Λευκωσία: Οι Βρετανοί ανησυχούσαν αρχικά για τις προθέσεις του Ανδρέα Παπανδρέου στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής. Ωστόσο, στη συνέχεια αντιμετώπισαν μια πολιτική που ισορροπούσε μεταξύ της δημόσιας ρητορικής και της πολιτικής στην πράξη. Αυτό συνάγεται από το περιεχόμενο των διαβαθμισμένων εγγράφων από το αρχείο του Φόρεϊν Όφις που αφορούν στην Ελλάδα για το 1982. Την περίοδο που το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέλαβαν την εξουσία (Οκτώβριος 1981). Ανησυχία προκαλούσε η ένταση στις σχέσεις με την Τουρκία, η οποία διακρίθηκε το 1982 από διακυμάνσεις. Οι Βρετανοί έφτασαν στο σημείο να ετοιμάσουν ένα σχέδιο δήλωσης εγγύησης της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ, όπως ζητούσε ο Παπανδρέου. Η δήλωση πάντως δεν κυκλοφόρησε όταν το Λονδίνο διαπίστωσε πως δεν υπήρχε στήριξη από τα άλλα μεγάλα μέλη της Συμμαχίας. Με το πέρασμα των μηνών οι Βρετανοί διαπίστωναν ότι οι κινήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου δεν συμφωνούσαν με την πιο ριζοσπαστική ρητορική του και ότι οι κινήσεις του υπαγορεύονταν από «ρεαλισμό» χωρίς να απειλούν τελικά τα συμφέροντα της Δύσης.

Σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό, στη συνάντηση που είχε στην Αθήνα με τον προερχόμενο από διακοπές και συναντήσεις στην Κύπρο Βίλι Μπραντ (5/1), ο Ανδρέας Παπανδρέου εξέθεσε τις θέσεις του. Όπως αναφέρει στέλεχος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα, βασιζόμενο σε πληροφορίες από Γερμανούς συναδέλφους του, ο Παπανδρέου είπε ότι απαιτείται οπωσδήποτε αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων. Η Ελλάδα ήταν έτοιμη να απομακρύνει τη δική της στρατιωτική παρουσία στο νησί και να παράσχει οποιανδήποτε εγγύηση ασφαλείας για τους Τουρκοκύπριους σε αντάλλαγμα. Στόχος του Έλληνα πρωθυπουργού ήταν μια ανεξάρτητη Κύπρος, που θα είχε τη μορφή ομοσπονδίας «αλλά θα μπορούσε να ήταν και συνομοσπονδία αν επέμεναν οι Τουρκοκύπριοι, αλλά με βελτιώσεις στην ελεύθερη μετακίνηση και στους οικονομικούς δεσμούς».

Ο Βρετανός διπλωμάτης σχολιάζει ότι οι θέσεις Παπανδρέου υπογράμμιζαν την «εμμονή» του με την Τουρκία και με την αντιμετώπιση των πάντων ως μέρος της ελληνοτουρκικής διένεξης. Παράλληλα, πάντα κατά τη βρετανική εκτίμηση, έδειχναν το περιορισμένο ενδιαφέρον του για τα συμφέροντα των Ελληνοκυπρίων. «Είναι πιθανό να αναγνωρίζει ότι βραχυπρόθεσμα η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων είναι εντελώς μη ρεαλιστικός στόχος και ίσως αφήνει την ένταση να αυξηθεί ώστε μακροπρόθεσμα να υπάρξει διεθνής πίεση για αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων». Όλα αυτά, κατά τον Βρετανό διπλωμάτη, αποκάλυπταν τη βασική αδυναμία της ελληνικής πλευράς στο Κυπριακό, ότι επεδίωκε μεγάλες τουρκικές παραχωρήσεις χωρίς τα μέσα να τις πετύχει.

Ισορροπιστής ο Παπανδρέου

Σε μια ανασκόπηση του κυβερνητικού έργου σχεδόν ένα χρόνο μετά την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ, ο διάδοχος του Σάδερλαντ Βρετανός πρέσβης Πέρι Ρόουντς ανέφερε προς τον υπουργό Εξωτερικών Φράνσις Πιμ (που είχε διαδεχθεί τον λόρδο Κάρινγκτον) ότι ο Παπανδρέου προσπαθούσε «να ισορροπήσει μη ρεαλιστικές και οικονομικά καταστροφικές οικονομικές δεσμεύσεις με την πραγματικότητα». Σε ό,τι αφορούσε την εξωτερική του πολιτική η εκτίμηση ήταν ότι είχε εξελιχθεί «ικανοποιητικά» για τη Δύση. «Έχει μετατοπιστεί προς ρεαλιστική στάση σε ό,τι αφορά στο ΝΑΤΟ και την ΕΟΚ και τις σχέσεις με τους Αμερικανούς. Ενώ έχει δεσμευτεί να καταστήσει προτεραιότητα το Κυπριακό, μοιάζει να έχει συνειδητοποιήσει τους κινδύνους της πολύ στενής ανάμιξής του».