Είκοσι
τρία χρόνια μετά το Μάαστριχτ και την απόφαση της Γερμανίας για διάλυση
της Γιουγκοσλαβίας, που οδήγησε σε δύο από τις πιο αιματηρές
συγκρούσεις στην καρδιά της Ευρώπης, το Βερολίνο επιχειρεί να επιστρέψει
στην περιοχή, προωθώντας αυτή τη φορά την πολιτική και οικονομική
σφαίρα επιρροής του και δημιουργώντας «ανάχωμα» στη ρωσική παραδοσιακή
διείσδυση στα Βαλκάνια.
Την εποχή που η διεύρυνση της ΕΕ είναι σχεδόν
παγωμένη λόγω τόσο της ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης, των έντονων
θεσμικών αδυναμιών της ΕΕ, αλλά κυρίως λόγω του ξενοφοβικού κύματος σε
ολόκληρη την Ευρώπη, η απόφαση της γερμανίδας καγκελαρίου να συγκαλέσει,
υπό την αιγίδα της, Σύνοδο των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στο
Βερολίνο, είναι ενδεικτικό του μηνύματος που στέλνει.
Στο πλαίσιο αυτό όμως θα πρέπει να ενταχθεί και η πίεση η οποία μεταφέρεται και στην Αθήνα με αφορμή κυρίως το θέμα των Σκοπίων, καθώς η Σύνοδος αυτή του Βερολίνου προγραμματίζεται για τις 28 Αυγούστου, λίγες μόνο ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 4-5 Σεπτεμβρίου, στο Νιούπορτ της Ουαλίας.Παρά το γεγονός ότι έχει ατονήσει το ενδιαφέρον για το Σκοπιανό, η διάσταση της ευρωατλαντικής πορείας της ΠΓΔΜ είναι ιδιαίτερα ισχυρή και αυτό αποτελεί μια σοβαρή πηγή ανησυχίας για την Ελλάδα. Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ αναμένεται να αποφασισθεί η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία, οπότε πλέον μόνο η Βοσνία και η ΠΓΔΜ (και φυσικά το Κόσσοβο) δεν θα έχουν αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.
Τόσο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όσο και πολλά ισχυρά think tank επιμένουν ότι όσο οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δεν έρχονται πιο κοντά στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ τόσο περιορίζονται οι προσπάθειες για εκδημοκρατισμό τους και σταθεροποίησή τους. Όσο πλησιάζει το φθινόπωρο θα εντείνεται η πίεση και από εξωθεσμικούς παράγοντες για τη συζήτηση, στην Ουαλία, του θέματος της ΠΓΔΜ. Η Ελλάδα «πατά» στην πολύ ισχυρή απόφαση του Βουκουρεστίου, που προβλέπει με ομοφωνία ότι μόλις λυθεί το θέμα της ονομασίας, θα απευθυνθεί πρόσκληση προς τα Σκόπια για να ενταχθούν στη Συμμαχία.
Ήδη εδώ και μήνες καλλιεργείται το κλίμα ότι αφενός μεν η εφαρμογή της απόφασης του Βουκουρεστίου έρχεται σε αντίθεση με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, αφετέρου δε ότι θα μπορούσε να ενταχθεί η ΠΓΔΜ με το προσωρινό όνομά της FYROM, κάτι που θα ήταν σύμφωνο και με την Ενδιάμεση Συμφωνία.
Στα Σκόπια επιχειρούν αυτές τις ημέρες την επίλυση της πολιτικής κρίσης, καθώς και η αντιπολίτευση αντιλαμβάνεται ότι ο κ. Γκρούεφσκι θα βρει την ευκαιρία να επιτεθεί εναντίον της και να της επιρρίψει την πιθανή πλέον στασιμότητα στις ευρωατλαντικές σχέσεις της χώρας. Έτσι ελπίζουν ότι το μόνο εμπόδιο που θα εμφανισθεί στην Ουαλία θα είναι το θέμα της ονομασίας και έτσι η πίεση θα μεταφερθεί κυρίως στην Ελλάδα.
Αν και ήταν ο ίδιος ο κ. Γκρούεφσκι που το 2008 είχε απορρίψει το ενδεχόμενο ένταξης της χώρας του στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή ονομασία, τώρα δεν θα έχει καμία αντίρρηση, γνωρίζοντας ότι ως μέλος του ΝΑΤΟ (και με την πιθανή κατόπιν έναρξη διαπραγματεύσεων με την ΕΕ) θα ισχυροποιήσει σημαντικά τη διπλωματική και διαπραγματευτική θέση της χώρας του έναντι της Ελλάδας.
