Τη δυνατότητα στρατηγικής και γεωπολιτικής αναβάθμισης της Ελλάδας και
της Κύπρου δημιουργεί η γενική αποσταθεροποίηση ενός μεγάλου «τόξου» που
ξεκινά από την Ουκρανία και τα σύνορα με τη Ρωσία, συνεχίζει στον
Καύκασο, στη Συρία, στο Ιράκ, στη Γάζα, στην Αίγυπτο και επεκτείνεται
μέχρι τη Λιβύη.
Τα πρώτα σημάδια του νέου Ψυχρού Πολέμου, οι
θερμές εξάρσεις σε τοπικές συγκρούσεις, η πρόκληση «παράπλευρων
απωλειών» όπως οι 298 αθώοι επιβάτες των Μαλαισιανών Αερογραμμών, η
επέκταση σταδιακά της απειλής της τζιχάντ από τα βουνά του Αφγανιστάν
στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, η διεθνής αταξία και η απροθυμία
τόσο της ΕΕ όσο -κυρίως- των ΗΠΑ να έχουν πιο παρεμβατικό και
πυροσβεστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις, διαμορφώνουν νέο διεθνές
περιβάλλον και μεταφέρουν το επίκεντρο της διεθνούς δράσης στη
«γειτονιά» μας.
Σε αυτό το περιβάλλον, είναι η Ελλάδα και η Κύπρος που αποτελούν το προκεχωρημένο φυλάκιο σταθερότητας στην πιο κρίσιμη για την παγκόσμια ασφάλεια και την εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης περιοχή. Η πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν στην Κύπρο αλλά και οι επανειλημμένες παρεμβάσεις, μετά την επιστροφή του στην Ουάσιγκτον, στήριξης της Αθήνας και της Λευκωσίας, δεν είναι απλή έκφραση της παραδοσιακής συμπάθειας προς την ελληνοαμερικανική και κυπροαμερικανική κοινότητα.
Διαστάσεις αυτής της νέας πραγματικότητας και του πώς μπορούν να κινηθούν Αθήνα και Λευκωσία θα έχουν εξάλλου την ευκαιρία να συζητήσουν ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης με τον πρωθυπουργό Α. Σαμαρά και τον υπ. Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλο στην επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει αύριο στην Αθήνα.
Η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι η προσάρτηση της Κριμαίας και η κλιμάκωση της
σύγκρουσης στην Ουκρανία δεν είναι ένα απλό και περιορισμένο επεισόδιο,
αλλά είναι τα πρώτα σημάδια μιας νέας στρατηγικής του προέδρου Πούτιν, η
οποία θα εξελιχθεί σε βάθος χρόνου. Η περίπτωση της Κριμαίας όσο κι αν
επιχειρήθηκε να υποβαθμιστεί, συνιστά την πρώτη προσάρτηση εδάφους από
τη Ρωσία και την ανατροπή της αρχής που κυριάρχησε ακόμη και στον Ψυχρό
Πόλεμο για σεβασμό των συνόρων. Η αντιπαράθεση με τη Ρωσία δημιουργεί
την ανάγκη για αναζήτηση και διασφάλιση νέων πηγών και οδών μεταφοράς
ενέργειας προς την Ευρώπη, ώστε να μειωθεί η εξάρτησή της από τη Ρωσία.
Αξιόπιστη λύση
Και σε αυτό το μεγάλο παιχνίδι οι υδρογονάνθρακες της Κύπρου και του Ισραήλ και μελλοντικά της Ελλάδας μπορεί να αποτελέσουν μέρος μιας αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης για τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών μεταφοράς ενέργειας.Με την Τουρκία να αποτελεί πλέον μέρος όλων των προβλημάτων και των τοπικών συγκρούσεων στην περιοχή, και με ηγέτη της τον όλο και λιγότερο αξιόπιστο και εντελώς απρόβλεπτο Ταγίπ Ερντογάν να αδυνατεί πια να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο που κράτησε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αναζητούνται νέες ισορροπίες. Η Τουρκία εξάλλου έχει να αντιμετωπίσει μια εσωτερική κρίσιμη πρόκληση, το Κουρδικό ζήτημα, το οποίο είναι «εν υπνώσει» εν όψει των προεδρικών εκλογών και των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει ο Τ. Ερντογάν για ικανοποίηση προωθημένων αιτημάτων των 18 εκατ. Κούρδων και του PKK.
Η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ και η λανθασμένη επιλογή ενίσχυσης ανεξέλεγκτων ομάδων με στόχο την ανατροπή του Σύρου προέδρου Ασαντ δημιούργησαν ένα εκρηκτικό σκηνικό, το οποίο έχει οδηγήσει στην αυτοανακήρυξη του Ισλαμικού Κράτους από τους πιο ακραίους τζιχανιστές (ISIS). Οι τελευταίοι έχουν ήδη καταλάβει το 35% του εδάφους της Συρίας και όλα τα κοιτάσματα της χώρας, καθώς και ένα μεγάλο μέρος του βορειοδυτικού και κεντρικού Ιράκ.
Το αυτοαποκαλούμενο χαλιφάτο έχει εξασφαλίσει πρόσβαση σε ισχυρό
οπλισμό αναλαμβάνοντας στρατόπεδα και αποθήκες οπλισμού του ιρακινού
στρατού, και διαθέτοντας σημαντικούς πόρους (σχεδόν 1 εκατ. ευρώ την
ημέρα υπολογίζονται τα «έσοδα» από την παράνομη εξαγωγή πετρελαίου)
αποτελεί απειλή για ολόκληρη την περιοχή. Ο Λίβανος ήδη αισθάνεται την
πίεση των τζιχαντιστών, η απειλή για την Ιορδανία είναι διαρκής, ενώ ο
κίνδυνος διαμελισμού του Ιράκ είναι απολύτως υπαρκτός, με δεδομένες τις
εξελίξεις και στο ιρακινό Κουρδιστάν.Ο Κούρδος ηγέτης Μπαρζανί
επανέλαβε ότι κανείς δεν θα στερήσει από τον κουρδικό λαό το δικαίωμα να
αποφασίσει για το μέλλον του και είναι σαφές ότι το όραμα ενός
ανεξάρτητου κουρδικού κράτους έρχεται όλο και πιο κοντά.Εξάλλου
οι Κούρδοι, έχοντας μια σχετικά αξιόπιστη στρατιωτική δύναμη, τους
πεσμεργκά, έχουν κατορθώσει να κρατήσουν έξω από τις περιοχές τους
τζιχαντιστές του ISIS, και μάλιστα με πρόσχημα την προστασία των
πετρελαιοπηγών έχουν καταλάβει και το Κιρκούκ.Η κατάσταση αυτή
προκαλεί τρομακτική πίεση στο Ισραήλ, το οποίο δείχνει να ασφυκτιά στην
περιοχή αναζητώντας διέξοδο στη Μεσόγειο και την Ευρώπη. Διάδρομος ο
οποίος περνά υποχρεωτικά από την Κύπρο και την Ελλάδα. Μετά τη
συνεχιζόμενη μάλιστα αιματηρή προσπάθεια του Ισραήλ να συντρίψει τη
Χαμάς στη Γάζα, η προοπτική επίλυσης του Παλαιστινιακού απομακρύνεται,
μονιμοποιώντας την εστία έντασης και αποσταθεροποίησης στην περιοχή.
Κρίσιμη καμπή
Η Αίγυπτος προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της με το νέο καθεστώς του στρατηγού Σίσι και να εκμεταλλευτεί το πεδίο που της προσφέρουν οι Αμερικανοί ώστε να εμπεδώσει και πάλι τη θέση της ως έντιμος μεσολαβητής μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων.Δεν είναι μυστικό ότι το νέο καθεστώς στο Κάιρο αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα νομιμοποίησης και στο εσωτερικό και διεθνώς. Οι ισλαμιστές στην Αίγυπτο είναι όλο και πιο ισχυροί παρά το κύμα καταστολής.
Σε αυτή την κρίσιμη καμπή για την Αίγυπτο, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι δύο γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες που τείνουν χέρι φιλίας και στήριξης στο Κάιρο. Δεν αποκλείεται μάλιστα η Κύπρος να διευκολύνει και την ενεργειακή ασφάλεια της Αιγύπτου με εξαγωγές είτε του ισραηλινού φυσικού αερίου είτε και του κυπριακού αερίου μέσω πλωτού σταθμού Floating LNG.
Το εφιαλτικό αυτό τόξο αστάθειας και ασύμμετρων απειλών ολοκληρώνεται σχεδόν με τη Λιβύη, η οποία μετατρέπεται σταδιακά σε «no man's land», όπου η κάθε ένοπλη ομάδα μπορεί να επιβάλει την κυριαρχία της έστω και για λίγο, ακόμη και στο κέντρο της Τρίπολης. Την προηγούμενη εβδομάδα οι άτακτοι ισλαμιστές έπληξαν το αεροδρόμιο της Τρίπολης καίγοντας περισσότερα από δέκα πολιτικά αεροσκάφη που βρίσκονταν εκεί, ενώ ακόμη είναι υπό το έλεος των ισλαμιστών ανταρτών τα τερματικά εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου...
Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν ως ασφαλές καταφύγιο ξένων υπηκόων από το μεγάλο αυτό «τόξο» αστάθειας και συγκρούσεων. Οι δύο χώρες προσφέρουν την ασφάλεια εγκατάστασης και δραστηριοποίησης των εκατοντάδων επιχειρήσεων που διατηρούν συμφέροντα στην περιοχή, κάτι που έχει ήδη αρχίσει στην Κύπρο με εταιρείες του μεγέθους της Halliburton, της Petroleum Helicopter Interna-tional, αλλά και με το ενδιαφέρον που έχουν δείξει εταιρείες όπως η Schluberger και η Tenaris... Αποτελούν τον ασφαλή προορισμό για αναψυχή και τουρισμό για την οικονομική ελίτ των χωρών του Κόλπου της Μ. Ανατολής αλλά και αυτού ακόμη του Ισραήλ. Με τα θέρετρα της Τουρκίας να εγκαταλείπονται και πάλι από τους Ισραηλινούς και Ευρωπαίους τουρίστες και τον πολύ σημαντικό προορισμό της Αιγύπτου να υπονομεύεται από την αστάθεια και τις τρομοκρατικές επιθέσεις, Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν ασφαλείς και ανταγωνιστικές επιλογές.
Το περιβάλλον που διαμορφώνεται από την Ουκρανία μέχρι τη Λιβύη δεν είναι χωρίς κινδύνους και σοβαρές απειλές, αλλά εναπόκειται στην Αθήνα και στη Λευκωσία να καταστρώσουν κοινή στρατηγική για να διεκδικήσουν αυτόν τον νέο γεωστρατηγικό ρόλο, που θα ενισχύσει τη διεθνή θέση των δύο χωρών και θα συμβάλει στις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr
Σε αυτό το περιβάλλον, είναι η Ελλάδα και η Κύπρος που αποτελούν το προκεχωρημένο φυλάκιο σταθερότητας στην πιο κρίσιμη για την παγκόσμια ασφάλεια και την εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης περιοχή. Η πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν στην Κύπρο αλλά και οι επανειλημμένες παρεμβάσεις, μετά την επιστροφή του στην Ουάσιγκτον, στήριξης της Αθήνας και της Λευκωσίας, δεν είναι απλή έκφραση της παραδοσιακής συμπάθειας προς την ελληνοαμερικανική και κυπροαμερικανική κοινότητα.
Διαστάσεις αυτής της νέας πραγματικότητας και του πώς μπορούν να κινηθούν Αθήνα και Λευκωσία θα έχουν εξάλλου την ευκαιρία να συζητήσουν ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης με τον πρωθυπουργό Α. Σαμαρά και τον υπ. Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλο στην επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει αύριο στην Αθήνα.
Οι
τζιχαντιστές της ISIS έχουν εξασφαλίσει πρόσβαση σε ισχυρό οπλισμό
καταλαμβάνοντας στρατόπεδα και αποθήκες οπλισμού του ιρακινού στρατού.
Αξιόπιστη λύση
Και σε αυτό το μεγάλο παιχνίδι οι υδρογονάνθρακες της Κύπρου και του Ισραήλ και μελλοντικά της Ελλάδας μπορεί να αποτελέσουν μέρος μιας αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης για τη διαφοροποίηση των πηγών και των οδών μεταφοράς ενέργειας.Με την Τουρκία να αποτελεί πλέον μέρος όλων των προβλημάτων και των τοπικών συγκρούσεων στην περιοχή, και με ηγέτη της τον όλο και λιγότερο αξιόπιστο και εντελώς απρόβλεπτο Ταγίπ Ερντογάν να αδυνατεί πια να διαδραματίσει πλήρως τον ρόλο που κράτησε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αναζητούνται νέες ισορροπίες. Η Τουρκία εξάλλου έχει να αντιμετωπίσει μια εσωτερική κρίσιμη πρόκληση, το Κουρδικό ζήτημα, το οποίο είναι «εν υπνώσει» εν όψει των προεδρικών εκλογών και των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει ο Τ. Ερντογάν για ικανοποίηση προωθημένων αιτημάτων των 18 εκατ. Κούρδων και του PKK.
Η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ και η λανθασμένη επιλογή ενίσχυσης ανεξέλεγκτων ομάδων με στόχο την ανατροπή του Σύρου προέδρου Ασαντ δημιούργησαν ένα εκρηκτικό σκηνικό, το οποίο έχει οδηγήσει στην αυτοανακήρυξη του Ισλαμικού Κράτους από τους πιο ακραίους τζιχανιστές (ISIS). Οι τελευταίοι έχουν ήδη καταλάβει το 35% του εδάφους της Συρίας και όλα τα κοιτάσματα της χώρας, καθώς και ένα μεγάλο μέρος του βορειοδυτικού και κεντρικού Ιράκ.
Σε επίκεντρο των συγκρούσεων μεταξύ ενόπλων ομάδων έχει μετατραπεί το αεροδρόμιο της Τρίπολης στη Λιβύη.
Κρίσιμη καμπή
Η Αίγυπτος προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της με το νέο καθεστώς του στρατηγού Σίσι και να εκμεταλλευτεί το πεδίο που της προσφέρουν οι Αμερικανοί ώστε να εμπεδώσει και πάλι τη θέση της ως έντιμος μεσολαβητής μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων.Δεν είναι μυστικό ότι το νέο καθεστώς στο Κάιρο αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα νομιμοποίησης και στο εσωτερικό και διεθνώς. Οι ισλαμιστές στην Αίγυπτο είναι όλο και πιο ισχυροί παρά το κύμα καταστολής.
Σε αυτή την κρίσιμη καμπή για την Αίγυπτο, η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι δύο γειτονικές ευρωπαϊκές χώρες που τείνουν χέρι φιλίας και στήριξης στο Κάιρο. Δεν αποκλείεται μάλιστα η Κύπρος να διευκολύνει και την ενεργειακή ασφάλεια της Αιγύπτου με εξαγωγές είτε του ισραηλινού φυσικού αερίου είτε και του κυπριακού αερίου μέσω πλωτού σταθμού Floating LNG.
Το εφιαλτικό αυτό τόξο αστάθειας και ασύμμετρων απειλών ολοκληρώνεται σχεδόν με τη Λιβύη, η οποία μετατρέπεται σταδιακά σε «no man's land», όπου η κάθε ένοπλη ομάδα μπορεί να επιβάλει την κυριαρχία της έστω και για λίγο, ακόμη και στο κέντρο της Τρίπολης. Την προηγούμενη εβδομάδα οι άτακτοι ισλαμιστές έπληξαν το αεροδρόμιο της Τρίπολης καίγοντας περισσότερα από δέκα πολιτικά αεροσκάφη που βρίσκονταν εκεί, ενώ ακόμη είναι υπό το έλεος των ισλαμιστών ανταρτών τα τερματικά εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου...
Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν ως ασφαλές καταφύγιο ξένων υπηκόων από το μεγάλο αυτό «τόξο» αστάθειας και συγκρούσεων. Οι δύο χώρες προσφέρουν την ασφάλεια εγκατάστασης και δραστηριοποίησης των εκατοντάδων επιχειρήσεων που διατηρούν συμφέροντα στην περιοχή, κάτι που έχει ήδη αρχίσει στην Κύπρο με εταιρείες του μεγέθους της Halliburton, της Petroleum Helicopter Interna-tional, αλλά και με το ενδιαφέρον που έχουν δείξει εταιρείες όπως η Schluberger και η Tenaris... Αποτελούν τον ασφαλή προορισμό για αναψυχή και τουρισμό για την οικονομική ελίτ των χωρών του Κόλπου της Μ. Ανατολής αλλά και αυτού ακόμη του Ισραήλ. Με τα θέρετρα της Τουρκίας να εγκαταλείπονται και πάλι από τους Ισραηλινούς και Ευρωπαίους τουρίστες και τον πολύ σημαντικό προορισμό της Αιγύπτου να υπονομεύεται από την αστάθεια και τις τρομοκρατικές επιθέσεις, Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν ασφαλείς και ανταγωνιστικές επιλογές.
Το περιβάλλον που διαμορφώνεται από την Ουκρανία μέχρι τη Λιβύη δεν είναι χωρίς κινδύνους και σοβαρές απειλές, αλλά εναπόκειται στην Αθήνα και στη Λευκωσία να καταστρώσουν κοινή στρατηγική για να διεκδικήσουν αυτόν τον νέο γεωστρατηγικό ρόλο, που θα ενισχύσει τη διεθνή θέση των δύο χωρών και θα συμβάλει στις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr
