Του Matthew Philips Το Ιράκ διαλύεται μπροστά στα μάτια μας, ανατρέποντας ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής προόδου που πέτυχε έπειτα από ένα-δύο χρόνια σταθερότητας. Ενώ είναι νωρίς να μιλήσει κανείς για εμφύλιο πόλεμο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα πράγματα κατευθύνονται ακριβώς εκεί, ιδιαίτερα μετά την παρότρυνση ενός ισχυρού σιίτη κληρικού προς τους οπαδούς του να πάρουν τα όπλα εναντίον των σουνιτών μαχητών κατά την προσευχή της Παρασκευής.Μέχρι στιγμής, η περισσότερη δράση εκτυλίσσεται στο βορρά, που φιλοξενεί κάποια, αλλά όχι τα πιο παραγωγικά, αποθέματα πετρελαίου του Ιράκ. Η συντριπτική πλειοψηφία της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου του Ιράκ που ξεπερνά τα 3 εκατ. βαρέλια προέρχεται από το νότιο τμήμα της χώρας. Για αυτό και σε μεγάλο βαθμό η παραγωγή συνεχίζεται χωρίς προβλήματα. Δεν σημειώθηκε καμία απώλεια παραγωγής πετρελαίου στο Ιράκ, ούτε επηρεάστηκαν οι εξαγωγές των 2,5 εκατ. βαρελιών ημερησίως από νότιο λιμάνι της Βασόρας.
Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι η κατατρόπωση του ιρακινού στρατού στο βορρά έχει δώσει στους Κούρδους τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν περαιτέρω την αδυναμία της Βαγδάτης και να πωλούν περισσότερο από το πετρέλαιό τους. Το πρόβλημα είναι πως δεν είναι βέβαιο ότι υπάρχει κάποιος που να το θέλει. Ένα κουρδικό δεξαμενόπλοιο φορτωμένο με 1 εκατομμύριο βαρέλια αργού ονόματι United Leadership έχει περάσει τις τελευταίες τρεις εβδομάδες στη θάλασσα αφότου απέπλευσε από το τουρκικό λιμάνι του Τσεϊχάν στις 22 Μαΐου. Μετά και την παρέμβαση των μαροκινών αρχών οι οποίες διέταξαν το πλοίο να εγκαταλείψει τα ύδατα της χώρας όταν προσπάθησε να δέσει εκεί στις 6 Ιουνίου, το δεξαμενόπλοιο παρέμεινε στον Ατλαντικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία της αποστολής, το δεξαμενόπλοιο την Παρασκευή ήταν περίπου 60 μίλια ανοικτά των ακτών της Καζαμπλάνκα, σε διεθνή ύδατα.
Ένα κουρδικό δεξαμενόπλοιο έχει παραμείνει στη θάλασσα.
Ένα δεύτερο κουρδικό δεξαμενόπλοιο που μεταφέρει άλλο 1 εκατομμύριο βαρέλια αργού βρίσκεται επίσης εν πλω μετά την αποχώρησή του από την Τουρκία στις 9 Ιουνίου. Σύμφωνα με στοιχεία του διαδικτύου, το δεξαμενόπλοιο, το οποίο ονομάζεται United Emblem, κατευθυνόταν προς τα δυτικά διασχίζοντας τη Μεσόγειο Θάλασσα και έως την Παρασκευή έπλεε σε απόσταση μικρότερη των 15 μιλίων από τις ακτές της Μάλτας.
Η κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση είχε πει αρχικά ότι το πετρέλαιο θα πουληθεί σε γερμανικά και ιταλικά διυλιστήρια, αλλά την περασμένη εβδομάδα, το ιταλικό υπουργείο Βιομηχανίας προειδοποίησε τους εμπόρους πετρελαίου της χώρας να μην αγοράσουν κουρδικό αργό, γιατί διαφορετικά μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με νομικές κυρώσεις. Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Γερμανία ενδιαφέρεται για το πετρέλαιο των Κούρδων. Έτσι, φαίνεται ότι ο κόσμος συντάσσεται στο πλευρό της ιρακινής κυβέρνησης στη Βαγδάτη, η οποία επιμένει πως είναι παράνομο για την KRG να πουλά το πετρέλαιό της χωρίς να μοιράζεται τα έσοδα με την κεντρική κυβέρνηση.
Αυτή η απροθυμία απέναντι στο πετρέλαιο των Κούρδων μπορεί να είναι αποτέλεσμα των αυστηρών κυρώσεων που ετοιμάζεται να επιβάλει το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ στη γαλλική τράπεζα BNP Paribas για υποτιθέμενη παραβίαση των διεθνών κυρώσεων μέσω της σύναψης συμφωνιών με το Σουδάν και το Ιράν. Ορισμένες από αυτές τις συμφωνίες με το Σουδάν φέρονται να περιλαμβάνουν την διευκόλυνση από την τράπεζα της πώλησης αργού πετρελαίου σε δολάρια ΗΠΑ, που συνιστά σαφή παραβίαση των κυρώσεων κατά της χώρας. Το ύψος του αμερικανικού προστίμου ενδέχεται να φτάσει ακόμη και τα 10 δισ. δολ.
Παρότι η ιρακινή παραγωγή πετρελαίου παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστη, η βία που ξέσπασε πρόσφατα έχει αναστείλει τα σχέδια της χώρας να αντλήσει περισσότερο πετρέλαιο στο μέλλον και ουσιαστικά «κλειδώνει» την παραγωγική ικανότητα της χώρας στα σημερινά επίπεδα. Το Ιράκ ήλπιζε να αυξηθεί η παραγωγή πετρελαίου κατά αρκετά εκατομμύρια βαρέλια την επόμενη δεκαετία με την ανάπτυξη πετρελαιοπηγών στα βόρεια. Η αδυναμία να το κάνει αυτό θα μπορούσε να έχει μεγάλες συνέπειες για τις τιμές του πετρελαίου τα επόμενα χρόνια.
Όπως δήλωσε στην τηλεόραση του Bloomberg ο Seth Kleinman, επικεφαλής ενεργειακής στρατηγικής της Citigroup, «ο κόσμος χρειάζεται το ιρακινό πετρέλαιο. Το Ιράκ δεν πρέπει να μπλεχτεί σε εμφύλιο πόλεμο». Τα 2,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που εξάγει σήμερα το Ιράκ από το νότο, ισούται πάνω κάτω με την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα του υπόλοιπου κόσμου. Αφαιρέστε αυτό και οι αγορές πετρελαίου του πλανήτη ενδέχεται ξαφνικά να σφίξουν. Αυτό θα έχει επίσης τεράστιες συνέπειες για τον OPEC,ο οποίος ήλπιζε να αυξήσει την παραγωγή του κατά αρκετά εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα έως το 2035, με στήριξη κυρίως από τα κέρδη της παραγωγής του Ιράκ.
Για την εβδομάδα, οι τιμές του πετρελαίου συγκέντρωσαν από τα μεγαλύτερα κέρδη της πρόσφατης μνήμης. Η τιμή του brent έχει αυξηθεί 4,6% από τις 4 Ιουνίου. Αυτή είναι μια μεγάλη μεταβολή, αλλά ακόμα δεν είναι τεράστια δεδομένης της δυναμικής για μία καταστροφή στο Ιράκ. Οι αγορές πετρελαίου, φαίνεται ότι εξακολουθούν να είναι σχετικά αισιόδοξες πως η παραγωγή του Ιράκ θα αντεπεξέλθει της βίας. Αν όχι, οι συνέπειες μπορεί να είναι τεράστιες. Όπως λέει ο Kleinman, είναι δύσκολο να αποτιμηθεί ένα ενδεχόμενομε χαμηλή πιθανότητα, αλλά μεγάλο αντίκτυπο.