Σπύρος ΛίτσαςΚαθώς οι τζιχαντιστές της ISIS έμπαιναν στη Μοσούλη σήκωναν τον
δείκτη προς τον ουρανό, σχηματίζοντας το Allahu Akbar. Το γνωστό Takbir
σε αυτήν τη σκηνή λειτουργούσε ως η άηχη πολεμική κραυγή των
τρομοκρατών, μια προειδοποίηση για το τι πρόκειται να ακολουθήσει. Η ISIS αποτελεί μια νέα γενιά τζιχαντιστών του σαλαφιστικού χώρου που
έρχονται να λάβουν τη σκυτάλη του χάους από την Αλ Κάιντα. Στόχος τους,
να δημιουργήσουν ένα κράτος που θα εκτείνεται από τις ζώνες ελέγχου
τους στη Συρία και θα εκτείνεται και στο Ιράκ. Το πραγματικά ανησυχητικό
στοιχείο στη δράση της ISIS δεν είναι ότι επέτυχαν να ελέγχουν
στρατιωτικά τη Μοσούλη, τη Φαλούτζα και την Τικρίτ ούτε ότι στα λάφυρα
του πολέμου της Μοσούλης συμπεριλαμβάνουν 425.000.000 δολάρια και έξι
UH-60 Blackhawk ελικόπτερα. Τα χρήματα πολύ δύσκολα θα καταφέρουν να τα
«ξεπλύνουν», ενώ δεν έχουν τους πιλότους να πετάξουν τα ελικόπτερα. Η
πραγματική ανησυχία αφορά το ότι αυτή η οργάνωση με τη δράση της ανοίγει
τον τρίτο κύκλο της Αραβικής Ανοιξης, που πλέον αφορά τη βίαιη αλλαγή
συνόρων στη Μέση Ανατολή, την οικοδόμηση των προϋποθέσεων για
εντατικοποίηση της ρήξης μεταξύ σουνιτών και σιιτών σε όλη την περιοχή,
αλλά και την αναπροσαρμογή των στρατηγικών δεδομένων.Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να εμπλακούν ξανά με την αποστολή χερσαίων δυνάμεων στο Ιράκ, εκτός από 300 στρατιωτικούς συμβούλους που ήδη ανακοινώθηκε από τον Λευκό Οίκο ότι θα σταλούν τις επόμενες ημέρες. Το δόγμα της υψηλής στρατηγικής των ΗΠΑ που έχει αναλυθεί πλειστάκις από αυτήν εδώ τη στήλη, η «Εξυπνη Αμυνα», προάγει δράσεις οικονομίας κλίμακας, μέρος των οποίων είναι οι «proxy collisions» (συγκρούσεις διά αντιπροσώπων). Ποιοι είναι οι αντιπρόσωποι εδώ; Αρχικώς, όπως όλα δείχνουν, οι σκληροτράχηλοι Πεσμεργκά του Β. Ιράκ θα είναι αυτοί που θα αναλάβουν την πλαγιοκόπηση των τζιχαντιστών. Ηδη ελέγχουν στρατιωτικά τη σημαντική γι' αυτούς ιστορικά αλλά και την πλούσια σε πετρελαϊκά κοιτάσματα πόλη του Κιρκούκ από όπου ξεκινά ο στρατηγικής σημασίας αγωγός αργού πετρελαίου Κιρκούκ - Τσεϊχάν. Αν η δράση τους θα είναι επιτυχημένη, γιατί στη διεθνή πολιτική το αποτέλεσμα βαρύνει αποφασιστικά, είναι δεδομένο ότι ο ρόλος τους θα είναι ιδιαιτέρως αναβαθμισμένος στο μέλλον. Ποια θα είναι η αντίδραση της Τουρκίας απέναντι σε αυτήν την εξέλιξη; Εξαιρετικά δύσκολη, ιδίως μετά την αδυναμία της Αγκυρας να λειτουργήσει ως ο καταλύτης της πτώσης του καθεστώτος Ασαντ.
Δεύτερος παράγοντας, οι σιίτες σε Ιράκ και Ιράν. Δεν είναι τυχαίο ότι η Βρετανία από τον Φεβρουάριο βρίσκεται σε συνομιλίες με το Ιράν για επανέναρξη των διπλωματικών σχέσεών τους, με βασικό σημειολογικό ζητούμενο την επαναλειτουργία της πρεσβείας στην Τεχεράνη. Αυτή η εξέλιξη ως βασικό στόχο έχει τη σταδιακή μείωση της ρωσικής επιρροής στο Ιράν, αλλά τώρα μπορεί να λειτουργήσει και ως μοχλός πίεσης εναντίον της ISIS. Ποια θα είναι η αντίδραση του Ισραήλ σε μια τέτοια εξέλιξη; Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τη συμπεριφορά του Ιράν μέσω της proxy collision που παράγει προς το Ισραήλ χρησιμοποιώντας τη Χεζμπολάχ, αλλά και από την αποδοτικότητα της Τεχεράνης προς την αντιμετώπιση της ISIS. Αν η πολυδιαφημιζόμενη ιρανική σκληρή ισχύς αποδειχθεί άνευ ουσίας, τότε η επαναπροσέγγισή του με τη Δύση θα καταλήξει στις καλένδες, με πρωτοβουλία της Ουάσινγκτον. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, που το Ιράν αντιμετωπίσει επιτυχώς την ISIS και η σιιτική αύρα ενισχυθεί στην ευρύτερη περιοχή, τότε ποια θα είναι η στάση της Σαουδικής Αραβίας που βλέπει τον εαυτό της ως τον προστάτη του σουνιτισμού; Τέλος, η σημερινή κυβέρνηση του Αλ Μαλίκι στο Ιράκ. Αυτή έχει και τον πιο δύσκολο ρόλο, γιατί εκτός της προσπάθειας της στρατιωτικής αντιμετώπισης της ISIS θα πρέπει για πρώτη φορά να πείσει ότι λειτουργεί ως κυβέρνηση όλων των Ιρακινών και όχι μόνο των σιιτών.
Ο τρίτος κύκλος της Αραβικής Ανοιξης ξεκίνησε...
Σπύρος Ν. Λίτσας