Η Αθήνα, η οποία λόγω και της πολυσχιδούς δραστηριότητας του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών Β. Βενιζέλου έχει βάλει στο «ράφι» το Σκοπιανό, πιθανότατα θα βρεθεί προ εκπλήξεων το επόμενο διάστημα.
Δεν είναι τυχαίο ότι το Λονδίνο σε μια πολύ σημαντική διεθνή διάσκεψη («Global Summit to End Sexual Violence in Conflict») προσκάλεσε τα Σκόπια με το συνταγματικό όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», με αποτέλεσμα οι μόνοι που απείχαν από τη σημαντική αυτή διεθνή συνάντηση να είναι η Ελλάδα και η Κύπρος (προς συμπαράσταση).
Ο σκοπιανός υπουργός κ. Πόποσκι έγινε μάλιστα δεκτός για συνομιλίες από τον βρετανό ΥΠΕΞ Γουίλιαμ Χέιγκ και τον υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ντέιβιντ Λίντιγκτον. Η ίδια η κ. Μέρκελ αναφέρθηκε στο θέμα της ονομασίας με ιδιαίτερα ισορροπημένο τρόπο, στη διάρκεια κοινών δηλώσεών της με τον σέρβο πρωθυπουργό: «Θέλουμε να συνεργαζόμαστε λογικά με την “Μακεδονία” και φυσικά θα ήμουν ευτυχής εάν εντός των επόμενων μηνών βρισκόταν μια λύση στο ζήτημα της ονομασίας. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν έχουμε καταφέρει. Αυτό δεν εξαρτάται μόνο από τη “Μακεδονία”, ωστόσο εξαρτάται και από την “Μακεδονία”».
Στη συνάντηση του Βερολίνου θα προσκληθούν επικεφαλής κρατών, υπουργοί Εξωτερικών και υπουργοί Οικονομικών από την ΠΓΔΜ, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κόσσοβο, την Αλβανία αλλά και από τις ήδη κοινοτικές χώρες Σλοβενία και Κροατία (που παραδοσιακά ανήκουν στη γερμανική σφαίρα επιρροής). Οι Γερμανοί μάλιστα, θέλοντας να δώσουν το μήνυμα ότι αναλαμβάνουν πλέον οι ίδιοι τον ρόλο της «ατμομηχανής» των Βαλκανίων, ανακοίνωσαν ότι θα επιδιώξουν αυτού του είδους το φόρουμ να πάρει πιο μόνιμη μορφή και τη διοργάνωσή του τον επόμενο χρόνο θα αναλάβει η Αυστρία… Και δυστυχώς στη συνάντηση του Βερολίνου τα Σκόπια θα προσκληθούν ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας»…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος
Στο πλαίσιο αυτό όμως θα πρέπει να ενταχθεί και η πίεση η οποία μεταφέρεται και στην Αθήνα με αφορμή κυρίως το θέμα των Σκοπίων, καθώς η Σύνοδος αυτή του Βερολίνου προγραμματίζεται για τις 28 Αυγούστου, λίγες μόνο ημέρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 4-5 Σεπτεμβρίου, στο Νιούπορτ της Ουαλίας.Παρά το γεγονός ότι έχει ατονήσει το ενδιαφέρον για το Σκοπιανό, η διάσταση της ευρωατλαντικής πορείας της ΠΓΔΜ είναι ιδιαίτερα ισχυρή και αυτό αποτελεί μια σοβαρή πηγή ανησυχίας για την Ελλάδα. Στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ αναμένεται να αποφασισθεί η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία, οπότε πλέον μόνο η Βοσνία και η ΠΓΔΜ (και φυσικά το Κόσσοβο) δεν θα έχουν αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.
Τόσο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις όσο και πολλά ισχυρά think tank επιμένουν ότι όσο οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δεν έρχονται πιο κοντά στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ τόσο περιορίζονται οι προσπάθειες για εκδημοκρατισμό τους και σταθεροποίησή τους. Όσο πλησιάζει το φθινόπωρο θα εντείνεται η πίεση και από εξωθεσμικούς παράγοντες για τη συζήτηση, στην Ουαλία, του θέματος της ΠΓΔΜ. Η Ελλάδα «πατά» στην πολύ ισχυρή απόφαση του Βουκουρεστίου, που προβλέπει με ομοφωνία ότι μόλις λυθεί το θέμα της ονομασίας, θα απευθυνθεί πρόσκληση προς τα Σκόπια για να ενταχθούν στη Συμμαχία.
Ήδη εδώ και μήνες καλλιεργείται το κλίμα ότι αφενός μεν η εφαρμογή της απόφασης του Βουκουρεστίου έρχεται σε αντίθεση με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, αφετέρου δε ότι θα μπορούσε να ενταχθεί η ΠΓΔΜ με το προσωρινό όνομά της FYROM, κάτι που θα ήταν σύμφωνο και με την Ενδιάμεση Συμφωνία.
Στα Σκόπια επιχειρούν αυτές τις ημέρες την επίλυση της πολιτικής κρίσης, καθώς και η αντιπολίτευση αντιλαμβάνεται ότι ο κ. Γκρούεφσκι θα βρει την ευκαιρία να επιτεθεί εναντίον της και να της επιρρίψει την πιθανή πλέον στασιμότητα στις ευρωατλαντικές σχέσεις της χώρας. Έτσι ελπίζουν ότι το μόνο εμπόδιο που θα εμφανισθεί στην Ουαλία θα είναι το θέμα της ονομασίας και έτσι η πίεση θα μεταφερθεί κυρίως στην Ελλάδα.
Αν και ήταν ο ίδιος ο κ. Γκρούεφσκι που το 2008 είχε απορρίψει το ενδεχόμενο ένταξης της χώρας του στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή ονομασία, τώρα δεν θα έχει καμία αντίρρηση, γνωρίζοντας ότι ως μέλος του ΝΑΤΟ (και με την πιθανή κατόπιν έναρξη διαπραγματεύσεων με την ΕΕ) θα ισχυροποιήσει σημαντικά τη διπλωματική και διαπραγματευτική θέση της χώρας του έναντι της Ελλάδας.
Η Αθήνα, η οποία λόγω και της πολυσχιδούς δραστηριότητας του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Εξωτερικών Β. Βενιζέλου έχει βάλει στο «ράφι» το Σκοπιανό, πιθανότατα θα βρεθεί προ εκπλήξεων το επόμενο διάστημα.
Δεν είναι τυχαίο ότι το Λονδίνο σε μια πολύ σημαντική διεθνή διάσκεψη («Global Summit to End Sexual Violence in Conflict») προσκάλεσε τα Σκόπια με το συνταγματικό όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας», με αποτέλεσμα οι μόνοι που απείχαν από τη σημαντική αυτή διεθνή συνάντηση να είναι η Ελλάδα και η Κύπρος (προς συμπαράσταση).
Ο σκοπιανός υπουργός κ. Πόποσκι έγινε μάλιστα δεκτός για συνομιλίες από τον βρετανό ΥΠΕΞ Γουίλιαμ Χέιγκ και τον υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ντέιβιντ Λίντιγκτον. Η ίδια η κ. Μέρκελ αναφέρθηκε στο θέμα της ονομασίας με ιδιαίτερα ισορροπημένο τρόπο, στη διάρκεια κοινών δηλώσεών της με τον σέρβο πρωθυπουργό: «Θέλουμε να συνεργαζόμαστε λογικά με την “Μακεδονία” και φυσικά θα ήμουν ευτυχής εάν εντός των επόμενων μηνών βρισκόταν μια λύση στο ζήτημα της ονομασίας. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν έχουμε καταφέρει. Αυτό δεν εξαρτάται μόνο από τη “Μακεδονία”, ωστόσο εξαρτάται και από την “Μακεδονία”».
Στη συνάντηση του Βερολίνου θα προσκληθούν επικεφαλής κρατών, υπουργοί Εξωτερικών και υπουργοί Οικονομικών από την ΠΓΔΜ, τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κόσσοβο, την Αλβανία αλλά και από τις ήδη κοινοτικές χώρες Σλοβενία και Κροατία (που παραδοσιακά ανήκουν στη γερμανική σφαίρα επιρροής). Οι Γερμανοί μάλιστα, θέλοντας να δώσουν το μήνυμα ότι αναλαμβάνουν πλέον οι ίδιοι τον ρόλο της «ατμομηχανής» των Βαλκανίων, ανακοίνωσαν ότι θα επιδιώξουν αυτού του είδους το φόρουμ να πάρει πιο μόνιμη μορφή και τη διοργάνωσή του τον επόμενο χρόνο θα αναλάβει η Αυστρία… Και δυστυχώς στη συνάντηση του Βερολίνου τα Σκόπια θα προσκληθούν ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας»…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος
