή δεν μας βοήθησε», λέει ο Τζαμάλ, τελειόφοιτος της νομικής.
Οταν οι τζιχαντιστές έφτασαν λίγα χιλιόμετρα έξω από το Ερμπίλ τον περασμένο Αύγουστο, η Άγκυρα δεν έδωσε τη βοήθεια που περίμεναν οι Κούρδοι της περιοχής και αυτό, σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη τουρκική στάση στο Κομπάνι, έχει ρίξει μια σκιά στις τουρκο-κουρδικές σχέσεις που όλοι την παραδέχονται.
Ψυχρή συνεργασίαΗ Τουρκία μας βοήθησε αλλά αναμέναμε περισσότερη βοήθεια», είπε στον «Π» ο Αλί Χουσεΐν, ηγετικό στέλεχος του κόμματος του Μασούτ Μπαρζάνι, KDP, κόμμα που διατηρεί παραδοσιακά στενές σχέσεις με την Αγκυρα. «Οι Τούρκοι μας έδωσαν αμέσως δυο λόγους γιατί δεν μπορούν να μας βοηθήσουν: Τους όμηρους διπλωμάτες που κρατούσε ακόμα το Ισλαμικό Κράτος και τις επερχόμενες τότε προεδρικές εκλογές».
Ο Αλί Χουσεΐν τονίζει πάντως ότι το Ερμπίλ και η Άγκυρα διατηρούν πολύ στενές σχέσεις οι οποίες θα ενισχυθούν ακόμα περισσότερο στο μέλλον και σημειώνει ότι «το πιο πρόσφατο καλό παράδειγμα των σχέσεών μας είναι το πέρασμα των Πεσμεργκά μας από την Τουρκία για να βοηθήσουν το Κομπάνι».
Πιο επικριτικός ο Sadi Ahmed Pire, ηγετικό στέλεχος του άλλου μεγάλου παραδοσιακού κόμματος, PUK, είπε στον «Π» ότι η τουρκική στάση απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος προκαλεί απογοήτευση και ότι η Τουρκία θέλησε να παίξει έναν ρόλο διαμεσολαβητή στην περιοχή χωρίς όμως εμπνέει εμπιστοσύνη γιατί δεν είναι ανεξάρτητος παράγοντας. Το PUK θεωρείται ότι βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην ιρανική σφαίρα επιρροής και έχει παραδοσιακά σχέσεις αμοιβαίας δυσπιστίας με την Άγκυρα.
«Οι σχέσεις σήμερα ανάμεσα στο Ερμπίλ και την Άγκυρα είναι ψυχρές. Η στάση της Τουρκίας τον Αύγουστο είχε προκαλέσει οργή», είπε στον «Π» ο Wladimir van Wilgenburg, αναλυτής του Jamestown Foundation. «Πάντως, και οι δυο πλευρές ξέρουν ότι έχουν ανάγκη η μια την άλλη και ότι πρέπει να συνεργαστούν».
Δεν αλλάζει η γεωγραφίαΠαρά την απογοήτευση και τις επικρίσεις, οι κουρδικές ηγεσίες του βορείου Ιράκ, και κυρίως ο Μασούτ Μπαρζάνι, έχουν από καιρό υιοθετήσει μιαν εντελώς ρεαλιστική στρατηγική απέναντι στην Τουρκία. Οι πολιτικές ηγεσίες στο Ερμπίλ έχουν πλήρη συνείδηση ότι η Τουρκία είναι μια χώρα με πολύ μεγάλη δύναμη στην περιοχή και, κυρίως, ότι είναι ο μόνος πνεύμονας της εύθραυστης οικονομίας του βορείου Ιράκ.
«Η Τουρκία είναι ένας σημαντικότατος γείτονάς μας, δεν μπορούμε να αλλάξουμε την γεωγραφία μας. Οτι κι αν λέμε, ότι κι αν σκεφτόμαστε, πρέπει να έχουμε καλές σχέσεις με την Άγκυρα», είπε στον «Π» ο Mohammad Haji, επικεφαλής των Πολιτικών Υποθέσεων του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος της ιρακινού Κουρδιστάν, του Κινήματος Goran.
Πολιτικές ανάγκεςΚαι η Άγκυρα όμως έχει ανάγκη από το Ερμπίλ για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους. Το βόρειο Ιράκ είναι μια από τις περιοχές όπου δραστηριοποιούνται εκατοντάδες Τούρκοι επιχειρηματίες και επενδυτές, ενώ τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου αποτελούν μια από τις βασικότερες προοπτικές ενεργειακού εφοδιασμού για το μέλλον της τουρκικής οικονομίας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει και πολιτική ανάγκη να διατηρεί στενές σχέσεις με το Ερμπίλ, καθώς οι κουρδικές ηγεσίες του βορείου Ιράκ, και κυρίως ο Μεσούτ Μπαρζάνι με τον οποίο ο Τούρκος Πρόεδρος λέγεται ότι διατηρεί προσωπική επαφή, είναι οι μόνες φιλικές κουρδικές ηγεσίες για την Τουρκία. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει ανάγκη τους Κούρδους του βορείου Ιράκ για να διατηρεί κάποιον έμμεσο ρόλο στο κουρδικό γίγνεσθαι, ενώ ξέρει ότι αν χάσει το Ερμπίλ, θα κινδυνεύσει να βρεθεί χωρίς Κούρδους συμμάχους στην ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους της Τουρκίας.
Περισσότερα για το θέμα στην έντυπη έκδοση του «Π» και για τους συνδρομητές της ψηφιακής έκδοσης (pdf) ταυτόχρονα με την κυκλοφορία της εφημερίδας καθημερινά από τις 05.00 το πρωί.
